Trình tự thủ tục giải quyết quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai Luật Đất đai 2024

1. Cơ sở pháp lý

Việc giải quyết các quyết định hành chính và hành vi hành chính liên quan đến quản lý đất đai là một lĩnh vực phức tạp, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Để đảm bảo tính hợp pháp, công bằng, và minh bạch trong quá trình giải quyết, hệ thống pháp lý Việt Nam đã ban hành một loạt các văn bản quy phạm pháp luật quan trọng nhằm điều chỉnh và hướng dẫn cụ thể. Các văn bản pháp luật này không chỉ tạo nền tảng pháp lý vững chắc mà còn đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, doanh nghiệp và tổ chức khi liên quan đến các vấn đề về quản lý đất đai. Dưới đây là các cơ sở pháp lý chính:

Luật Đất đai 2024:

Đây là văn bản pháp lý quan trọng và cơ bản nhất, quy định chi tiết về các vấn đề liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai, từ việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển nhượng, cho thuê, đến việc giải quyết các tranh chấp về đất đai. Luật Đất đai 2024 cũng đã cập nhật nhiều điểm mới so với các phiên bản trước, nhằm phù hợp hơn với tình hình thực tế xã hội hiện nay. Luật này xác định rõ quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong quản lý đất đai, cũng như quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Đặc biệt, các quy định trong Luật Đất đai 2024 liên quan đến khiếu nại, tố cáo và giải quyết tranh chấp đất đai đã được làm rõ và chi tiết hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các vấn đề phát sinh trong thực tiễn.

Luật Khiếu nại 2011:

Đây là  văn bản luật quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức khi thực hiện quyền khiếu nại đối với các quyết định hành chính và hành vi hành chính mà họ cho rằng xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Luật Khiếu nại 2011 đặt ra các quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục khiếu nại, từ việc nộp đơn khiếu nại đến các cấp giải quyết, thời hạn và quyền yêu cầu giải quyết của các bên liên quan. Đối với lĩnh vực quản lý đất đai, luật này đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn người dân và các tổ chức thực hiện quyền khiếu nại một cách đúng đắn và hợp pháp, giúp đảm bảo quyền lợi chính đáng của họ trong quá trình quản lý, sử dụng đất đai.

Luật Tố tụng Hành chính 2015:

Luật này quy định về các thủ tục giải quyết vụ án hành chính tại tòa án, bao gồm cả các tranh chấp liên quan đến quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực đất đai. Luật Tố tụng Hành chính 2015 không chỉ quy định rõ về thẩm quyền xét xử của tòa án mà còn hướng dẫn cụ thể về trình tự, thủ tục khiếu nại, khởi kiện và giải quyết các vụ án hành chính. Trong lĩnh vực đất đai, khi có tranh chấp về các quyết định hành chính như cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất hay bồi thường, người dân có thể khởi kiện tại tòa án theo các quy định của luật này. Việc quy định chi tiết về thời hạn, quyền lợi và trách nhiệm của các bên trong quá trình tố tụng giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình giải quyết.

Như vậy, ba văn bản pháp luật nêu trên là những cơ sở pháp lý quan trọng và cơ bản để hướng dẫn và quy định rõ ràng về trình tự, thủ tục giải quyết các quyết định và hành vi hành chính liên quan đến quản lý đất đai. Việc nắm vững và tuân thủ các quy định của Luật Đất đai 2024, Luật Khiếu nại 2011, và Luật Tố tụng Hành chính 2015 sẽ giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của cá nhân và tổ chức trong quá trình sử dụng, quản lý đất đai, cũng như hỗ trợ quá trình giải quyết tranh chấp, khiếu nại diễn ra một cách minh bạch và hiệu quả.

2. Khái niệm quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai

Khái niệm quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai

Quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai là một loại quyết định chính thức được ban hành dưới dạng văn bản từ cơ quan hành chính nhà nước hoặc từ cá nhân có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước. Quyết định này thường chỉ được áp dụng một lần và cụ thể cho một hoặc nhiều đối tượng trong một vấn đề đặc thù liên quan đến quản lý nhà nước về đất đai. Quyết định hành chính có thể tác động trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân hoặc tổ chức trong lĩnh vực đất đai và được thực hiện trong khuôn khổ các quy định pháp luật hiện hành.

Các loại quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai bao gồm:

- Quyết định về giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, trưng dụng đất và cho phép chuyển mục đích sử dụng đất: Đây là các quyết định liên quan đến việc cấp quyền sử dụng đất cho tổ chức, cá nhân; cho thuê đất để thực hiện các dự án; thu hồi đất từ các đối tượng đang sử dụng khi có yêu cầu của nhà nước; trưng dụng đất khi cần thiết cho các mục đích công cộng; và cho phép thay đổi mục đích sử dụng đất từ mục đích này sang mục đích khác theo quy định của pháp luật.

- Quyết định bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, và tái định cư: Những quyết định này liên quan đến việc bồi thường cho các cá nhân hoặc tổ chức bị ảnh hưởng bởi các quyết định thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để phục vụ các dự án công cộng, cũng như hỗ trợ và tổ chức tái định cư cho các hộ dân bị di dời.

- Quyết định cấp hoặc thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Đây là quyết định liên quan đến việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ sở hữu hợp pháp hoặc thu hồi giấy chứng nhận này trong trường hợp cần thiết, chẳng hạn khi đất bị thu hồi hoặc chuyển nhượng.

- Quyết định gia hạn thời hạn sử dụng đất: Quyết định này cho phép gia hạn thời gian sử dụng đất thêm một khoảng thời gian nữa, đảm bảo rằng các chủ sử dụng đất có thể tiếp tục sử dụng đất theo các điều kiện đã được quy định.

Khái niệm hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai

Hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai, được hiểu là các hành động hoặc sự không hành động của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước khi thực hiện các nhiệm vụ và công vụ theo quy định của Luật Đất đai. Hành vi hành chính có thể bao gồm việc thực hiện các hoạt động quản lý, kiểm tra, giám sát và xử lý các vấn đề liên quan đến đất đai, cũng như thực hiện các nghĩa vụ và quyền hạn theo quy định của pháp luật về đất đai.

3. Lý do khiếu nại, tố cáo quyết định hành chính, hành vi hành chính

Khiếu nại và tố cáo các quyết định hành chính và hành vi hành chính liên quan đến quản lý đất đai là quyền và trách nhiệm của các cá nhân và tổ chức khi cảm thấy quyền lợi hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không được bảo đảm. Dưới đây là những lý do chi tiết và phổ biến dẫn đến việc khiếu nại và tố cáo trong lĩnh vực này:

Quyết định hành chính sai quy định pháp luật

Một lý do quan trọng để khiếu nại hoặc tố cáo là khi quyết định hành chính được ban hành không tuân thủ đúng các quy định của pháp luật. Cụ thể, có thể bao gồm:

- Quyết định về giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất: Quyết định trong các vấn đề này có thể bị khiếu nại nếu không tuân thủ đúng quy trình, thủ tục pháp lý hoặc không dựa trên các căn cứ pháp lý chính xác. Ví dụ, nếu quyết định giao đất cho một tổ chức hoặc cá nhân mà không qua các bước đấu thầu công khai hoặc không đúng mục đích sử dụng đất được phê duyệt.

- Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng có thể bị khiếu nại nếu có sự sai lệch trong thông tin hoặc nếu các yêu cầu về hồ sơ và chứng từ không được thực hiện đúng quy định pháp luật.

Xâm phạm quyền lợi hợp pháp

Khi các quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính xâm phạm quyền lợi hợp pháp của cá nhân hoặc tổ chức, chẳng hạn như:

- Bồi thường không hợp lý: Quyết định về bồi thường trong các trường hợp thu hồi đất hoặc giải phóng mặt bằng có thể bị khiếu nại nếu không đảm bảo sự công bằng hoặc không phản ánh đúng giá trị thực tế của tài sản bị thu hồi.

- Đánh giá tài sản không đúng: Nếu giá trị tài sản bị đánh giá thấp hơn so với thực tế, điều này có thể gây thiệt hại cho chủ sở hữu và dẫn đến khiếu nại.

Cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ

Hành vi hành chính có thể bị khiếu nại nếu cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện các hành vi không đúng quy định, chẳng hạn như:

- Nhận hối lộ: Các hành vi nhận hối lộ hoặc lợi ích bất hợp pháp để thay đổi các quyết định liên quan đến đất đai. Điều này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng đến sự công bằng trong quản lý đất đai.

- Xử lý không công bằng: Cán bộ, công chức không thực hiện nhiệm vụ của mình một cách công bằng và minh bạch, gây thiệt hại cho cá nhân hoặc tổ chức.

Quyết định hành chính không đúng thực tế

Khi quyết định hành chính không phản ánh đúng tình trạng thực tế hoặc không phù hợp với thực tiễn, chẳng hạn như:

- Thông tin sai lệch: Quyết định được ban hành dựa trên thông tin không chính xác hoặc không cập nhật về tình trạng đất đai, dẫn đến việc xử lý không đúng và ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan.

- Điều kiện địa phương không phù hợp: Quyết định không phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội tại khu vực cụ thể, chẳng hạn như áp dụng các quy định không phù hợp với thực tế của địa phương.

Xử lý khiếu nại và tố cáo không đúng quy trình

Khi cơ quan hành chính không thực hiện đúng quy trình khi giải quyết khiếu nại hoặc tố cáo, dẫn đến việc không giải quyết một cách công bằng hoặc không đầy đủ, các lý do này có thể bao gồm:

- Không giải quyết khiếu nại: Cơ quan có thẩm quyền không xem xét hoặc giải quyết khiếu nại theo đúng quy định pháp luật, dẫn đến việc quyền lợi của cá nhân hoặc tổ chức không được bảo vệ.

- Thời gian giải quyết kéo dài: Việc giải quyết khiếu nại hoặc tố cáo bị kéo dài quá mức quy định, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của cá nhân hoặc tổ chức.

4. Trình tự thủ tục giải quyết quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai Luật Đất đai 2024

Tại Điều 237 của Luật Đất đai năm 2024, quy định chi tiết về việc giải quyết khiếu nại và khởi kiện liên quan đến quản lý đất đai như sau:

- Mọi cá nhân hoặc tổ chức sử dụng đất, cũng như những người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất, đều có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện đối với các quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai. Điều này đảm bảo rằng mọi người đều có cơ hội bảo vệ quyền lợi của mình khi họ cho rằng các quyết định hoặc hành vi liên quan đến quản lý đất đai đã xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

- Quy trình giải quyết khiếu nại các quyết định hành chính và hành vi hành chính về quản lý đất đai sẽ được thực hiện theo các quy định cụ thể của pháp luật về khiếu nại. Điều này bao gồm việc nộp đơn khiếu nại, xem xét giải quyết, và các bước khác theo quy định của pháp luật liên quan đến khiếu nại. Đối với việc khởi kiện các quyết định hành chính và hành vi hành chính, trình tự và thủ tục sẽ theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính, bao gồm việc nộp đơn khởi kiện tại tòa án và các bước xét xử liên quan.

- Việc thu thập, bảo quản, sử dụng và lưu trữ hồ sơ cũng như tài liệu liên quan đến việc giải quyết khiếu nại về quản lý đất đai phải tuân theo các quy định của pháp luật về khiếu nại. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng tất cả các tài liệu, hồ sơ liên quan đến khiếu nại được lưu trữ một cách hợp pháp và an toàn, và có thể được truy cập khi cần thiết trong quá trình giải quyết khiếu nại.

Như vậy, theo Luật Đất đai năm 2024, việc giải quyết các quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai được thực hiện theo quy trình rõ ràng và minh bạch, dựa trên các quy định cụ thể của pháp luật về khiếu nại và tố tụng hành chính. Điều này nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các cá nhân và tổ chức có liên quan, đồng thời nâng cao tính công bằng và hiệu quả trong quản lý đất đai.

Xem thêm: Trình tự xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn của Luật Minh Khuê về vấn đề trên. Quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp.