Phân tích những hạn chế thanh toán và vấn đề cán cân thanh toán

1. Hạn chế thanh toán

Trong các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) có những quy định ngăn cấm việc hạn chế thanh toán và chuyển tiền. Đối với một nước bị lôi cuốn vào những quan hệ buôn bán tự do như vậy, thì điều này có nghĩa là nước đó sẽ đảm bảo khả năng chuyển đổi của đồng tiền nước mình phục vụ những giao dịch tài khoản vãng lai, nghĩa là khả năng chuyên đổi của tài khoản vãng lai.

Thực hiện được khả năng chuyển đổi của tài khoản vãng lai là một công việc chẳng dễ dàng. Nếu như điều này được luật pháp công nhận, trong khi những điều kiện tối thiểu cho sự cân bằng bên ngoài của kinh tế vĩ mô lại chưa đáp ứng đựơc, thì khả năng chuyển đổi không duy trì được. Nước này sẽ phải đối diện với tình trạng xấu đi rõ rệt trong vị thế các tài khoản vãng lai, với sức ép giảm giá đáng kể tỉ giá ngoại hối, hoặc với sự giảm sút mạnh về dự trữ tịnh bằng ngoại tệ. Nếu như thêm vào đó lại ngăn cấm những hạn chế đối với tín dụng ngắn hạn và trung hạn, tình trạng mất cân đối sẽ có thể trầm trọng lên bởi việc tăng vọt nợ ngắn hạn và trung hạn.

Lý do cơ bản của tình hình đó có thể là quốc gia này thiếu năng lực cạnh tranh quốc té, cho nên xuất khẩu không cân đối được nhập khẩu (nghịch sai tài khoản vãng lai) dẫn tới tăng quá đáng nhu cầu đối với hàng nhập khẩu (sức ép giảm đối vói tỷ giá ngoại hối hoặc giảm dự trữ ngoại tệ tuỳ thuộc vào chính sách tỉ giá của nước này) bị làm trầm trọng thêm do vay nước ngoài quá nhiều (nợ tăng lên).

Tình hình đó sẽ không duy trì được. Cách thức duy nhất để giải quyết ngay trong thời hạn ngắn mà không hạn chế thanh toán là nên đê cho tỉ giá ngoại hoi tăng vọt, điều này có nghĩa là phá giá đồng tiền quốc gia.

Về mặt dài hạn, đất nước này cần phải điều chỉnh lại toàn bộ những yếu tố cơ bản của kinh tế vĩ mô như lãi suất tiền tiết kiệm, có thể là công nợ quốc gia, năng suất lao động, và khái quất hơn, khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

Một cách khác để giải quyết tình hình đó theo kiểu ngắn hạn, có thể là làm giảm những nghĩa vụ công nợ quốc tế bằng cách hoặc là đưa ra những hạn chế thanh toán hoặc hạn chế ngoại hối, hoặc những biện pháp hạn chế thương mại.

Tuy nhiên, những biện pháp này sẽ không giải quyết được vấn đề, mà chỉ kéo dài thời gian để những giải pháp khác được thiết kế nhằm khôi phục những cân đối kinh tế vĩ mô cơ bản có thể phát huy tác dụng.

Sẽ chẳng cần bàn bạc thêm vấn đề khả năng chuyên đổi và những điều kiện kinh tế tiền đề nữa. Tuy nhiên, cần ghi nhận rằng mặc dù những điều kiện thanh toán là cực kỳ sát hợp trong khung cảnh một Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) bởi ảnh hưởng tiềm tàng của chúng đối với những điều kiện buôn bán, nhưng chúng còn liên quan rộng hơn tới tình hình nền kinh tế chung của những nước nằm trong Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) và không thể nào giải quyết trọn vẹn trong bối cảnh cụ thể của chính sách thương mại.

2. Cán cân thanh toán

Cán cân thanh toán, hay cán cân thanh toán quốc tế,  ghi chép những giao dịch kinh tế của một quốc gia với phần còn lại của thế giới trong một thời kỳ được xác định hay còn gọi là là bản ghi chép các giao dịch của một nước với các nước khác trên thế giới (nước ngoài). Những giao dịch này có thể được tiến hành bởi các cá nhân, các doanh nghiệp cư trú trong nước hay chính phủ của quốc gia đó. Đối tượng giao dịch bao gồm các loại hàng hóa, dịch vụ, tài sản thực, tài sản tài chính và một số chuyển khoản.

Thời kỳ xem xét có thể là một tháng, một quý, song thường là một năm. Những giao dịch đòi hỏi sự thanh toán từ phía người cư trú trong nước tới người cư trú ngoài nước được ghi vào bên tài sản nợ. Các giao dịch đòi hỏi sự thanh toán từ phía người cư trú ở ngoài nước cho người cư trú ở trong nước được ghi vào bên tài sản có.

Giao dịch kinh tế được phản ánh trên cán cân thương mại quốc tế bằng một đồng tiền duy nhất, tức là một đơn vị tiền tệ (nội tệ hoặc ngoại tệ). Tuy nhiên theo khuyến cáo của quỹ tiền tệ quốc tế thì các quốc gia nên sử dụng đơn vị USD để lập BOP – cán cân thương mại quốc tế để dễ dàng hạch toán cũng như thống kê giao dịch, không có khoản chênh lệch.

3. Bàn về cán cân thanh toán  

Thiếu khả năng cạnh tranh quốc tế có thể dẫn đến tình hình xấu đi của cán cân thanh toán, vấn đề cán cân thanh toán tương xứng, được đề cập tại đây trong khung cảnh Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) có thể xác định là tình hình một nước đang trải qua thâm hụt tài khoản vãng lai và đồng thời, thâm hụt cán cân thương mại, với ngụ ý rằng thâm hụt đầu tiên là nguyên nhân chủ yếu của thâm hụt sau đó.

Thâm hụt cấn cân thương mại sẽ không thể là lý do đủ để biện hộ cho những biện pháp hạn chế thương mại nếu như nó được bù đắp bởi thặng dư cán cân dịch vụ, yếu tố tiền lãi và những chuyển tiền một chiều.

Nơi có vấn đề cán cân thanh toán phát sinh, các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) cho phép trên cơ sở qúa độ, được sử dụng những biện pháp hạn chế thương mại, nhằm hạn chế nhập khẩu và giảm bớt thâm hụt thương mại.

Cần ghi nhận rằng những biện pháp hạn chế thương mại chỉ là một trong nhiều khả năng đối phó với vấn đề cán cân thanh toán, và những giải pháp đó không thích hợp cho việc giải quyết những mất cân đối cơ bản của kinh tế vĩ mô.

Một cách khác để giải quyết những khó khăn trong cán cân thanh toán là đưa vào áp dụng những hạn chế thanh toán. Những biện pháp đó sẽ không thích hợp để giải quyết mất cân đối cơ bản xảy ra tại một quốc gia đang phải chịu đựng những khó khăn về thanh toán.

Tuy nhiên, chúng lại có lợi thế kép trong việc giải quyết vấn đề theo cách thức gần gũi liên quan hơn với nguồn gốc của vấn đề, và trong việc giới hạn rủi ro phân biệt đối xử. Những hạn chế thanh toán so với những biện pháp hạn chế thương mại dường như ít đối xử phân biệt hơn đối với các nhà xuất khẩu ngoại quốc.

Sự vi phạm những điều khoản thanh toán có thể đoán trước được trong khung cảnh của một Hiệp định Thương mại Tự do (FTA. Tuy nhiên, những giải pháp đó liên quan trực tiếp tới lãnh vực thẩm quyền của Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF). Bởi vậy, can bảo đảm tính tương hợp giữa những điều khoản thanh toán, sự vi phạm và những quy định của IMF.

4. Biện pháp hạn chế số lượng xuất khẩu, nhập khẩu