1. Khái quát về hệ thống mạng đấu thầu quốc gia
Sự ra đời của Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia là quy luật tất yếu nhằm tăng cường tính cạnh tranh, công khai, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong hoạt động mua sắm Chính phủ.
Năm 2009, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với sự trợ giúp của Chính phủ Hàn Quốc mà đại diện là Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), đã tiến hành xây dựng Hệ thống đấu thầu điện tử thử nghiệm tại địa chỉ http://muasamcong.gov.vn dựa trên Hệ thống mua sắm chính phủ điện tử của Hàn Quốc (KONEPS) và được tối ưu hóa phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam. Trong giai đoạn thí điểm, Hệ thống do Bộ Kế hoạch và Đầu tư quản lý và vận hành cung cấp cho người sử dụng đầy đủ các chức năng từ đăng tải kế hoạch đấu thầu, sơ tuyển, thông báo mời thầu, nộp hồ sơ dự thầu, lập biên bản mở thầu cho đến đăng tải kết quả đấu thầu, kiến nghị trong đấu thầu… để lựa chọn nhà thầu thông qua 4 hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, và chỉ định thầu.
Giai đoạn phát triển của hệ thống mạng đấu thầu quốc gia:
Từ năm 2009 đến nay quá trình áp dụng ĐTQM có thể được chia thành 3 giai đoạn như sau:
- Giai đoạn 1 từ năm 2009 đến năm 2011: xây dựng hệ thống thông tư hướng dẫn và thí điểm tại 3 đơn vị là Tập đoàn điện lực Việt Nam, Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam và UBND thành phố Hà Nội.
- Giai đoạn 2 từ năm 2012 đến năm 2015: mở rộng triển khai thí điểm trên phạm vi toàn quốc đồng thời nâng cấp khung pháp lý về ĐTQM: Luật Đấu thầu 2013, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP, Thông tư về ĐTQM số 07/2015/TTLT-BKHĐT- BTC của Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính và Kế hoạch tổng thể và lộ trình áp dụng ĐTQM giai đoạn 2016-2025.
- Giai đoạn 3 bắt đầu từ năm 2016: ĐTQM được triển khai chính thức trên phạm vi toàn quốc theo lộ trình quy định tại TTLT số 07/2015/TTLT-BKHĐT- BTC, Quyết định số 1402/QĐ-TTg ngày 13/7/2016 của Thủ tưởng chính phủ phê duyệt kế hoạch tổng thể và lộ trình áp dụng ĐTQM giai đoạn 2016-2025.
- Hiện nay, toàn bộ quy trình khai hồ sơ đăng ký tham gia Hệ thống, các giao dịch phê duyệt, thông báo kết quả xử lý và thanh toán chi phí người sử dụng được thực hiện hoàn toàn trên môi trường mạng.
Chức năng của mạng đấu thầu quốc gia:
Hệ thống gửi thông báo tình trạng xử lý hồ sơ theo thời gian thực qua thư điện tử đến người sử dụng. Hệ thống hiện tại bao gồm 4 chức năng:
- Cổng thông tin (Portal)
- Quản lý người dùng (User Management)
- Đấu thầu điện tử (e-Bidding)
- Hỗ trợ người dùng (Call Center)
Hệ thống tổng thể sẽ được xây dựng và vận hành theo mô hình đối tác công tư PPP, bao gồm đầy đủ 11 chức năng:
- Cổng thông tin (Portal)
- Quản lý người dùng (User Management)
- Đấu thầu điện tử (e-Bidding)
- Hỗ trợ người dùng (Call Center)
- Mua sắm điện tử (e-Shopping Mall)
- Hợp đồng điện tử (e-Contract)
- Thanh toán điện tử (e-Payment)
- Danh mục sản phẩm (e-Catalog)
- Văn bản điện tử (e-Document)
- Cơ sở dữ liệu năng lực kinh nghiệm nhà thầu (Supplier’s Performance Management)
- Bảo lãnh điện tử (e-Guarantee)
2. Kế hoạch lựa chọn nhà thầu có bắt buộc phải đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia không?
Căn cứ theo quy định tại Điều 8 Luật Đấu thầu 2013 quy định về thông tin về đấu thầu như sau:
- Các thông tin phải được đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Báo đấu thầu bao gồm:
+ Kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
+ Thông báo mời quan tâm, thông báo mời sơ tuyển;
+ Thông báo mời chào hàng, thông báo mời thầu;
+ Danh sách ngắn;
+ Kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
+ Kết quả mở thầu đối với đấu thầu qua mạng;
+ Thông tin xử lý vi phạm pháp luật về đấu thầu;
+ Văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu;
Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên kế hoạch lựa chọn nhà thầu là các thông tin phải được đăng tải lên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và Báo đấu thầu.
3. Một số bất cập trong đấu thầu trực tuyến
theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2021 (chưa có số liệu năm 2022) số lượng nhà thầu tham gia đấu thầu qua mạng chỉ khoảng 30%, còn kém xa so với mục tiêu 70% vào năm 2025. Có gần 130 ngàn nhà thầu đăng ký trên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia nhưng chỉ có 42 ngàn nhà thầu tham gia đấu thầu qua mạng. Vẫn còn không ít gói thầu chỉ có 1 nhà thầu dự thầu và tỉ lệ tiết kiệm thấp.
Việc đăng tải thông tin của chủ đầu tư, bên mời thầu cũng còn tồn tại, bất cập. Vẫn còn nhiều đơn vị chậm đăng tải hoặc đăng tải sai các thông tin về đấu thầu theo quy định như: đăng tải báo cáo đánh giá, kết quả lựa chọn nhà thầu của gói thầu khác, đăng tải chắp vá, sai lệch báo cáo đánh giá.
Một số bên mời thầu cố tình đăng tải chưa đúng loại gói thầu theo danh mục phân loại, đăng tải không đầy đủ, thiếu thông tin trong hồ sơ mời thầu, gây khó khăn cho nhà thầu. Một số chủ đầu tư, bên mời thầu không đăng tải hoặc đăng tải không đầy đủ nội dung thông báo mời thầu bằng tiếng Anh đối với gói thầu tổ chức đấu thầu quốc tế.
Tình trạng đấu thầu trực tuyến năm 2022 của một số địa phương như: Sơn La, Lai Châu, Hòa Bình… cũng cho thấy, số lượng nhà thầu tham gia đấu thầu chưa nhiều, chậm công khai thông tin…
4. Khắc phục những hạn chế trong đấu thầu trực tuyến
Để khắc phục những hạn chế, bất cập trong hoạt động đấu thầu qua mạng, từ năm 2022 tới nay, Chính phủ đã có nhiều động thái, nỗ lực khác nhau. Điển hình như để hạn chế tình trạng một số gói thầu bị nhà thầu phản ánh về việc hồ sơ mời thầu cài cắm các tiêu chí để hạn chế nhà thầu, hoặc các gói thầu đấu thầu qua mạng nhưng chỉ có 1 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu và trúng thầu đang rất phổ biến… Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, có hiệu lực từ ngày 16/9/2022.
Tại Thông tư này, cơ quan chức năng đã chỉ rõ các trường hợp được xác định hạn chế nhà thầu gồm: quy định về số lượng nhân sự chủ chốt và thiết bị thi công, thiết bị chủ yếu quá mức cần thiết để thực hiện gói thầu; quy định năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu cao hơn mức yêu cầu của gói thầu; yêu cầu về thiết bị thi công chủ yếu, thiết bị cần thiết cho gói thầu phải thuộc sở hữu của nhà thầu mà không được đi thuê…
Ngoài các quy định nêu trên, đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, hồ sơ mời thầu được xác định là hạn chế nhà thầu khi đưa thêm các quy định về kỹ thuật mà chỉ có một sản phẩm cụ thể của một hãng sản xuất cụ thể đáp ứng trong khi trên thị trường có nhiều hãng sản xuất có thể cung cấp hàng hóa thuộc gói thầu…
Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT nêu rõ, hồ sơ mời thầu gói thầu xây lắp không được yêu cầu nhà thầu phải có xác nhận khảo sát hiện trường hoặc yêu cầu chứng minh việc đã khảo sát hiện trường; việc nêu tên nhà thầu phụ đặc biệt bắt buộc nhà thầu chính phải sử dụng cũng là trường hợp hạn chế nhà thầu tham gia…
Có thể thấy, những quy định cụ thể về các trường hợp hồ sơ mời thầu hạn chế nhà thầu được liệt kê tại thông tư trên là bảng tham chiếu để các chủ đầu tư, bên mời thầu, đơn vị tư vấn khi lập hồ sơ mời thầu lưu ý, tránh cài cắm và không đưa ra các yêu cầu thiếu minh bạch, kém cạnh tranh trong hồ sơ mời thầu. Còn nhà thầu có thể soi chiếu các quy định này với hồ sơ mời thầu để kịp thời có ý kiến với chủ đầu tư, có cơ sở để không chấp hành một số yêu cầu làm hạn chế nhà thầu.
Để tham khảo thêm thông tin về vấn đề này, quý khách hàng có thể tìm hiểu tại bài viết: Chào hàng cạnh tranh rút gọn có cần phải đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu? của Luật Minh Khuê.
Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Kế hoạch lựa chọn nhà thầu có bắt buộc phải đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia không? mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.
Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!
