Tác giả:: Mục lục bài viết
1. Tiêu chuẩn chung đối với cán bộ, công chức cấp xã
Theo quy định của pháp luật tại Nghị định 33/2023/NĐ-CPquy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố, có hiệu lực từ ngày 01/8/2023. Nghị định này đặt ra những tiêu chuẩn rõ ràng và chi tiết đối với công chức cấp xã, nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả công việc của đội ngũ cán bộ, công chức làm việc tại các cơ quan hành chính cấp xã.
Tiêu chuẩn chung đối với cán bộ, công chức cấp xã được quy định phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành về cán bộ, công chức, cũng như điều lệ tổ chức và các quy định của Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương. Điều này đảm bảo rằng mọi cán bộ, công chức cấp xã không chỉ có trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức mà còn phải tuân thủ những nguyên tắc, quy định của hệ thống chính trị, góp phần nâng cao hiệu quả công việc tại cơ sở.
Đặc biệt, đối với công chức đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã, ngoài các tiêu chuẩn chung như trên, còn yêu cầu những năng lực đặc thù. Công chức này cần có khả năng phối hợp với các đơn vị quân đội nhân dân, công an nhân dân và các lực lượng khác trên địa bàn trong công tác xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thực hiện nhiệm vụ phòng thủ dân sự. Bên cạnh đó, họ cũng phải đảm nhận trách nhiệm trong việc giữ gìn an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, tài sản của Nhà nước, cũng như bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân. Những yêu cầu này không chỉ nhằm đảm bảo an ninh quốc phòng mà còn giúp xây dựng một xã hội ổn định và phát triển bền vững tại các địa phương.
2. Những trường hợp công chức cấp xã phải có bằng đại học
Theo quy định của pháp luật tại Nghị định 33/2023/NĐ-CP quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố, có hiệu lực từ ngày 01/8/2023, trong đó quy định tiêu chuẩn công chức cấp xã như sau:
Những trường hợp sau đây công chức cấp xã phải có bằng đại học:
(1) Tiêu chuẩn của công chức Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã:
Tiêu chuẩn đối với công chức giữ chức danh Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã được quy định chi tiết theo các quy định pháp luật chuyên ngành về quân sự. Cụ thể, công chức này phải có trình độ tối thiểu là tốt nghiệp trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở trở lên. Điều này được quy định rõ tại Thông tư liên tịch 01/2013/TTLT-BNV-BQP, yêu cầu công chức phải có bằng cấp chuyên môn phù hợp với nghiệp vụ quân sự cấp xã.
(2) Tiêu chuẩn của công chức Văn phòng - thống kê, Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường, Tài chính - kế toán, Tư pháp - hộ tịch, Văn hóa - xã hội:
- Độ tuổi: Công chức phải đủ 18 tuổi trở lên.
- Trình độ giáo dục phổ thông: Công chức phải tốt nghiệp trung học phổ thông, đảm bảo kiến thức cơ bản để thực hiện các nhiệm vụ được giao.
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Công chức cấp xã phải có bằng đại học trở lên trong ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu của chức danh công chức cấp xã. Tuy nhiên, nếu có quy định khác trong các văn bản pháp lý thì sẽ thực hiện theo quy định của văn bản đó. Điều này có nghĩa là công chức cấp xã cần đáp ứng yêu cầu chuyên môn phù hợp với nhiệm vụ của chức danh, trừ những trường hợp ngoại lệ như đã đề cập trong các quy định pháp lý đặc thù.
(3) Tiêu chuẩn đối với công chức cấp xã tại các khu vực đặc biệt khó khăn:
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định cụ thể về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đối với công chức làm việc tại các xã, phường, thị trấn thuộc địa bàn miền núi, vùng cao, biên giới, hải đảo, xã đảo, các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Tiêu chuẩn này yêu cầu công chức phải có trình độ từ trung cấp trở lên, đáp ứng được các yêu cầu đặc thù của khu vực làm việc.
(4) Quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về tiêu chuẩn và đào tạo công chức cấp xã:
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm quy định cụ thể về tiêu chuẩn của từng chức danh công chức cấp xã phù hợp với đặc điểm và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ tại từng địa phương. Các tiêu chuẩn này không được thấp hơn những quy định tại Nghị định này. Đồng thời, trong mỗi kỳ tuyển dụng công chức cấp xã, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định rõ ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng chức danh. Ngoài ra, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh còn phải xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cho công chức cấp xã, bao gồm các lĩnh vực quản lý nhà nước, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học, tiếng dân tộc thiểu số (đặc biệt đối với các khu vực cần sử dụng tiếng dân tộc trong công vụ), và thực hiện các chế độ chính sách liên quan đến công chức, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã và thực hiện tinh giản biên chế hiệu quả.
3. Những trường hợp công chức cấp xã không bắt buộc cần có bằng đại học
Một là, trường hợp pháp luật có quy định khác:
Trong trường hợp này, pháp luật có những quy định cụ thể riêng biệt về tiêu chuẩn đối với từng chức danh công chức. Ví dụ, Điều 72 của Luật Hộ tịch 2014 quy định các tiêu chuẩn đối với công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã. Cụ thể, công chức tư pháp – hộ tịch phải có trình độ từ trung cấp luật trở lên và đã được bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch. Đồng thời, họ cần có chữ viết rõ ràng và trình độ tin học phù hợp theo yêu cầu công việc. Mặc dù yêu cầu về trình độ học vấn là từ trung cấp luật trở lên, nhưng không bắt buộc phải có bằng đại học, điều này tạo ra sự linh hoạt trong việc tuyển dụng và đảm bảo đáp ứng đủ các yêu cầu công việc mà không làm khó khăn đối với những ứng viên có trình độ thấp hơn.
Hai là, trường hợp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể tiêu chuẩn trình độ chuyên môn, nghiệp vụ từ trung cấp trở lên đối với công chức cấp xã làm việc tại các địa bàn đặc biệt:
Đây là trường hợp quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đối với các công chức cấp xã làm việc tại các vùng khó khăn. Các địa bàn miền núi, vùng cao, biên giới, hải đảo, xã đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có thể có những tiêu chuẩn riêng biệt cho công chức cấp xã. Theo quy định, những công chức làm việc tại các địa bàn này sẽ chỉ cần có trình độ từ trung cấp trở lên, thay vì yêu cầu cao hơn như đại học. Điều này giúp giảm bớt khó khăn trong việc tuyển dụng công chức tại các khu vực khó khăn, đồng thời vẫn đảm bảo chất lượng công việc và sự phát triển của các địa phương này.
Ba là, trường hợp chuyển tiếp theo quy định tại Điều 38 Nghị định 33/2023/NĐ-CP:
Tại Điều 38 của Nghị định 33/2023/NĐ-CP, có quy định về điều khoản chuyển tiếp đối với các cán bộ cấp xã đang giữ chức vụ bầu cử hoặc công chức cấp xã hiện tại nhưng chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quy định tại các điều khoản của nghị định này. Cụ thể, những cán bộ và công chức này sẽ có thời hạn 5 năm kể từ ngày nghị định có hiệu lực để đạt đủ các tiêu chuẩn. Nếu đến hết thời gian này mà họ vẫn chưa đáp ứng được tiêu chuẩn, thì sẽ phải thực hiện chế độ nghỉ hưu (nếu đủ điều kiện) hoặc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo quy định của Chính phủ. Điều này giúp các cán bộ, công chức có thời gian để cải thiện trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đồng thời cũng yêu cầu sự thay đổi, sắp xếp lại bộ máy công chức một cách hợp lý và hiệu quả.
Như vậy, ngoại lệ sau cùng sẽ là trường hợp công chức cấp xã đang giữ chức danh có thời gian 5 năm năm để đáp ứng tiêu chuẩn phải có bằng đại học theo quy định.
Nếu quá thời hạn 5 năm kể từ ngày 01/8/2023 thì sẽ xảy ra 2 trường hợp: Nghỉ hưu (nếu đủ điều kiện) hoặc tinh giản biên chế theo quy định.
Bạn đọc có thể tham khảo bài viết sau: Có thể biệt phái công chức cấp xã lên huyện không?
Bạn đọc có thắc mắc pháp lý có thể liên hệ qua số tổng đài 19006162 hoặc thông qua địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn cụ thể.
