Phân tích Điều 148 bộ Luật tố Tụng hình sự chi tiết nhất

1. Khái niệm về nguồn tin tội phạm, tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin tội phạm

Nguồn tin tội phạm là nơi xuất phát những thông tin có dấu hiệu tội phạm, theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 (Bộ luật Hình sự năm 2015), và lần đầu tiên được Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2021 (Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015) mô tả như sau: ...bao gồm tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cơ quan, tổ chức, cá nhân, lời khai của người phạm tội tự thú và thông tin về tội phạm do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện.

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 không đề cập đến khái niệm tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm. Tuy nhiên, thông qua nghiên cứu, có thể hiểu rằng đây là quá trình mà cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tạm ngừng giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong một khoảng thời gian nhất định khi xuất hiện các căn cứ theo quy định của pháp luật, nhưng chưa đủ cơ sở để ra quyết định khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự.

Tương tự như quyết định khởi tố và quyết định không khởi tố vụ án hình sự, tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm là một trong các quyết định tố tụng hình sự mà cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể ban hành trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự. Tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm là việc tạm ngừng tiến hành các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, dựa trên căn cứ mà Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định, không áp dụng tùy tiện và phải tuân thủ trình tự, thủ tục, và thẩm quyền được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.

2. Nội dung Điều 148 Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015

Điều 148 của Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015 đề cập đến quy định về việc tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, và kiến nghị khởi tố như sau:

Sau khi hết thời hạn quy định tại Điều 147 của Bộ luật, cơ quan có thẩm quyền sẽ tạm đình chỉ quyết định giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, hoặc kiến nghị khởi tố trong các trường hợp sau đây:

- Khi đã trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu sự hỗ trợ tư pháp từ nước ngoài, nhưng chưa có kết quả;

- Khi đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, hoặc cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa đối với quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án, nhưng chưa có kết quả;

- Khi không thể kết thúc quá trình kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh.

Trong vòng 24 giờ kể từ quyết định tạm đình chỉ, Cơ quan điều tra hoặc cơ quan có trách nhiệm tiến hành các hoạt động điều tra cần gửi quyết định tạm đình chỉ kèm theo tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền để kiểm sát. Đồng thời, họ cũng gửi quyết định tạm đình chỉ này cho cơ quan, tổ chức, hoặc cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, hoặc kiến nghị khởi tố.

Nếu quyết định tạm đình chỉ không có cơ sở, Viện kiểm sát sẽ phát hành quyết định hủy bỏ để tiếp tục quá trình giải quyết. Trong vòng 24 giờ kể từ quyết định hủy bỏ, Viện kiểm sát phải thông báo quyết định này cho Cơ quan điều tra, cơ quan có trách nhiệm tiến hành các hoạt động điều tra, cũng như cho cơ quan, tổ chức, hoặc cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, hoặc kiến nghị khởi tố. Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố tiếp theo không được vượt quá 01 tháng tính từ ngày Cơ quan điều tra hoặc cơ quan có trách nhiệm tiến hành hoạt động điều tra nhận được quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ.

Trong trường hợp tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, việc giám định, định giá tài sản, hoặc sự hỗ trợ tư pháp sẽ tiếp tục được thực hiện cho đến khi có kết quả.

Theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự như đã nêu trên, Tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm là quyết định của cơ quan nhà nước tạm dừng việc xử lý thông tin báo cáo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong một khoảng thời gian cụ thể khi có căn cứ. Quy trình tạm dừng này phải tuân theo các thủ tục và trình tự quy định. Đồng thời, khi không còn các căn cứ của quyết định tạm đình chỉ, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp tục xử lý thông tin về tội phạm đó.

Quá trình đưa ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm đòi hỏi xem xét các yếu tố sau:

Thứ nhất, cần phải dựa trên các quy định của pháp luật tổng quát và Bộ Luật Tố tụng hình sự cụ thể.

Thứ hai, việc tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm chỉ xảy ra khi thông tin đó đã được chấp nhận để xem xét, nhưng sau đó bị tạm ngừng xử lý do xuất hiện các tình tiết, nội dung mới hoặc sự kiện mới. Quá trình tạm dừng này không đồng nghĩa với việc hoàn toàn ngừng xử lý thông tin về tội phạm, mà chỉ là một sự tạm ngừng tạm thời.

3. Phân tích Điều 148 bộ Luật tố Tụng hình sự chi tiết

Điều 148 của Bộ Luật Tố tụng hình sự chi tiết các quy định liên quan đến hoạt động tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố như sau:

Thứ nhất, về thẩm quyền ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tin báo về tội phạm, tố giác và kiến nghị khởi tố, bao gồm Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao thực hiện một số hoạt động điều tra và Viện kiểm sát.

Thứ hai, về căn cứ ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tin báo về tố giác, tội phạm, kiến nghị khởi tố, có hai trường hợp:

- Khi vụ án đòi hỏi thực hiện các biện pháp như trưng cầu giám định, định giá tài sản, hoặc tương trợ tư pháp, và chờ đợi kết quả mất nhiều thời gian. Kết quả này có ý nghĩa quan trọng đối với vụ án và có thể là chứng cứ quan trọng, khiến cơ quan có thẩm quyền có thể ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

- Khi cơ quan có thẩm quyền đã yêu cầu cung cấp tài liệu, đồ vật có ý nghĩa đối với quyết định khởi tố hoặc không khởi tố, nhưng chưa có kết quả. Trong tình huống này, cơ quan có thẩm quyền có thể ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Thứ ba, về trình tự thực hiện, trong khoảng 24 giờ kể từ quyết định tạm đình chỉ, Cơ quan điều tra hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ điều tra phải gửi quyết định cùng với tài liệu kèm theo đến Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền, cũng như các cá nhân, cơ quan, tổ chức đã tố giác, báo tin về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Sau khi tiếp nhận quyết định tạm đình chỉ, nếu Viện kiểm sát xác định rằng không có căn cứ, họ có thể ra quyết định hủy bỏ để tiếp tục giải quyết. Trong thời hạn 24 giờ kể từ quyết định hủy bỏ, Viện kiểm sát phải thông báo cho Cơ quan điều tra hoặc Cơ quan được giao nhiệm vụ điều tra, cũng như cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố tiếp theo không vượt quá 1 tháng tính từ ngày Cơ quan điều tra nhận được quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ. Điều này mở ra cơ hội tạm ngừng quá trình xác minh và giải quyết tin báo, tố giác tội phạm khi đáp ứng điều kiện pháp luật.

Bài viết liên quan: Nguồn tin về tội phạm là gì? Các loại nguồn tin về tội phạm?

Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê về: Phân tích Điều 148 bộ Luật tố Tụng hình sự chi tiết nhất. Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!