1. Quy định về danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm

Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 06/2019/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, nội dung xác định rõ danh mục thực vật rừng và động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm. Theo đó, danh mục này được chia thành hai nhóm chính:
Nhóm I: Các loài thực vật rừng, động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấp, cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và bao gồm:
- Nhóm IA: Các loài thực vật rừng.
- Nhóm IB: Các loài động vật rừng.
Trong nhóm này, đặc biệt chú ý đến những loài thuộc Phụ lục I CITES và có phân bố tự nhiên tại Việt Nam. Quy định nghiêm cấm việc khai thác và sử dụng các loài này nhằm bảo vệ sự đa dạng sinh học và nguyên tắc bền vững trong quản lý tài nguyên thiên nhiên.
Nhóm II: Các loài thực vật rừng, động vật rừng chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại và bao gồm:
- Nhóm IIA: Các loài thực vật rừng.
- Nhóm IIB: Các loài động vật rừng.
Trong nhóm này, quản lý chặt chẽ và hạn chế khai thác được đề xuất để ngăn chặn nguy cơ đe dọa đối với các loài này, đồng thời đảm bảo sự bền vững trong sử dụng tài nguyên rừng và duy trì cân bằng sinh thái. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và quản lý thông tin về đa dạng sinh học để giữ cho hệ sinh thái rừng nguyên vẹn và khả năng tái tạo của nó.
 

2. Thủ tục thực hiện xử lý động vật rừng quý hiếm do người dân tự nguyện giao nộp cho Nhà nước

Dựa trên Nghị định 06/2019/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, hướng dẫn chi tiết về việc xử lý động vật, thực vật do chủ cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả cho Nhà nước được quy định như sau:
Theo khoản 6 Điều 17 của Nghị định 06/2019/NĐ-CP, về đăng ký mã số cơ sở nuôi, trồng các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc Phụ lục I CITES, việc xử lý động vật, thực vật bao gồm các bước sau đây:
Thông báo và Gửi cho Cơ quan quản lý:
   Đại diện hợp pháp của cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả động vật, thực vật cho Nhà nước cần gửi thông báo đến cơ quan quản lý nhà nước tương ứng:
   - Cơ quan quản lý thủy sản cấp tỉnh đối với các loài thủy sản.
   - Chi cục Kiểm lâm đối với các loài động vật, thực vật khác.
Xử lý động vật, thực vật:
   Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo, cơ quan quản lý phải hoàn thành xử lý động vật, thực vật theo thứ tự ưu tiên sau đây:
   - Việc thả và trồng lại động vật, thực vật vào môi trường tự nhiên đặc biệt quan trọng, nhất là khi chúng khỏe mạnh và có khả năng tái thả, trồng. Đây không chỉ là một biện pháp bảo tồn mà còn là một cơ hội để khôi phục và duy trì sự đa dạng sinh học.
Khi động vật, thực vật được thả hoặc trồng lại vào môi trường tự nhiên, chúng không chỉ có cơ hội tái thả, sinh sản mà còn đóng góp vào việc duy trì cân bằng sinh thái. Việc này không chỉ hỗ trợ quá trình tự nhiên của hệ sinh thái mà còn tạo điều kiện cho sự phục hồi của môi trường sống tự nhiên.
Ngoài ra, việc thả và trồng lại cũng là một cơ hội để tăng cường quần thể động, thực vật trong khu vực, giúp khôi phục và duy trì sự đa dạng sinh học. Những loài được tái thả, trồng lại có thể đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn, tạo ra một hệ sinh thái cân bằng và ổn định.
Quan trọng nhất, việc thả và trồng lại phải được thực hiện một cách khoa học và cân nhắc, đảm bảo rằng môi trường tự nhiên có đủ điều kiện để hỗ trợ sự sống sót và phát triển của loài được thả. Đồng thời, cần thiết phải tiếp tục theo dõi và nghiên cứu để đảm bảo hiệu quả của quá trình tái thả, trồng lại và xác định những điều chỉnh cần thiết để duy trì cân bằng sinh thái và bền vững trong dài hạn.
   - Chuyển giao động vật, thực vật từ chủ cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả cho các cơ sở cứu hộ động vật, vườn động vật, vườn thực vật, cơ sở nghiên cứu khoa học, đào tạo, giáo dục môi trường, và bảo tàng chuyên ngành đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và sử dụng có hiệu quả tài nguyên động vật, thực vật hoang dã quý hiếm.
Các cơ sở cứu hộ động vật đóng vai trò như một bệnh viện chăm sóc cho những loài động vật cần bảo vệ, đồng thời cung cấp môi trường an toàn để phục hồi sức khỏe và nâng cao khả năng tái thả, trồng. Vườn động vật và vườn thực vật không chỉ là những địa điểm giải trí mà còn là nơi giáo dục cộng đồng về sự đa dạng sinh học và tầm quan trọng của việc bảo tồn môi trường.
Các cơ sở nghiên cứu khoa học, đào tạo, giáo dục môi trường đóng góp vào việc tăng cường kiến thức khoa học về loài động vật, thực vật, cũng như chia sẻ thông điệp về bảo tồn và bền vững với cộng đồng. Bảo tàng chuyên ngành giữ vai trò quan trọng trong việc trưng bày và tạo cơ hội cho công chúng hiểu rõ hơn về các loài quý hiếm và các nỗ lực bảo tồn của cộng đồng khoa học và xã hội.
Chuyển giao cho các cơ sở nói trên không chỉ là cách hiệu quả để đảm bảo cuộc sống của động vật, thực vật rừng quý hiếm mà còn góp phần quan trọng vào nghiên cứu, giáo dục, và bảo tồn môi trường. Điều này thể hiện sự cân nhắc toàn diện trong quản lý tài nguyên thiên nhiên và tạo cơ sở để xây dựng một môi trường sống bền vững cho tất cả các thành viên trong cộng đồng.
   - Tiêu hủy nếu động vật, thực vật bị bệnh hoặc không thực hiện được các biện pháp trên.
Báo cáo và Thông báo kết quả:
   Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày hoàn thành xử lý, cơ quan quản lý báo cáo Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam và thông báo cho chủ cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả về kết quả xử lý.
Điều này cũng áp dụng cho người dân khi tự nguyện nộp động vật rừng quý hiếm cho Nhà nước, đảm bảo việc xử lý được thực hiện một cách có trật tự và đúng quy định.
 

3. Thời hạn hoàn thành xử lý động vật rừng quý hiếm do người dân tự nguyện giao nộp cho cơ quan

Dựa trên khoản 5 Điều 18 của Nghị định 06/2019/NĐ-CP, về xử lý động vật, thực vật chủ cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả cho Nhà nước, các quy định được mô tả như sau:
Theo đó, động vật, thực vật do chủ cơ sở nuôi, trồng tự nguyện trao trả cho Nhà nước sẽ được xử lý theo quy định tại điểm a và điểm b của khoản 6 Điều 17 Nghị định 06/2019/NĐ-CP. Điều này bao gồm việc thực hiện các biện pháp như thả, trồng lại vào môi trường tự nhiên nếu động vật, thực vật khỏe mạnh và có khả năng tái thả, trồng; chuyển giao cho các cơ sở cứu hộ động vật, vườn động vật, vườn thực vật, cơ sở nghiên cứu khoa học, đào tạo, giáo dục môi trường, bảo tàng chuyên ngành để phục vụ nghiên cứu, giáo dục, bảo tồn; hoặc tiêu hủy nếu động vật, thực vật bị bệnh hoặc không thực hiện được các biện pháp trên.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày hoàn thành xử lý động vật, thực vật do chủ nuôi tự nguyện trao trả, cơ quan xử lý sẽ thông báo cho chủ cơ sở nuôi, trồng về kết quả xử lý. Điều này nhấn mạnh sự quan trọng của việc thông tin và kết quả xử lý được chủ cơ sở nuôi, trồng nhận được một cách nhanh chóng và trong thời hạn quy định, tạo điều kiện cho quá trình quản lý và bảo tồn hiệu quả các loài động vật, thực vật rừng quý hiếm.
 

Xem thêm bài viết: Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, tàng trữ, buôn bán... động vật quý hiếm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Liên hệ hotline 19006162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn giải đáp pháp luật đang thắc mắc