Trách nhiệm tổ chức thẩm định kịch bản cảnh báo sóng thần đối Việt Nam

1. Trách nhiệm tổ chức thẩm định các kịch bản cảnh báo sóng thần đối với Việt Nam

Theo quy định tại Điều 2 Quyết định 10/2023/QĐ-TTg năm 2023 thì trong quá trình dự báo, cảnh báo và truyền thông về nguy cơ thiên tai, có một loạt các bước và hoạt động cần được thực hiện một cách cẩn thận và có kế hoạch:

- Một phần quan trọng trong quá trình này là việc thẩm định và đề xuất kế hoạch ứng phó với tác động của thời tiết. Đây là quá trình mà các chuyên gia về môi trường và tài nguyên tự nhiên phối hợp với các cơ quan chính trị và quản lý. Các chuyên gia này sẽ thu thập và phân tích dữ liệu về dự báo thời tiết và điều kiện môi trường, từ đó đưa ra những đánh giá về nguy cơ và tác động của các hiện tượng thiên tai như bão, lũ lụt, và cảnh báo khí hậu.

Dựa trên những thông tin này, họ sẽ phát triển các kế hoạch và biện pháp ứng phó cụ thể, nhằm giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ thiên tai. Sau khi kế hoạch được đề xuất, nó sẽ cần được phê duyệt từ các cơ quan có thẩm quyền. Thường thì Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc các cơ quan tương đương sẽ có trách nhiệm phê duyệt kế hoạch này. Quá trình này đảm bảo rằng các biện pháp ứng phó được xây dựng dựa trên những thông tin và đánh giá chính xác nhất.

- Một khía cạnh khác của công tác này là tổ chức việc đánh giá và phân tích các kịch bản cảnh báo về sóng thần tại Việt Nam. Đây là một nhiệm vụ phức tạp đòi hỏi sự kết hợp giữa các chuyên gia về địa chất, khí tượng, và các lĩnh vực khác. Việc phân tích các kịch bản này giúp xác định các khu vực có nguy cơ cao và đưa ra các biện pháp phòng tránh và ứng phó hợp lý.

- Một trong những nhiệm vụ quan trọng là tổ chức xây dựng và thẩm định bộ chuẩn khí hậu quốc gia. Đây không chỉ là việc thiết lập các tiêu chuẩn về khí hậu mà còn là việc đánh giá toàn diện về tình hình khí hậu tại quốc gia. Điều này giúp hiểu rõ hơn về biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của nó đối với Việt Nam. Ngoài ra, cũng đang hoạch định và triển khai Khung dịch vụ khí hậu quốc gia, dựa trên cơ sở của Khung dịch vụ khí hậu toàn cầu. Mục tiêu là cung cấp các dịch vụ và thông tin khí hậu đáng tin cậy và chính xác nhất cho người dân và các đơn vị quản lý, từ đó giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho những biến động và thách thức từ khí hậu.

- Chú trọng đến việc xây dựng các chương trình phát thanh và truyền hình về dự báo và cảnh báo về khí tượng thủy văn và thiên tai liên quan. Điều này là để đảm bảo rằng mọi người đều nhận được thông tin đầy đủ và chính xác về tình hình thời tiết và nguy cơ từ thiên tai. Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật để đảm bảo rằng thông tin được truyền đạt một cách minh bạch và đáng tin cậy nhất, từ đó giúp mọi người cảm thấy an tâm và chuẩn bị cho mọi tình huống có thể xảy ra.

...

Vai trò và trách nhiệm của Tổng cục Khí tượng Thủy văn không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin về thời tiết và nguy cơ thiên tai mà còn mở rộng đến việc thực hiện thẩm định các kịch bản cảnh báo về sóng thần tại Việt Nam. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, định hình và đảm bảo rằng mọi cảnh báo được xây dựng dựa trên các thông tin và đánh giá chính xác nhất. Trong một quốc gia đối diện với nhiều biến động khí hậu như Việt Nam, việc này trở nên vô cùng quan trọng để bảo vệ cộng đồng khỏi những hậu quả nghiêm trọng của thiên tai.

2. Trách nhiệm cập nhật, hoàn thiện các kịch bản cảnh báo sóng thần?

Theo quy định tại Điều 58, Khoản 7 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo an toàn và sự hiểu biết rộng rãi về nguy cơ từ động đất và sóng thần, bao gồm:

- Tiến hành nghiên cứu và đề xuất các phương pháp và giải pháp khoa học công nghệ mới nhằm cải thiện công tác báo động động đất và sóng thần. Điều này đảm bảo rằng có những cơ sở khoa học vững chắc để đối phó với các tình huống khẩn cấp và giảm thiểu thiệt hại.

- Hợp tác chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan liên quan để tuyên truyền và phổ biến kiến thức về nguy cơ từ động đất và sóng thần. Đồng thời, họ cũng đảm nhận vai trò hướng dẫn cộng đồng về cách sử dụng các hệ thống cảnh báo và tin tức về động đất và sóng thần một cách chính xác và hiệu quả nhất. Điều này giúp nâng cao nhận thức và sẵn sàng của cộng đồng trước những nguy cơ tiềm ẩn từ thiên tai.

- Viện Vật lý Địa cầu đảm nhiệm vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo và điều hành mạng lưới quan trắc, đảm bảo rằng thông tin về động đất và sóng thần được thu thập và phân phối một cách hiệu quả nhất:

+ Xây dựng và quản lý mạng lưới quan trắc để theo dõi các biến động địa chất và cung cấp dữ liệu cần thiết cho công tác báo động động đất và cảnh báo sóng thần. Việc này đảm bảo rằng có sẵn thông tin chính xác và kịp thời để đối phó với các tình huống khẩn cấp.

+ Liên tục cập nhật và hoàn thiện các kịch bản cảnh báo sóng thần, dựa trên dữ liệu mới nhất và những nghiên cứu khoa học tiên tiến nhất. Điều này giúp nâng cao khả năng dự báo và đánh giá rủi ro, từ đó tăng cường sự chuẩn bị và phản ứng của cộng đồng trước nguy cơ từ sóng thần.

+ Ban hành và phát hành các bản tin động đất và cảnh báo sóng thần, đảm bảo rằng thông tin được truyền đạt một cách rõ ràng và đáng tin cậy. Đồng thời, viện cũng cung cấp thông tin này cho các cơ quan và tổ chức theo quy định, đồng thời đăng tải trên các kênh thông tin điện tử chính thức của mình, giúp mọi người dễ dàng tiếp cận và tiếp nhận thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đảm nhận trách nhiệm không chỉ trong việc cập nhật mà còn trong việc liên tục hoàn thiện các kịch bản cảnh báo sóng thần theo quy định. Điều này đòi hỏi sự tập trung và nỗ lực liên tục từ các chuyên gia và nhà nghiên cứu, nhằm đảm bảo rằng các thông tin và dự báo về sóng thần luôn được cập nhật và chính xác nhất. Bằng việc đưa vào hoạt động các biện pháp nghiên cứu tiên tiến và sử dụng công nghệ hiện đại, Viện đóng góp vào việc nâng cao khả năng dự đoán và ứng phó với nguy cơ từ sóng thần, từ đó góp phần bảo vệ an toàn và tài sản của cộng đồng.

3. Quy định hiện hành về các loại tin cảnh báo sóng thần

Điều 32 Quyết định 18/2021/QĐ-TTg năm 2021 quy định về các loại tin cảnh báo sóng thần như sau:

* Hệ thống cảnh báo sóng thần được phân thành ba mức độ để đảm bảo mức độ cảnh báo và ứng phó phù hợp:

- Cảnh báo sóng thần mức 1: Được kích hoạt khi phát hiện các dấu hiệu của một động đất mạnh có khả năng tạo ra sóng thần. Mức độ này khuyến cáo người dân sẵn sàng chuẩn bị sơ tán và đối phó với tình huống khẩn cấp.

- Cảnh báo sóng thần mức 2: Được áp dụng khi đã xác định sóng thần không mang tính chất hủy diệt nhưng vẫn có thể gây ra thiệt hại ở các khu vực ven biển. Trong trường hợp này, cơ quan chức năng khuyến cáo sẵn sàng sơ tán để giảm thiểu nguy cơ.

- Cảnh báo sóng thần mức 3: Được phát hành khi có xác nhận về sóng thần có khả năng tàn phá mạnh mẽ, đòi hỏi việc sơ tán ngay lập tức. Mức độ cảnh báo này nhấn mạnh sự cấp bách và cần thiết của việc di dời dân cư để bảo vệ tính mạng và tài sản.

* Thông báo hủy cảnh báo sóng thần được phát hành khi không có sự xuất hiện của sóng thần như đã được cảnh báo trước đó. Điều này thường diễn ra khi các hệ thống quan trắc và đánh giá nguy cơ đánh giá sai lệch hoặc khi nguy cơ đã qua đi mà không gây ra tác động đáng kể. Thông báo này giúp cập nhật và làm rõ tình hình cho cộng đồng, đồng thời giảm bớt căng thẳng và lo lắng không cần thiết.

* Thông báo cuối cùng về sóng thần đóng vai trò quan trọng trong việc thông tin về tình trạng an toàn cho cộng đồng sau khi nguy cơ từ sóng thần đã trôi qua. Nó không chỉ là một tín hiệu khẳng định rằng mọi hoạt động sóng thần đã chấm dứt hoàn toàn, mà còn là một biểu hiện của sự an tâm và sự đồng thuận trong cộng đồng. Thông báo này không chỉ giúp cập nhật thông tin mà còn giúp xây dựng lại niềm tin và sự ổn định sau một thời kỳ căng thẳng.

- Bên cạnh đó, việc điều chỉnh nội dung và các yêu cầu của thông báo cảnh báo sóng thần cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng mọi thông tin được truyền đạt một cách rõ ràng và hiệu quả nhất. Tiêu đề của thông báo cảnh báo sóng thần cần tuân theo quy định cụ thể tại Điều 32 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg năm 2021, nhấn mạnh tính chính xác và đáng tin cậy của thông điệp. Đồng thời, thông báo cũng cần ghi rõ các yêu cầu về việc sơ tán dân cư, tùy thuộc vào mức độ cảnh báo, để đảm bảo sự an toàn và chuẩn bị cho mọi tình huống có thể xảy ra trong tương lai.

- Đánh giá cấp độ rủi ro từ sóng thần tuân theo quy định tại Điều 4 và Điều 56 của Quyết định 18/2021/QĐ-TTg năm 2021, là một quá trình quan trọng nhằm đánh giá mức độ nguy cơ và đưa ra các biện pháp phòng tránh phù hợp. Việc này đảm bảo rằng cộng đồng được cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về nguy cơ từ sóng thần, từ đó có thể chuẩn bị và ứng phó một cách hiệu quả nhất.

- Thời gian ban hành bản tin cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính chính xác và tính cấp thiết của thông điệp. Việc đảm bảo thông tin được phát hành đúng thời điểm và đúng kịch bản sẽ giúp tăng cường sự chuẩn bị và phản ứng của cộng đồng trước nguy cơ từ sóng thần.

- Tên và chữ ký của người chịu trách nhiệm ban hành bản tin cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quá trình truyền đạt thông tin. Việc này giúp xác định rõ nguồn gốc và uy tín của thông điệp, từ đó tăng cường niềm tin và sự hiểu biết của cộng đồng.

- Đánh giá về sóng thần bao gồm các yếu tố sau:

+ Thông tin về động đất, bao gồm vị trí, thời gian, độ lớn, tọa độ chấn tâm và độ sâu chấn tiêu. Đây là các thông tin cơ bản về động đất cần thiết để đánh giá khả năng gây sóng thần.

+ Xác định khả năng xảy ra sóng thần, bao gồm mức độ nguy hiểm và khu vực có thể bị ảnh hưởng trực tiếp. Đánh giá này dựa trên thông tin về động đất và các yếu tố địa chất khác để xác định xem có nguy cơ sóng thần hay không và mức độ nguy hiểm của nó.

+ Ước lượng độ cao của sóng thần tại bờ biển và thời gian dự kiến ảnh hưởng. Điều này giúp cung cấp thông tin chi tiết về mức độ tác động của sóng thần lên các khu vực bờ biển và thời điểm dự kiến của nó, từ đó giúp cộng đồng chuẩn bị và ứng phó một cách hiệu quả.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Quy định của pháp luật về dự báo, cảnh báo lốc, sét, mưa đá, rét hại, sương muối; cháy rừng do tự nhiên; và báo tin động đất, sóng thần. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.