1. Thả cá chép ngày ông Công ông Táo là gì?
Ngày ông Công ông Táo là một trong những ngày lễ quan trọng nhất trước thềm dịp Tết nguyên đán. Theo quan niệm dân gian, vào ngày này hàng năm, Táo Quân cưỡi cá chép bay lên trời báo cáo mọi việc lớn nhỏ trong năm qua với Ngọc Hoàng Thượng Đế. Chính vì vậy, hoạt động thả cá chép ngày ông Công ông Táo đã trở thành một hoạt động mang nét truyền thống của người dân Việt Nam vào dịp Tết. Theo quan niệm dân gian của người Việt, nhiều người tin rằng cá chép là phương tiện di chuyển hoàn hảo để đưa ông Táo về trời. Vì vậy, vào ngày 23 tháng Chạp, người dân tổ chức ăn mừng bằng cách chuẩn bị một vài con cá chép còn sống đặt cạnh mâm cúng. Sau khi làm lễ xong, gia chủ thả cá chép ra ao hồ, sông suối - những nơi có nước sạch và dòng chảy tốt. Hy vọng với cách làm này, cá chép sẽ rước được ông Táo về trời! Trong tâm thức của người Việt, cá chép khi phóng sinh bao giờ cũng hóa rồng. Chính vì vậy, thả cá chép trong ngày cúng ông Táo được xem là điềm báo mang lại bình an, thịnh vượng cho gia chủ trong năm tới. Tục thả cá chép trong ngày Tết có ý nghĩa rất quan trọng trong quan niệm của người phương Đông về sự đoàn kết, sức mạnh và sự kiên cường. Đây được coi là một dấu hiệu của hy vọng và sự tiến bộ, và được tất cả mọi người coi là tín ngưỡng đẹp trong dịp Tết.
2. Sự tích thả cá chép ngày cúng ông Công ông Táo
Câu chuyện xoay quanh câu chuyện của Thị Nhi và Trọng Cao. Họ yêu nhau sâu, nhưng mãi không có con. Dần dà, Trọng Cao thường kiếm cớ dằn vặt Thị Nhi bằng những lời nói đau lòng và hành động tàn nhẫn. Một hôm, Trọng Cao khiến Thị Nhi chỉ vì một chuyện vặt vãnh mà đánh đuổi Thị Nhi. Thị Nhi vì thế mà phải bỏ nhà đi xứ khác. Thế rồi, cô gặp Phạm Lang, hai người phải lòng nhau rồi kết duyên vợ chồng. Còn Trọng Cao sau khi nguôi giận đã thấy ân hận, vì thế đã lên đường đi tìm nàng, nhưng nàng đã lấy Phạm Lang làm chồng. Cuối cùng, Trọng Cao cũng có thể tìm thấy sự bình yên khi biết rằng vợ mình đang hạnh phúc và khỏe mạnh.
Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Ngày 23 tháng Chạp, Thị Nhi thắp hương ngoài sân thì thấy Trọng Cao đã trở thành một người hành khất. Nhận ra chàng, Thị Nhi động lòng thương và cho chàng ít cơm. Phạm Lang đứng xem bèn nghi ngờ, Trọng Cao xấu hổ nhận mình là chồng cũ của Thị Nhi. Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốt mã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chết theo, Phạm lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.
Ngọc Hoàng Đại Đế đứng xem diễn biến sự việc, thấy thương nên đã phong cho ba người mỗi người một chức vụ riêng:
Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.
Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.
Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.
Từ đó, truyền thuyết về 3 vị Táo quân ra đời và được lưu truyền cho đến ngày nay, trở thành phong tục tập quán của người dân Việt Nam.Hàng năm, cứ đến 23 tháng Chạp, 3 vị Táo quân cưỡi cá chép bay về trời để báo tình hình 1 năm qua dưới hạ giới cho Ngọc Hoàng. Việc các vị Táo quân lựa chọn cá chép mà không phải bất kì loài vật nào khác là bởi Khi đối diện với ngọn thác cao vút hiểm trở, chỉ có con cá chép phi thường mới có thể vượt qua được. Và khi qua được thì với phẩm chất ấy, nó có thể hóa rồng và bay lên trời.
3. Cách chọn cá chép để thả ngày ông Công ông Táo
Cá chép là một phần quan trọng trong ngày cúng ông Công ông Táo, có thể giúp Táo Quân "vượt Vũ Môn" nên việc lựa chọn cá chép là rất quan trọng. Cá chép cúng Táo Quân phải đỏ tươi, to khỏe, nếu mang cá có màu đỏ thâm thì cá đã yếu và dễ chết. Bạn có thể kiểm tra mang của chúng để xem chúng có khỏe mạnh không, chúng có bơi nhanh và vùng vẫy trong nước không. Cá chép sau khi mua về bạn cho vào một thau nước sạch có thả một ít rong để cá tự điều chỉnh. Bạn có thể dùng nước sông, nước hồ, nước giếng vì nước máy thường có nhiều clo sẽ làm chết cá.
4. Cách thả cá chép ngày ông Công ông Táo
4.1. Số lượng cá chép thả ngày ông Công ông Táo
Phong tục thả cá chép ngày ông Công ông Táo đã xuất hiện ở mọi miền trên đất nước hình chữ S. Tuy nhiên, số lượng cá chép được phóng sinh còn là vấn đề khiến nhiều người thắc mắc. Tuy nhiên, việc thờ cúng thì không bắt buộc mà tùy theo quan niệm, tín ngưỡng của mỗi gia đình. Có người cho rằng cúng cá chép chỉ mang ý nghĩa tượng trưng, có người lại dùng đĩa xôi có hình cá chép để thay thế. Có gia đình thường cúng một đôi vì thích sự cân đối, cân bằng.
Tuy nhiên, cũng có những người theo "chuẩn" phong tục cúng ông Công ông Táo thì thường mua ba con cá để phóng sinh. Hầu hết các gia đình duy trì phong tục thả cá chép đều chọn làm như vậy để dành cho 3 vị Táo quân trong ngày 23 tháng Chạp.
4.2. Thời gian thả cá
Tùy theo quan niệm truyền thống hay phong tục của từng vùng miền mà người ta sẽ tiến hành lễ đưa ông Táo về trời vào tối ngày 22 hoặc rạng sáng ngày 23 tháng Chạp âm lịch. Để ông Táo kịp về trời bẩm báo với Ngọc Hoàng Thượng Đế, cá chép phải được thả trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp. Nếu muộn hơn, có thể ông Táo sẽ không kịp nhận lễ vật tâm thành từ gia chủ. Năm nay, lễ cúng ông Công ông Táo sẽ diễn ra vào thứ bảy ngày 14 tháng 1 dương lịch.
4.3. Cách thả cá chép
Trước khi cúng, gia chủ làm lễ khấn, sau đó, thắp hương và đợi hương cháy khoảng 2/3 thì hóa vàng mã. Sau đó, ba chén rượu được rót vào tro. Cuối cùng, cá chép được đưa ra sông hoặc hồ để phóng sinh.
Khi phóng sinh cá cần lưu ý cách thả cá chép tốt nhất là thả từ từ, nhẹ nhàng xuống sông, hồ để chúng còn cơ hội sống. Khi thả cá, dùng tay dốc từ từ miệng túi ni lông hoặc dụng cụ đựng cá xuống đáy nước để cá bơi ra ngoài. Không dùng tay sờ vào cá vì có thể làm bong lớp nhầy trên vảy cá khiến cá dễ nhiễm bệnh và chết. Không đứng trên cầu, điểm cao để ném cá xuống sông, hồ làm cá không sống được. Không thả cá ra môi trường ô nhiễm vì chúng sẽ khó sống sót hơn. Tránh thả cá số lượng lớn ở các luồng nước, chạy theo sự di chuyển của cá mà không chú ý đến khả năng sống sót của cá. Không vứt bao ni lông, nhang đèn, đồ thờ cúng khác xuống sông, hồ. Cần lưu ý rằng, hiện nay có không ít người coi việc thả cá là một việc đùa giỡ, không mang quan niệm tâm linh nên không thành tâm thả cá. Có những người vì vội vã còn thả cả cá đang được bọc trong túi ni lông, khiến cho chú cá không thể bơi ra ngoài. Đây là tình trạng rất xấu cần được chấm dứt ngay lập tức.
Ngoài ra, sau khi thả cá bạn nên nán lại một lúc để quan sát xem cá có bơi xa khỏi bờ chưa, tránh bị nhiều người dân nhân cơ hội trục lợi bắt lại những chú cá đã được thả đi. Tâm lý lúc thả cá cũng vô cùng quan trọng, bạn phải thành tâm, đồng thời để tâm trí thoải mái, vui vẻ khi thả cá đừng mang tâm trạng nặng nề như đây là trách nhiệm mình phải làm, thì điều may mắn mới đến với bạn.
Trên đây là ý nghĩa của phong tục thả cá chép ngày ông Công ông Táo, cũng như cách chọn và cách thả cá chép sao cho đúng cách. Hy vọng bài viết này đem đến cho bạn những kiến thức bổ ích. Xem thêm: Tỉa chân nhang trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo. Xin chân thành cảm ơn bạn đọc đã quan tâm theo dõi.
