Một số những khuôn khổ trong hoạt động của doanh nghiệp

Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp chịu sự điều chỉnh bởi nhiều quy phạm khác nhau, trong đó phổ biến nhất có thể kể đến là: pháp luật, điều lệ và thỏa thuận thành lập, thỏa thuận thành viên/cổ đông.

Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp được coi là “giấy khai sinh” của doanh nghiệp . Kể từ thời điểm được cấp giấy chứng nhận, doanh nghiệp ra đời. Theo Luật doanh nghiệp năm 2020, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp sẽ theo mẫu trên phạm vi toàn quốc và gồm bốn nội dung:

- Tên và mã số doanh nghiệp.

- Địa chi trụ sở chỉnh.

- Họ, tên và các thông tin của các thành viên, cồ đông, chủ sở hữu doanh nghiệp.

- Vốn điểu lệ.

Kể từ khi được cấp giấy chứng nhận, doanh nghiệp có các quyền và thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Tuy vậy, đối với ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, trong một số trường hợp, ngoài Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, muốn tiến hành kinh doanh, doanh nghiệp phải đáp ứng thêm một số điều kiện nhất định.

Điều lệ của công ty được hiểu là bàn thỏa thuận giữa những người sáng lập công ty với các cổ đông và giữa các cổ đông với nhau cùng được soạn thảo căn cứ trên những khuôn mẫu chung của luật pháp (luật doanh nghiệp, luật thuế, luật lao động...) để xác định cách tạo lập, hoạt động và giải thể của một doanh nghiệp .

Theo quy định của Luật doanh nghiệp năm 2020, Điều lệ công ty bao gồm Điều lệ khi đăng ký doanh nghiệp và Điều lệ được sửa đổi, bổ sung trong quá trình hoạt động.

Trong quá trình kinh doanh, các cổ đông, thành viên trong công ty quan tâm đến ba nội dung:

Các vấn đề liên quan đến mối quan hệ giữa các cỗ đông, thành viên với nhau'. Đây là nội dung chủ yếu của Điều lệ. Vì trước hết Điều lệ là thỏa thuận giữa các cổ đông/thành viên hoặc giữa cổ đông/thành viên sáng lập với các thành viên/cổ đông còn lại trong công ty. Khác với doanh nghiệp tư nhân là loại doanh nghiệp một chủ, các công ty với đặc thù là mối liên kết kinh doanh của nhiều người (ngoại trừ công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và doanh nghiệp nhà nước) có các mối quan hệ rất phức tạp. Do đó, giữa những người cùng kinh doanh chung này phải xác định mối quan hệ giữa họ với nhau được xác lập dựa trên vốn hay nhân thân, và cách thức quyết định các vấn đề trong công ty.

Quản trị trong công ty: Khi đã xác định các mối quan hệ, các thành viên, cổ đông phải xác định công ty do họ thành lập nên được quản lý như thế nào, cách thức mà các cơ quan trong công ty vận hành cũng như tương quan giữa các cơ quan này với nhau và quyền và lợi ích mà những người quản lý công ty được hưởng.

ứng xử và trách nhiệm của công ty đổi với người ngoài.

Trong quá trình hoạt động, ngoài các quy định mang tính ràng buộc từ các quy định của pháp luật (cả trong luật doanh nghiệp, văn bản hướng dẫn thi hành và các văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực pháp luật chuyên ngành), trong doanh nghiệp còn có các thỏa thuận cổ đông thành viên.

Các thỏa thuận này xảy ra giữa nội bộ một nhóm các cổ đông, thành viên hoặc thậm chí là thỏa thuận giữa tất cả các đối tượng này nên còn gọi là thỏa thuận cổ đông/thành viên (sau đây gọi tắt là thỏa thuận cổ đông). Các thỏa thuận này có thể xác lập trước hoặc sau khi công ty thành lập.

Theo Luật doanh nghiệp năm 2020, người thành lập doanh nghiệp được ký các loại hợp đồng phục vụ cho việc thành lập và hoạt động của doanh nghiệp trước và trong quá trình đăng ký doanh nghiệp.

Trường hợp doanh nghiệp được thành lập thì doanh nghiệp phải tiếp tục thực hiện quyển và nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng đã kỷ kết quy định tại Luật doanh nghiệp năm 2020, trừ trường các bên hợp đồng có thỏa thuận khác.

Quy định tại Luật doanh nghiệp năm 2020 chỉ là một trong các trường hợp thể hiện vai trò của các thỏa thuận cổ đông. Theo đó, trong hợp đồng thành lập doanh nghiệp, các bên có quyền thỏa thuận về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ phát sình từ hợp đồng trong trường hợp doanh nghiệp không được thành lập. Như vậy sẽ tránh được những phiền toái không đáng có khi xảy ra sự kiện doanh nghiệp không được thành lập.

Các cổ đông có thể thỏa thuận về việc giới hạn quyền chuyển nhượng cổ phần, các trường hợp mua lại cổ phần... Trên thực tế, các thỏa thuận cổ đông này có thể bổ sung vào các điều khoản trong Điều lệ hoặc thậm chí quy định khác/trái với Điều lệ công ty cũng như trái với các quy định của pháp luật về doanh nghiệp.

Như vậy, trong quá trình hoạt động, các doanh nghiệp chịu sự điều chỉnh bởi rất nhiều văn bản. Trong đó, quan trọng và phổ biến nhất phải kể đến là:

- Các quy định của pháp luật,

- Điều lệ công ty,

- Các thỏa thuận góp vốn, thỏa thuận cổ đông,

- Các văn bản khác.

Tuy vậy, cần phải cẩn họng khi xác lập và sử dụng các thỏa thuận cổ đông. Bởi vì không phải lúc nào các thỏa thuận này cũng được chấp nhận trong quá trình giải quyết các tranh chấp tại Tòa án hoặc trọng tài, đặc biệt trong trường hợp các thỏa thuận này trái/khác với quy định của Điều lệ và pháp luật.