Có bắt buộc trưng cầu ý dân hay không?

Quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân là một quyền lợi quan trọng của công dân Việt Nam, nhưng cũng được quy định rõ ràng và cụ thể để đảm bảo tính công bằng và trách nhiệm. Theo Điều 5 Luật Trưng cầu ý dân 2015, người có quyền bỏ phiếu phải là công dân Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân.

Tuy nhiên, có những trường hợp ngoại lệ không được phép tham gia vào quá trình này. Đối với những người đang trong thời gian chờ thi hành án tử hình, người đang phải thụ án tù mà không có án treo, và những người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, họ sẽ không được ghi tên vào danh sách cử tri.

Hơn nữa, nếu có trường hợp người đã có tên trong danh sách cử tri nhưng sau đó bị kết án tử hình, phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, hoặc bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, UBND cấp xã sẽ có trách nhiệm xóa tên của người đó khỏi danh sách cử tri và thu hồi thẻ cử tri để đảm bảo quy trình trưng cầu ý dân diễn ra một cách công bằng và minh bạch.

Những biện pháp này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của người bỏ phiếu mà còn đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quá trình thực hiện quyết định của Nhà nước dựa trên ý dân cử tri. Điều này thể hiện cam kết của hệ thống pháp luật và chính trị trong việc xây dựng một xã hội công bằng và dân chủ.

Theo Điều 6 của Luật Trưng cầu dân ý 2015, Quốc hội có trách nhiệm xem xét và quyết định việc trưng cầu ý dân đối với những vấn đề quan trọng nhất của đất nước. Cụ thể, Quốc hội quy định những lĩnh vực cần được thảo luận và quyết định thông qua ý dân cử tri, bao gồm:

(1) Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp;

(2) Vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia;

(3) Vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước;

(4) Vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.

Tuy nhiên, cũng theo quy định tại Điều 9 của Luật Trưng cầu dân ý 2015, có những trường hợp ngoại lệ không được tổ chức trưng cầu ý dân, bao gồm:

- Không tổ chức lại việc trưng cầu ý dân về nội dung đã được trưng cầu ý dân trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày kết quả trưng cầu ý dân được công bố.

- Không tổ chức trưng cầu ý dân trong thời gian ban bố tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày bãi bỏ tình trạng chiến tranh, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước.

Những quy định này nhằm đảm bảo tính hiệu quả và thực tế của quá trình trưng cầu ý dân, cũng như giữ cho quá trình này linh hoạt và phản ánh đúng nhu cầu và tình hình cụ thể của đất nước tại từng giai đoạn.

 

Theo Điều 13 của Luật Trưng cầu dân ý 2015, quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình trưng cầu dân ý, nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và đúng đắn của quá trình này. Các hành vi cấm kỵ bao gồm:

- Đầu tiên, việc nghiêm cấm hành vi tuyên truyền hoặc đưa thông tin sai lệch về nội dung và ý nghĩa của quá trình trưng cầu dân ý là một biện pháp quan trọng để bảo vệ tính công bằng và minh bạch của quá trình quyết định cộng đồng. Hành vi này được xác định trong Điều 13 của Luật Trưng cầu dân ý 2015 nhằm đảm bảo rằng cử tri, những người đóng vai trò quan trọng trong quá trình quyết định, nhận được thông tin chính xác và đầy đủ về những vấn đề được đưa ra trưng cầu ý dân.

- Thứ hai, hành vi sử dụng thủ đoạn lừa gạt, mua chuộc, cưỡng ép, hoặc cản trở cử tri khiến họ không thể hoặc thực hiện bỏ phiếu trưng cầu ý dân trái với ý muốn của mình là một trong những điều bị nghiêm cấm theo quy định của Điều 13 Luật Trưng cầu dân ý 2015. Những biện pháp này được đưa ra để ngăn chặn mọi hình thức thao túng và ảnh hưởng không đúng đắn đến quá trình quyết định của cử tri, đồng thời tạo ra một môi trường bầu cử công bằng và minh bạch.

- Thứ ba, cấm giả mạo giấy tờ, gian lận hoặc sử dụng các thủ đoạn khác để làm sai lệch kết quả trưng cầu ý dân. Điều này nhằm đảm bảo tính chính xác và minh bạch của kết quả cuối cùng.

- Thứ tư, nghiêm cấm lợi dụng quá trình trưng cầu ý dân để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân.

Cuối cùng, đều quy định về bỏ phiếu, kiểm phiếu trưng cầu ý dân và các quy định khác của Luật Trưng cầu dân ý 2015 phải được tuân thủ, nhằm đảm bảo quá trình trưng cầu ý dân diễn ra theo đúng quy trình và đúng luật lệ. Những biện pháp này đồng lòng hỗ trợ quá trình tham gia dân cử và giữ cho quá trình này được thực hiện một cách công bằng và minh bạch.