Mức phạt hành chính vi phạm quy định về thao túng thị trường chứng khoán

1. Có bị xem là thao túng thị trường chứng khoán nếu tung tin đồn sai sự thật nhằm tạo cung cầu giả tạo?

Tại khoản 2 của Điều 3 trong Nghị định 156/2020/NĐ-CP được quy định như sau:

Thuật ngữ "Thao túng thị trường chứng khoán" đề cập đến việc thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán, theo quy định tại khoản 3 của Điều 12 trong Luật Chứng khoán. Các hành vi này bao gồm một, một số hoặc tất cả những điều sau đây:

- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của bản thân hoặc của người khác, hoặc thông đồng liên tục mua và bán chứng khoán nhằm tạo ra cung cầu giả tạo.

- Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau để mua và bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hoặc quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm, nhằm tạo ra giá chứng khoán cung cầu giả tạo.

- Liên tục mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường.

- Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua và bán chứng khoán, gây ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán, thao túng giá chứng khoán.

- Đưa ra ý kiến một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua phương tiện truyền thông công cộng về một loại chứng khoán, về tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch và nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó.

- Sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.

Theo quy định, việc sử dụng các phương thức hoặc thực hiện các hành vi giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật ra công chúng để tạo cung cầu giả tạo có thể bị xem là hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Hành vi này đặt ra mối đe dọa đáng kể đến tính minh bạch, công bằng và ổn định của thị trường chứng khoán.

Khi một nhà đầu tư sử dụng các phương thức không đúng đắn để tạo ra cung cầu giả tạo, nhằm tạo ra sự tăng giảm giá cả không tự nhiên, mục đích của việc này thường là để lợi dụng tình hình và thu lợi bất hợp pháp từ việc mua bán chứng khoán. Điều này tạo ra một sự bất ổn và không tin cậy trong tâm lý của các nhà đầu tư khác, gây nên mất cân đối và làm suy yếu sự tin tưởng vào thị trường chứng khoán.

Các hành vi thao túng thị trường chứng khoán như vậy cản trở sự phát triển bền vững của thị trường, gây tổn hại cho sự công bằng và nguy hiểm cho các nhà đầu tư. Chính phủ và các cơ quan quản lý chứng khoán đều nhận thức được tầm quan trọng của việc ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi này để bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư và duy trì tính minh bạch của thị trường.

Để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hoạt động giao dịch chứng khoán, các biện pháp quản lý và kiểm soát đã được thiết lập. Các cơ quan quản lý chứng khoán thường theo dõi và giám sát các hoạt động giao dịch trên thị trường, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm liên quan đến thao túng thị trường. Các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc bao gồm áp đặt mức phạt tài chính, cấm vĩnh viễn tham gia vào hoạt động chứng khoán và thậm chí khởi tố trước tòa án.

Qua việc thực thi các quy định nhằm ngăn chặn và xử lý các hành vi thao túng thị trường chứng khoán, mong rằng sẽ xây dựng được một môi trường giao dịch công bằng, minh bạch và ổn định. Điều này góp phần tạo động lực cho sự phát triển của thị trường chứng khoán, thu hút đầu tư và góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước.

2. Một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động chứng khoán có bao gồm tung tin đồn sai sự thật để thao túng giá chứng khoán không?

Các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán được quy định tại Điều 12 Luật Chứng khoán 2019 với một danh sách chi tiết như sau:

- Trực tiếp hoặc gián tiếp thực hiện hành vi gian lận, lừa đảo, làm giả tài liệu, tạo dựng thông tin sai sự thật hoặc công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin hoặc bỏ sót thông tin cần thiết gây hiểu nhầm nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán.

- Sử dụng thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán cho chính mình hoặc cho người khác; tiết lộ, cung cấp thông tin nội bộ hoặc tư vấn cho người khác mua, bán chứng khoán trên cơ sở thông tin nội bộ.

- Sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung, cầu giả tạo; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán; kết hợp hoặc sử dụng các phương pháp giao dịch khác hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để thao túng giá chứng khoán.

- Thực hiện hoạt động kinh doanh chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán khi chưa được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy phép, cấp giấy chứng nhận hoặc chấp thuận.

- Sử dụng tài khoản, tài sản của khách hàng khi không được khách hàng ủy thác hoặc trái quy định của pháp luật hoặc lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản của khách hàng.

- Cho người khác mượn tài khoản để giao dịch chứng khoán, đứng tên sở hữu chứng khoán hộ người khác dẫn đến hành vi thao túng giá chứng khoán.

- Tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán trái quy định của Luật này.

3. Mức phạt hành chính vi phạm quy định về thao túng thị trường chứng khoán

Theo quy định tại Điều 36 của Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 30 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, các hành vi thao túng thị trường chứng khoán sẽ bị xử phạt theo các quy định sau đây:

- Người vi phạm sẽ bị phạt tiền với mức phạt là 10 lần số tiền thu được vi phạm pháp luật, nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 của Điều 5 trong Nghị định này. Trong trường hợp không có số tiền thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo số tiền thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này, thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 Nghị định này để xử phạt.

- Ngoài hình thức xử phạt tiền, còn có các biện pháp xử phạt bổ sung như sau:

+ Đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán trong khoảng thời gian từ 01 tháng đến 03 tháng đối với các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán hoặc công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.

+ Tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán trong khoảng thời gian từ 18 tháng đến 24 tháng đối với những người hành nghề chứng khoán có hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 Điều này.

Những biện pháp xử phạt này được áp dụng để đảm bảo tính công bằng, minh bạch và ổn định của thị trường chứng khoán, đồng thời cũng nhằm trừng phạt những hành vi vi phạm và ngăn chặn thao túng thị trường chứng khoán tại Việt Nam. Chính phủ và các cơ quan quản lý chứng khoán cần chủ động thực hiện kiểm soát, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm này nhằm duy trì sự tin tưởng của các nhà đầu tư và phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Theo quy định tại Điều 5 của Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 4 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, các nguyên tắc áp dụng mức phạt tiền cho hành vi vi phạm được quy định như sau: Mức phạt tiền tối đa áp dụng cho hành vi vi phạm quy định tại khoản 1 của Điều 35 và khoản 1 của Điều 36 trong Nghị định này là 10 lần số tiền thu trái pháp luật đối với tổ chức và 05 lần số tiền thu trái pháp luật đối với cá nhân. Trong trường hợp không có số tiền thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo số tiền thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b của khoản này, thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b của khoản này để xử phạt.

Theo quy định của Nghị định 156/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 4 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP, trong trường hợp xảy ra vi phạm thao túng thị trường chứng khoán, sẽ áp dụng biện pháp xử phạt tiền với mức phạt là 10 lần số tiền thu trái pháp luật, nhưng không thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 của Điều 5 trong Nghị định này đối với hành vi thao túng thị trường chứng khoán.

Trong trường hợp không có số tiền thu trái pháp luật hoặc mức phạt tính theo số tiền thu trái pháp luật thấp hơn mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 của Nghị định này, thì áp dụng mức phạt tiền tối đa quy định tại điểm b khoản 3 Điều 5 của Nghị định này để xử phạt.

Ngoài ra, còn có thể áp dụng hình thức xử phạt bổ sung được quy định tại khoản 2 của Điều này.

Lưu ý: Đối với những hành vi thao túng thị trường chứng khoán đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, có thể bị xử lý theo quy định tại Điều 211 của Bộ luật Hình sự 2015.

Như vậy, việc áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm khắc như trên nhằm ngăn chặn và trừng phạt các hành vi thao túng thị trường chứng khoán, bảo đảm tính công bằng, minh bạch và ổn định của thị trường. Chính phủ và các cơ quan quản lý chứng khoán cần thực hiện chặt chẽ kiểm soát, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm nhằm duy trì sự tin tưởng của các nhà đầu tư và phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.