Nội dung nào không đúng: Vì sao Pháp quyết định đánh chiếm Gia Định

1. Nội dung nào không đúng: Vì sao Pháp quyết định đánh chiếm Gia Định 

Tại sao Pháp quyết định chiếm Gia Định? Câu hỏi này đặt ra những lựa chọn sau đây:

A. Pháp không thể chiếm Đà Nẵng.

B. Chiếm Gia Định có thể cắt đứt lối tiếp tế lương thực của triều đình nhà Nguyễn.

C. Gia Định không có quân triều đình đóng.

D. Gia Định có hệ thống giao thông thuận lợi, cho phép rút quân sang Campuchia.

Câu trả lời đúng là C. Nội dung không phải là lí do khiến Pháp quyết định chiếm Gia Định là: Gia Định không có quân triều đình đóng.

Lý giải:

Pháp có một loạt những lý do chiến lược khi họ quyết định tiến hành cuộc tấn công vào Gia Định:

- Lương thực và Vị trí chiến lược: Gia Định cùng với Nam Kỳ đóng vai trò quan trọng trong sản xuất lúa của Việt Nam. Việc chiếm Gia Định cho phép quân Pháp cắt đứt tuyến lương thực chính của triều đình nhà Nguyễn, góp phần làm suy yếu khả năng chiến đấu của đối thủ.

- Vị trí chiến lược địa lý: Gia Định có vị trí chiến lược địa lý, từ đó Pháp có thể đối phó với những yếu tố tiềm ẩn khác:

+ Khoảng cách xa với Trung Quốc giúp tránh được can thiệp từ nhà Thanh, đối thủ truyền thống của Pháp.

+ Khoảng cách xa với kinh đô Huế giúp tránh được sự tiếp viện từ triều đình Huế, một đối thủ quan trọng của Pháp trong khu vực.

- Hệ thống giao thông đường thủy thuận lợi: Gia Định có một hệ thống giao thông đường thủy thuận lợi, điều này cho phép Pháp dễ dàng tiếp cận và rút quân sang Campuchia nếu cần. Điều này hỗ trợ chiến lược của Pháp trong việc kiểm soát lưu vực sông Mê Kông.

- Sự cạnh tranh với Anh: Sự cạnh tranh với tư bản Anh cũng đóng một vai trò quan trọng. Sau khi Anh chiếm Singapo và Hương cảng, họ đang hướng sự quan tâm đến Sài Gòn, một cửa biển quan trọng. Điều này thúc đẩy Pháp phải hành động gấp để bảo vệ lợi ích và vị trí của họ trong khu vực.

Tóm lại, việc chiếm Gia Định không chỉ là một hành động quân sự, mà còn là một phần của chiến lược lớn hơn của Pháp trong việc mở rộng sự ảnh hưởng và kiểm soát trong khu vực Đông Nam Á.

2. Diễn biến kháng chiến ở Gia Định

Vào tháng 2 năm 1859, quân đội Pháp bắt đầu chiếm thành phố Gia Định, dẫn đến sự tan rã nhanh chóng của quân triều đình Việt Nam. Tuy nhiên, Pháp gặp nhiều khó khăn trong quá trình này do sự phản kích của các dân binh. Chiến lược ban đầu của Pháp, gọi là "đánh nhanh thắng nhanh," đã thất bại, buộc họ phải chuyển sang chiến lược "chinh phục từng gói nhỏ."

Từ năm 1860, Pháp bắt đầu bị cuốn vào cuộc xung đột ở Trung Quốc, tập trung vào việc chiếm lấy Xi-ri. Do đó, họ phải rút quân từ Đà Nẵng về Gia Định. Tại Gia Định, tình hình vô cùng khó khăn khi lực lượng địch rất mỏng. Trong khi đó, triều đình Nguyễn không thể tận dụng cơ hội này để tấn công lại mà thay vào đó, họ cử Nguyễn Tri Phương xây dựng phòng tuyến Chí Hoà với mục tiêu "thủ hiểm."

Các nghĩa dũng do Dương Bình Tâm lãnh đạo tiếp tục tiến công vào đồn Chợ Rẫy vào tháng 7 năm 1860, trong khi triều đình Huế bắt đầu thể hiện tư tưởng chủ hòa.

Pháp đối mặt với khó khăn và rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan ở cả hai nơi, Đà Nẵng và Gia Định. Điều này dẫn đến sự phân hóa trong triều đình Nguyễn, chia thành hai phe: một phe ủng hộ chiến đấu và một phe ủng hòa giải, làm cho lòng người dân trở nên phân tán và không đồng nhất.

3. Nguyên nhân thành Gia Định thất thủ

Có nhiều nguyên nhân đã dẫn đến việc Gia Định thất thủ một cách nhanh chóng, điều này đã được nhiều sử gia phân tích. Theo sử gia Trần Trọng Kim trong tác phẩm "Việt Nam sử lược," Gia Định có nhiều binh khí, nhưng quân lính không được đào tạo đầy đủ và việc võ thuật bị xao lưu. Khi quân Pháp tiến vào cửa Cần Giờ, quan hộ đốc là Vũ Duy Ninh đã vội vã gửi tin đến các tỉnh yêu cầu đội quân được tập hợp để cứu viện, nhưng đã quá muộn.

Theo GS Trần Văn Giàu, lúc Pháp xâm chiếm Gia Định, trong thành chỉ còn hơn 1.000 quân thủ, và trong đó có đủ vũ khí và lương thực để nuôi sống 10.000 quân trong một năm. Điều này cho thấy triều đình không chú trọng đến việc bảo vệ thành phố, mặc dù trong vòng sáu tháng, Pháp đã chiếm Đà Nẵng và trong hơn một tuần, đối phương đã tiến vào Cần Giờ liên tục.

Không thể bỏ qua cả yếu tố về vũ khí hiện đại, đặc biệt là quân đội Việt Nam liên quân với Pháp và Tây Ban Nha. Khi Lê Văn Khôi, con nuôi của Lê Văn Duyệt, nổi dậy và chiếm thành Gia Định vào năm 1833, triều đình Nhà Nguyễn đã đánh ròng rã hàng năm để giành lại thành phố, và sau hai năm, họ mới thành công. Đường đạn trong thành đã được đặt theo cách khó tiếp cận, buộc quân đội Nhà Nguyễn phải đào hào phức tạp để bảo vệ mình trước khi hạ thành.

Trước năm 1790, quân Tây Sơn đã tấn công Gia Định nhiều lần, khiến Nguyễn Ánh (sau này là vua Gia Long) phải bỏ trốn. Tuy nhiên, sau khi xây dựng thành Bát Quái, không có cuộc tấn công nào khác từ phía Tây Sơn. Mặc dù vậy, nhiều người cho rằng nếu có thêm thành cổ Phiên An, được xây vào năm 1790, thì cuộc chiến có thể đã không dễ dàng kết thúc như vậy.

Phiên An là một ngôi thành được nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu công nhận là kiên cố và lớn nhất trong triều đình Nguyễn. Nó được xây dựng vào năm 1790 khi Nguyễn Ánh chọn Sài Gòn làm kinh đô và đặt tên là Gia Định. Ngôi thành này được thiết kế bởi hai sĩ quan công binh Pháp, Olivier de Puymanel và Le Brun, và được xây dựng bởi 30.000 dân phu từ bốn trong sáu tỉnh của Nam Kỳ, bao gồm Gia Định, Biên Hòa, Định Tường và Vĩnh Long.

Phiên An có kiến trúc hiện đại theo mô hình của Vauban, nhưng mang dấu ấn của Đông Á và Việt Nam. Tường thành chính cao 4,8m và được xây từ đá Biên Hòa, có khả năng chống lại súng và đạn pháo hiện đại thời đó. Sau đó, tổng trấn Lê Văn Duyệt đã sử dụng đá ong để nâng cao chiều cao của tường lên thêm 1,5m, tức là 6,3m (so với chiều cao 4,7m của tường Gia Định). Chân tường có độ dày 36,5m, hào rộng 76m (trước đây là 52m), và sâu 6,8m (trước đây là 3m).

Phiên An là một ngôi thành rất phức tạp, với nhiều thành phần trong thành và hào bao quanh. Điều này cho phép quân thủ thành phần nếu một phần bị tấn công, họ có thể rút lui vào phần khác của thành và vẫn có thể tiếp tục kháng cự một cách hiệu quả với cấu trúc thành và hào mới mạnh mẽ hơn. Mỗi cạnh của thành có 8 cửa và 8 pháo đài, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng súng và pháo trong quá trình bảo vệ thành phố.

Ngôi thành Bát Quái, được xây dựng vào năm 1790, lúc đó được gọi là Phiên An (hoặc có thể là Phan Yên theo một trong hai tên của cửa chính hướng đông nam, có thể ghi nhầm trong bản đồ do Trương Vĩnh Ký vẽ và chú thích bởi nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu). Cần lưu ý rằng hướng trên của hình vẽ Phiên An không theo hướng bắc như bản đồ hiện nay, mà theo hướng tây bắc. Ngày nay, ngôi thành này nằm trong bốn con đường: Nguyễn Đình Chiểu, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Lê Thánh Tôn, và Đinh Tiên Hoàng.

Năm 1835, sau khi bình định cuộc nổi loạn của Lê Văn Khôi, vua Minh Mạng ra lệnh phá hủy hoàn toàn thành Phiên An. Năm sau đó, vào năm 1836, ông cho xây dựng một ngôi thành mới nhỏ hơn phía đông bắc của thành cũ, được gọi là "thành Phụng." Đây chính là thành Gia Định mà sau này bị tấn công ngày 17-2-1859.

Theo Đại Nam nhất thống chí, chu vi của thành Gia Định mới là khoảng 1.960m (so với thành cũ có chu vi 4.000m), và diện tích chỉ bằng 1/4 của thành cũ. Thành này cũng được xây dựng bằng đá ong từ Biên Hòa và tuân theo mô hình kiến trúc của Vauban, nhưng với quy mô nhỏ hơn và dễ bị tấn công hơn vì chỉ có 4 pháo đài. Với quy mô nhỏ và thiết kế đơn giản, chỉ cần 10.000 dân phu xây dựng trong vòng hai tháng đã hoàn thành.

Nhiều người tin rằng nếu Phiên An vẫn còn tồn tại, người dân Gia Định có thể duy trì sự phòng thủ thêm vài ngày ít nhất. Khi đó, ít nhất còn có thể đưa thêm 5.000 quân từ các tỉnh Nam Kỳ còn lại để cung cấp hỗ trợ với đầy đủ vũ khí và tinh thần chiến đấu của người Việt.

Bài viết liên quan: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã tác động đến xã hội Việt Nam như thế nào? 

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê về: nội dung nào không đúng: Vì sao Pháp quyết định đánh chiếm Gia Định. Xin cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm theo dõi!