1. Khái niệm về sáng chế và kiểu dáng công nghiệp là gì?

Sáng chế là một khái niệm trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, nó ám chỉ một giải pháp kỹ thuật được tạo ra dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình. Mục tiêu của sáng chế là giải quyết một vấn đề cụ thể bằng cách ứng dụng các quy luật tự nhiên và sáng tạo mới. Theo khoản 12 của Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sáng chế được xem là một giải pháp kỹ thuật đáng chú ý, mới mẻ và có tính sáng tạo. Sáng chế có thể là một sản phẩm hoặc một quy trình, và nó phải đáp ứng các yêu cầu về tính mới, sự sáng tạo và tính công nghiệp.

Trong khi đó, kiểu dáng công nghiệp liên quan đến hình dáng bên ngoài của một sản phẩm. Nó có thể bao gồm hình khối, đường nét, màu sắc và sự kết hợp của những yếu tố này. Mục đích của kiểu dáng công nghiệp là tạo ra một hình dáng độc đáo, có tính nhận dạng và thẩm mỹ cao cho sản phẩm. Theo khoản 13 của Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, kiểu dáng công nghiệp được coi là một yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ sở hữu trí tuệ. Để được bảo vệ, kiểu dáng công nghiệp cần phải có tính mới, sự sáng tạo và tính công nghiệp, và nó phải được đăng ký và cấp quyền sở hữu.

Như vậy, sáng chế và kiểu dáng công nghiệp là hai khái niệm quan trọng trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Sáng chế tập trung vào giải pháp kỹ thuật để giải quyết vấn đề, trong khi kiểu dáng công nghiệp tạo ra hình dáng độc đáo và thẩm mỹ cho sản phẩm. Cả hai đều được bảo vệ và quản lý theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.

 

2. So sánh sáng chế và kiểu dáng công nghiệp

2.1. Điểm giống nhau

- Đều là đối tượng được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp: Cả hai đều liên quan đến quyền sở hữu công nghiệp và được đảm bảo bảo hộ theo quy định pháp luật.

- Việc bảo hộ được xác lập căn cứ trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Cả hai yêu cầu một quyết định cấp văn bằng bảo hộ từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xác nhận và bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp.

- Được cấp bằng “độc quyền bởi Cục Sở hữu trí tuệ (thuộc Bộ Khoa học và công nghệ): Cả hai đều được cấp bằng "độc quyền" bởi Cục Sở hữu trí tuệ, tổ chức thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, để tạo điều kiện cho chủ sở hữu công nghiệp sử dụng và khai thác quyền của mình.

- Các trường hợp hạn chế quyền sở hữu công nghiệp tại Điều 132: Cả hai đều chịu các hạn chế quyền sở hữu công nghiệp theo quy định tại Điều 132 của pháp luật, để bảo vệ lợi ích công cộng và quyền của các bên liên quan.

- Quy trình cấp văn bằng bảo hộ tương đương: Cả hai đều tuân thủ một quy trình cấp văn bằng bảo hộ tương đương để xác định và chứng nhận quyền sở hữu công nghiệp.

- Quyền và nghĩa vụ tương đối giống nhau: Cả hai đều có quyền sở hữu công nghiệp và cũng có nghĩa vụ tuân thủ các quy định và điều kiện liên quan đến việc sử dụng và bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, nhằm đảm bảo quyền lợi của chủ sở hữu và quyền lợi công cộng.

 

2.2. Điểm khác nhau

Dưới đây là nội dung chi tiết về điểm khác nhau giữa sáng chế và kiểu dáng công nghiệp như sau:

Tiêu chí Sáng chế Kiểu dáng công nghiệp
  Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên. Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này.
Đối tượng bảo hộ Giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình; Bảo hộ bản chất của sản phẩm.  Bảo hộ hình dáng bên ngoài của sản phẩm
Điều kiện để bảo hộ

- Có tính mới;

- Tính sáng tạo: đây là bước sáng tạo, không thể tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng;

- Có khả năng áp dụng công ngiệp.

- Có tính mới và sáng tạo;

- Tính sáng tạo của kiểu dáng công nghiệp yêu cầu thấp hơn so với sáng chế, chỉ yêu cầu không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng;

- Có khả năng áp dụng vào ngành công nghiệp hiện nay.

Thời gian đăng ký bảo hộ

Xem xét hình thức: 1 - 3 tháng kể từ ngày nộp đơn;

- Công bố đơn: 19 tháng kể từ ngày chấp nhận đơn hợp lệ (nếu không có yêu cầu công bố sớm);

- Xem xét nội dung: 18 tháng kể từ ngày công bố hoặc ngày có yêu cầu.

- Xem xét hình thức: 01 tháng;

- Công bố đơn: 02 tháng;

- Xem xét nội dung: 07 tháng kể từ ngày công bố đơn.

Thời hạn bảo hộ 20 năm kể từ ngày nộp đơn 05 kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn hai lần, mỗi lần gia hạn sẽ là 05 năm.

Như vậy, bảo hộ sáng chế luôn được ưu tiên hơn và cả về khả năng bảo hộ tính sáng tạo và thời hạn được bảo hộ độc quyền. Tuy nhiên doanh nghiệp cũng cần đánh giá chính xác rằng liệu sản phẩm có thể được bảo hộ sáng chế hay không; bởi sáng chế đòi hỏi sản phẩm phải có  một bước cải tiến nhất định vượt trội hơn so với các sản phẩm cùng loại. Đối tượng bảo hộ của sáng chế là các giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình, bảo vệ bản chất của sản phẩm. Còn với kieuẻ dáng công nghiệp bảo hộ hình dáng bên ngoài của sản phẩm. Cả hai đều đáp ứng các điều kiện như tính mới, tính sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp nhưng mức độ sáng tạo yêu cầu cho kiểu dáng công nghiệp sẽ thấp hơn so với sáng chế. 

>> Xem thêm: Phân tích về các thuật ngữ phát minh, phát hiện, sáng chế

 

3. Điều kiện để được bảo hộ đối với sáng chế và kiểu dáng công nghiệp

Điều kiện bảo hộ cho cả sáng chế và kiểu dáng công nghiệp đều có những yêu cầu giống nhau. Cả hai phải đáp ứng tiêu chí về tính mới, tức là phải mang lại một đặc điểm hoặc lợi ích mới so với những gì đã tồn tại trước đó. Điều này đảm bảo rằng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp không chỉ là một sự sao chép hoặc sử dụng lại ý tưởng đã có sẵn.

- Đồng thời, cả sáng chế và kiểu dáng công nghiệp phải có trình độ sáng tạo. Điều này đòi hỏi sự đóng góp sáng tạo, tư duy sáng tạo và quá trình phát triển ý tưởng hoặc thiết kế để tạo ra cái mới.

- Cả sáng chế và kiểu dáng công nghiệp phải có khả năng áp dụng công nghiệp. Điều này có nghĩa là phải có khả năng thực hiện, sản xuất và bán hàng hoặc thương mại hóa sản phẩm hoặc thiết kế. Mục tiêu của bảo hộ là khuyến khích sự phát triển và ứng dụng của sáng chế và kiểu dáng công nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp.

Tuy nhiên, riêng đối với sáng chế, có một số yêu cầu bổ sung để được bảo hộ dưới hình thức cấp bằng Độc quyền giải pháp hữu ích. Đầu tiên, sáng chế phải có tính mới, như đã đề cập ở trên. Thứ hai, sáng chế không được coi là hiểu biết thông thường. Điều này có nghĩa là sáng chế không chỉ là những kiến thức hay kỹ thuật phổ biến mà ai đó có thể dễ dàng nắm bắt thông qua những nguồn thông tin đã công bố trước đó. Cuối cùng, sáng chế phải có khả năng áp dụng công nghiệp, như đã nêu ở trên.

Như vậy, cả sáng chế và kiểu dáng công nghiệp đều cần đáp ứng tiêu chí về tính mới, trình độ sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp. Tuy nhiên, chỉ sáng chế thỏa mãn cả ba yêu cầu này và không phải là hiểu biết thông thường mới được bảo hộ dưới hình thức cấp bằng Độc quyền giải pháp hữu ích.

Công ty Luật Minh Khuê xin gửi quý khách thông tin qua bài viết sau đây: Phân biệt phát minh và sáng chế? Hướng dẫn đăng ký sáng chế?

Nếu bạn đang gặp bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, chúng tôi mong muốn cung cấp cho bạn những thông tin tư vấn hữu ích. Hãy liên hệ với chúng tôi qua Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến số hotline 1900.6162. Hoặc bạn có thể gửi yêu cầu chi tiết qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để chúng tôi có thể hỗ trợ và giải đáp thắc mắc của bạn một cách nhanh chóng. Chúng tôi trân trọng cảm ơn sự hợp tác của bạn!