Cơ quan thi hành án cải tạo không giam giữ?

1. Khái quát chung:

Ngoài hoạt động chấp hành hình phạt của người bị kết án, việc thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ còn cần có vai trò tác động, giám sát, giáo dục của cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục, người trực tiêp giám sát, giáo dục và gia đình người đó.

Theo quy định tại Nghị định số 60/2000/NĐ-CP cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục bao gồm:

- Cơ quan, tổ chức trực tiếp quản lý người bị kêt án nếu người đó là cán bộ, công chức, người đang học tập tại các cơ sở giáo dục, đào tạo;

- Đơn vị quân đội từ cấp đại đội hoặc tương đương trở lên nếu người bị kết án là quân nhân, công nhân quốc phòng;

- Doanh nghiệp, hợp tác xã nếu người bị kết án là người lao động làm công ăn lương;

- Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi người bị kết án cư trú nếu người đó không thuộc các đối tượng nói trên.

2. Trách nhiệm và quyền hạn của cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục người bị kết án

Để thực hiện hoạt động giám sát, giáo dục người bị kết án, cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục được pháp luật quy định các quyền và nghĩa vụ sau đây:

- Phân công người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án;

- Tạo điều kiện để người bị kết án lao động, học tập và hoà nhập vào cuộc sống chung của cơ quan, tổ chức, đơn vị địa phương mình;

- Phối hợp với cơ quan, tổ chức hữu quan khác và gia đình người bị kết án trong việc giáo dục, cảm hoá giúp họ sửa chữa lỗi lầm;

- Yêu cầu người bị kết án thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của mình, có biện pháp ngăn ngừa giáo dục kịp thời khi người đó có biểu hiện tiêu cực và thông báo với cơ quan có thẩm quyền để xử lý khi cần thiết;

- Kịp thời biểu dương khi người bị kêt án có nhiều tiến bộ, tích cực tham gia các hoạt động xã hội hoặc lập công;

- Cho phép người bị kết án vắng mặt ở nơi cư trú;

- Xem xét hoặc theo đề nghị của người bị kết án đề nghị Toà án nhân cấp huyện hoặc Toà án quân sự khu vực nơi người đó đang chấp hành hình phạt xem xét việc giảm thời hạn hoặc miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cho người bị kết án. Khi đề nghị Toà án xem xét việc giảm thời hạn hoặc miễn chấp hành phần hình phạt còn lại, cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục người bị kết án phải gửi hồ sơ kèm theo. Hồ sơ đề nghị gồm:

+ Bản đề nghị của cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục về việc xét giảm thời hạn hoặc miễn chấp hành phần hình phạt còn lại cho người bị kết án;

+ Sổ theo dõi người bị kết án;

+ Trích lục bản án và quyết định thi hành của Toà án;

+ Đơn xin rút ngắn thời gian thử thách của người bị kết án (nếu họ có đề nghị);

- Bản tự kiểm điểm của người bị kết án;

+ Biên bản cuộc họp người bị kết án.

- Cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong thời hạn cải tạo không giam giữ cho người bị kết án;

- Nhận xét bằng văn bản và ghi vào sổ theo dõi về quá trình chấp hành hình phạt của người bị kết án khi người đó chuyển đi nơi khác làm cơ sỗ để cơ quan, tổ chức nơi người bị kết án chuyển đến tiếp tục giám sát, giáo dục người đó;

- Tiến hành khấu trừ một phần thu nhập của người bị kết án theo quyết định của Toà án để giao nộp cho Cơ quan thi hành án dân sự;

- Đối với người bị kết án là cán bộ, công chức, quân nhân, công nhân quốc phòng, người lao động làm công ăn lương, người đang học tập tại các cơ sở giáo dục, đào tạo chấp hành hình phạt tại cơ quan, tổ chức, đơn vị quân đội, cơ sở giáo dục, đào tạo thì ngoài những trách nhiệm và quyền được quy định nói trên, Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị quân đội, cơ sở giáo dục, đào tạo đó còn có trách nhiệm phối hợp với uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi người bị kết án cư trú;

- Cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục không được đặt thêm nghĩa vụ và hạn chế khác đối với người bị kết án ngoài những nghĩa vụ nói trên và những hạn chê đã ghi trong bản án của Toà án;

- Trong trường hợp đề nghị Toà án xem xét việc giảm thời hạn chấp hành hình phạt hoặc miễn chấp hành phần hình phạt còn lại hoặc cấp giấy chứng nhận đã chấp hành xong thời hạn cải tạo không giam giữ cho người bị kết án cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục phải tổ chức cuộc họp để người bị kêt án kiểm điểm trước tập thể nơi mình làm việc, học tập, cư trú làm cơ sở cho việc nhận xét đánh giá quá trình chấp hành hình phạt của người đó. Việc kiểm điểm phải có sự tham gia của lãnh đạo cơ quan, tô chức và người trực tiếp giám sát, giáo dục và phải có biên bản.

3. Trách nhiệm và quyền của người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án và gia đình người bị kết án

3.1 Người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án

Người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án là người được cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục người bị kết án phân công theo dõi và giúp đỡ người bị kết án giáo dục, cải tạo. Người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án giữ vai trò quan trọng trong việc động viên, giúp đỡ người bị kết án đồng thời theo sát quá trình rèn luyện, tu dưõng của người đó để đề ra các biện pháp xử lý kịp thời. Theo quy định tại điều 9 Nghị định số 60/2000/NĐ-CP người trực tiếp giám sát, giáo dục người bị kết án có trách nhiệm và quyền:

- Chủ động gặp gỡ người bị kết án để tìm hiểu nguyên nhân hoàn cảnh khi phạm tội, tâm tư nguyện vọng của người đó để có thể tìm ra những biện pháp phù hợp giám sát, giáo dục người đó, đồng thời giải thích, hướng dẫn người đó chấp hành tốt các nghĩa vụ của mình;

- Ba tháng một lần báo cáo với Thủ trưởng cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục về tình hình chấp hành hình phạt không giam giữ, trừ trường hợp đột xuất hoặc cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục yêu cầu;

- Khi người bị kết án đã đủ điều kiện xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt theo quy định tại khoản 1 Điều 58 BLHS thì báo cáo với Thủ trưởng cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục để đề nghị Toà án xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt; trong trường hợp người đó đã chấp hành xong hình phạt thì đề nghị Thủ trưởng cơ quan, tổ chức giám sát, giáo dục cấp giấy chứng nhân đã chấp hành xong hình phạt cho người đó;