Mục lục bài viết

1. Thế nào là xâm phạm quyền riêng tư?

Xâm phạm quyền riêng tư là một hành vi vi phạm pháp luật, mà trong đó một người tiết lộ hoặc phát tán thông tin riêng tư về cá nhân khác mà không có sự đồng ý của người đó. Điều này đề cập đến việc tiết lộ, phát tán hoặc sử dụng thông tin cá nhân mà không có sự đồng tình của người chủ sở hữu thông tin đó. Điều này áp dụng cho mọi loại thông tin riêng tư, bao gồm hình ảnh, thông tin cá nhân, danh dự, uy tín, thư tín, cuộc gọi điện thoại, và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác.

Theo Hiến pháp năm 2013, cụ thể tại Điều 21, quyền đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình, cùng với quyền danh dự và uy tín, thư tín, điện thoại, điện tử, cũng như các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác đều được bảo vệ bởi pháp luật. Hiến pháp quy định rõ ràng rằng không ai được phép xâm phạm trái luật vào các quyền này. Điều này có nghĩa là việc xâm phạm quyền riêng tư của người khác bằng cách tiết lộ hoặc sử dụng thông tin riêng tư của họ mà không có sự đồng ý hoặc sự phê chuẩn của họ sẽ bị xem là một hành vi vi phạm pháp luật.

Bên cạnh Hiến pháp Việt Nam, Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân. Tại Điều 38 của Bộ luật Dân sự năm 2015, quy định rõ rằng pháp luật bảo vệ đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình của cá nhân, và cấm mọi hành vi xâm phạm vào những quyền này một cách trái luật. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo tính riêng tư và quyền tự quyết của mỗi cá nhân. Tất cả mọi người đều có quyền được bảo vệ khỏi việc xâm phạm thông tin cá nhân của họ mà họ không muốn tiết lộ. Việc này thể hiện sự tôn trọng và giữ gìn tính cá nhân của mỗi người.

Tuy nhiên, Khoản 2 của Điều 38 của Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng điều chỉnh một số trường hợp cụ thể mà việc sử dụng thông tin riêng tư của người khác có thể được phép mà không cần sự đồng ý của họ. Các trường hợp này bao gồm:

- Về hình ảnh: Các hình ảnh có thể được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, hoặc lợi ích công cộng. Nó cũng có thể liên quan đến việc sử dụng hình ảnh lấy từ các hoạt động công cộng như hội nghị, hội thảo, thi đấu, và các sự kiện tương tự. Tuy nhiên, việc này phải được thực hiện mà không gây tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, hoặc uy tín của người sở hữu hình ảnh, theo quy định tại Điều 32 của Bộ luật Dân sự năm 2015.

- Về dữ liệu cá nhân: Dữ liệu cá nhân có thể được xử lý trong các trường hợp khẩn cấp để bảo vệ tính mạng hoặc sức khỏe của chủ thể hoặc của người khác, theo quy định tại khoản 1 của Điều 17 của Nghị định 13/2023/NĐ-CP. Điều này có nghĩa rằng trong các tình huống cấp bách, việc xử lý dữ liệu cá nhân để bảo vệ tính mạng và sức khỏe có thể được thực hiện mà không cần sự đồng ý trước của người chủ sở hữu dữ liệu.

Tóm lại, quyền riêng tư của cá nhân là một phần quan trọng của sự tự quyết và tính cá nhân, và bao gồm tất cả các thông tin và khía cạnh cá nhân của họ. Các khía cạnh quyền riêng tư bao gồm quyền về hình ảnh, danh dự, uy tín, danh tín, thư tín và nhiều khía cạnh khác liên quan đến cuộc sống cá nhân của mỗi người.

Xâm phạm quyền riêng tư là hành vi vi phạm pháp luật và bất hợp pháp trừ khi có các trường hợp cụ thể được pháp luật quy định cho phép. Việc này nhấn mạnh sự quan trọng của việc bảo vệ quyền riêng tư và đảm bảo tính cá nhân của mỗi người. Quyền này là một phần quan trọng của tự do và tính cá nhân mà pháp luật và xã hội nên bảo vệ và tôn trọng. Chúng ta cần hiểu rằng việc bảo vệ quyền riêng tư không chỉ là bảo vệ cá nhân mà còn là đảm bảo công bằng và tự do cho tất cả mọi người trong xã hội.

2. Tội xâm phạm quyền riêng tư?

Tội xâm phạm quyền riêng tư là hành vi vi phạm pháp luật mà một người hoặc tổ chức tiết lộ, sử dụng, hoặc phát tán thông tin riêng tư của một cá nhân mà không có sự đồng ý của người đó hoặc mà không tuân theo các quy định pháp luật liên quan đến quyền riêng tư. Tội xâm phạm quyền riêng tư có thể bao gồm việc thu thập, lưu trữ, sử dụng, tiết lộ hoặc phát tán thông tin cá nhân của người khác mà không có sự cho phép hoặc theo cách vi phạm quy định của pháp luật.

Tội xâm phạm quyền riêng tư có thể liên quan đến nhiều khía cạnh, bao gồm việc xâm phạm quyền hình ảnh, danh dự, uy tín, thư tín, dữ liệu cá nhân, và nhiều khía cạnh khác của cuộc sống cá nhân của một người. Trong hầu hết các trường hợp, việc xâm phạm quyền riêng tư được coi là hành vi trái luật và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc dân sự, tùy theo quy định của pháp luật của mỗi quốc gia. Việc bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân là quan trọng để đảm bảo tính riêng tư và tự do của mỗi người và đồng thời giữ gìn sự tôn trọng và công bằng trong xã hội.

Tại Điều 59 của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 của Việt Nam, quy định về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín, hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác đề cập đến một loại cụ thể của tội xâm phạm quyền riêng tư.

Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín của người khác bao gồm các hành vi như chiếm đoạt thư, điện báo, telex, fax hoặc các văn bản khác được truyền đưa bằng phương tiện viễn thông và vi tính. Hành vi này đòi hỏi việc trái pháp luật xâm phạm vào bí mật hoặc an toàn của thư tín, điện thoại, điện tín của người khác. Điều này ám chỉ rằng người xâm phạm đã trái pháp luật, bằng cách trái pháp luật chiếm đoạt hoặc sử dụng thông tin riêng tư của người khác, khi thông tin đó đã bị xử lý hành chính hoặc bị xử lý kỷ luật trước đó.

Tội này nhấn mạnh sự quan trọng của việc bảo vệ tính riêng tư và quyền tự quyết của cá nhân, đặc biệt trong môi trường số hóa hiện đại, trong đó thông tin thư tín, điện thoại, và điện tín trở nên ngày càng quan trọng. Việc xâm phạm bí mật hoặc an toàn thông tin riêng tư của người khác là một hành vi bất hợp pháp và có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

3. Ý nghĩa của việc pháp luật xác định hành vi như nào là xâm phạm quyền riêng tư

Việc xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư có ý nghĩa quan trọng trong hệ thống pháp luật vì nó giúp:

- Bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân: Xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư giúp đảm bảo rằng mọi người có quyền tự quyết về thông tin cá nhân của họ và không bị xâm phạm một cách trái pháp luật. Quyền riêng tư là một quyền cơ bản của con người, và việc xác định những hành vi vi phạm giúp bảo vệ và thúc đẩy tính riêng tư.

- Tạo sự rõ ràng về trách nhiệm pháp lý: Xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư giúp xác định rõ ràng những hành vi bất hợp pháp và xác định trách nhiệm của người vi phạm. Điều này là quan trọng để đảm bảo tính công bằng và xử lý các trường hợp xâm phạm quyền riêng tư một cách thích đáng theo quy định của pháp luật.

- Đẩy mạnh tuân thủ pháp luật: Việc xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư thúc đẩy sự tuân thủ pháp luật. Khi mọi người biết rõ những hành vi nào là bất hợp pháp và có thể dẫn đến trách nhiệm pháp lý, họ sẽ có động cơ cao hơn để tuân thủ quy định và hạn chế việc xâm phạm quyền riêng tư của người khác.

- Bảo vệ sự phát triển của công nghệ: Xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư cũng giúp quy định rõ ràng về việc sử dụng công nghệ và dữ liệu cá nhân. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, nơi quyền riêng tư thường đối mặt với các thách thức mới.

- Thúc đẩy sự tôn trọng và tự do: Xác định hành vi xâm phạm quyền riêng tư là một cách để thúc đẩy sự tôn trọng và tự do trong xã hội. Việc bảo vệ quyền riêng tư giúp mọi người cảm thấy an toàn trong việc chia sẻ thông tin và dữ liệu cá nhân của họ, đồng thời giúp đảm bảo rằng quyền tự quyết của họ không bị xâm phạm một cách trái pháp luật.

Xem thêm: Hình phạt xâm phạm quyền riêng tư, xúc phạm danh dự người khác?