Nêu quan điểm thể chế, chính sách về đất đai theo Nghị quyết 18-NQ/TW

1. Quan điểm tổng quát về quản lý, sử dụng đất đai

Nội dung từ tiểu mục 1 Mục II của Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2022 nêu rõ ba quan điểm chính về quản lý và sử dụng đất đai tại Việt Nam:

- Quản lý thống nhất theo lãnh thổ quốc gia: Nhà nước đảm bảo quản lý đất đai toàn diện, bao gồm diện tích, chất lượng, giá trị kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và môi trường. Việc phân công giữa các cơ quan trung ương và phân cấp cho địa phương phải hợp lý và hiệu quả, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát, và xử lý vi phạm.

- Quyền sử dụng đất: Quyền sử dụng đất được xem là tài sản và hàng hóa đặc biệt nhưng không phải quyền sở hữu. Quyền này và tài sản gắn liền với đất được pháp luật bảo hộ. Nhà nước không cho phép đòi lại đất đã giao và không thay đổi đất nông nghiệp đã cấp cho hộ gia đình hoặc cá nhân, đồng thời phải có chính sách tối ưu hóa khai thác đất nông nghiệp.

- Hoàn thiện thể chế và chính sách: Cần có chính sách đồng bộ và phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chính sách cần đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng và loại hình sử dụng đất để phát huy tối đa giá trị nguồn lực đất đai và khắc phục tham nhũng, tiêu cực, khiếu kiện, đầu cơ, và lãng phí trong sử dụng đất đai.

Nghị quyết khẳng định việc hoàn thiện thể chế và chính sách đất đai để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả trong quản lý và sử dụng đất đai.

2. Các nguyên tắc cơ bản trong quản lý, sử dụng đất đai

Theo Nghị quyết 18-NQ/TW, các quy hoạch quốc gia, quy hoạch sử dụng đất, và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất phải đảm bảo sự phù hợp, thống nhất, đồng bộ, và gắn kết chặt chẽ với nhau. Điều này nhằm tạo ra sự phát triển đồng bộ và thúc đẩy lẫn nhau. Quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất cần được xây dựng ở ba cấp: quốc gia, tỉnh, và huyện, nhằm đáp ứng yêu cầu của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh, và bảo vệ môi trường, đồng thời thích ứng với biến đổi khí hậu. Một điểm mới quan trọng của Nghị quyết là việc Nhà nước cam kết cung cấp đủ nguồn lực để lập quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch liên quan, nhằm giảm thiểu tham nhũng và tiêu cực trong quản lý và sử dụng đất.

Nghị quyết 18-NQ/TW đưa ra các quy định quan trọng liên quan đến việc giao đất và cho thuê đất, nhấn mạnh việc tăng cường tính minh bạch và công bằng trong quá trình này. Dưới đây là phân tích chi tiết về nội dung này:

- Đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án

Giao đất và cho thuê đất qua đấu giá: Nghị quyết quy định rằng trong tương lai, việc giao đất và cho thuê đất chủ yếu sẽ được thực hiện thông qua các phương thức đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất. Đây là bước quan trọng nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc phân bổ tài nguyên đất đai. Đấu giá và đấu thầu sẽ giúp nhà nước thu được giá trị tối ưu từ đất đai, ngăn ngừa tình trạng phân bổ không công bằng và lãng phí tài nguyên.

Quy định cụ thể về đấu giá và đấu thầu: Nghị quyết yêu cầu xây dựng và thực hiện quy định chi tiết về quy trình đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất. Điều này bao gồm các bước cụ thể, tiêu chuẩn, và phương pháp thực hiện nhằm đảm bảo sự công khai, minh bạch và công bằng trong toàn bộ quy trình.

Hạn chế giao đất và cho thuê đất không qua đấu giá: Nghị quyết đặt ra quy định chặt chẽ về các trường hợp ngoại lệ không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án. Việc này nhằm hạn chế và kiểm soát chặt chẽ hơn những trường hợp giao đất, cho thuê đất không minh bạch, bảo đảm rằng những trường hợp này được thực hiện dưới sự giám sát nghiêm ngặt.

- Hình thức thanh toán tiền thuê đất

Cho thuê đất trả tiền hàng năm: Nghị quyết khuyến khích việc thực hiện hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm, nhằm tạo ra nguồn thu ổn định và đều đặn cho ngân sách nhà nước. Phương thức này cũng giúp nhà nước dễ dàng quản lý và điều chỉnh mức thuế, đồng thời giảm thiểu các rủi ro tài chính từ các khoản thanh toán một lần lớn.

Trả tiền thuê đất một lần: Nghị quyết quy định các trường hợp cụ thể cho phép trả tiền thuê đất một lần. Những trường hợp này sẽ phụ thuộc vào tính chất và mục đích sử dụng đất. Việc quy định rõ ràng giúp đảm bảo rằng các khoản thanh toán này được thực hiện một cách hợp lý và phù hợp với nhu cầu của cả bên thuê và nhà nước, đồng thời tránh thất thoát ngân sách.

- Xử lý vi phạm. Cơ chế xử lý vi phạm: Nghị quyết yêu cầu thiết lập cơ chế đồng bộ và cụ thể để xử lý các vi phạm liên quan đến giao đất, cho thuê đất, đặc biệt là trong các trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án. Điều này bao gồm việc xác định các hình thức xử phạt, kiểm tra, giám sát và biện pháp khắc phục để đảm bảo việc thực hiện đúng các quy định về quản lý đất đai và phòng chống tham nhũng.

Như vậy, Nghị quyết 18-NQ/TW nhấn mạnh việc thực hiện giao đất và cho thuê đất thông qua đấu giá và đấu thầu nhằm đảm bảo công khai, minh bạch, và quản lý tài nguyên đất đai hiệu quả. Đồng thời, việc quy định cụ thể về hình thức thanh toán và cơ chế xử lý vi phạm sẽ giúp tăng cường sự công bằng và ổn định trong quản lý đất đai.

3. Các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm chính sách về đất đai theo Nghị quyết 18-NQ/TW

Tiểu mục 2 Mục IV của Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2022 nêu rõ các nhiệm vụ và giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định về giao đất, cho thuê đất, và chuyển mục đích sử dụng đất. Dưới đây là phân tích chi tiết các điểm chính:

- Giao đất và cho thuê đất qua đấu giá và đấu thầu

Giao đất và cho thuê đất chủ yếu qua đấu giá và đấu thầu: Nghị quyết yêu cầu thực hiện giao đất và cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất. Mục tiêu là đảm bảo tính công bằng, minh bạch, và tối ưu hóa giá trị đất đai. Quy trình này giúp ngăn ngừa tham nhũng và lạm dụng, đồng thời thu hút đầu tư và phát triển bền vững.

Quy định cụ thể và hạn chế ngoại lệ: Cần quy định chi tiết về cách thức đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án. Để giảm thiểu các giao dịch không công khai, nghị quyết yêu cầu hạn chế và quy định chặt chẽ các trường hợp giao đất và cho thuê đất không thông qua các phương thức này. Việc này đảm bảo công khai, minh bạch trong các quyết định và quy trình giao đất.

Xử lý vi phạm: Nghị quyết cũng yêu cầu xây dựng cơ chế đồng bộ và cụ thể để xử lý các vi phạm trong quy trình giao đất và cho thuê đất, đặc biệt liên quan đến đấu giá và đấu thầu. Việc này bao gồm các biện pháp kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

- Hình thức thanh toán tiền thuê đất

Cho thuê đất trả tiền hàng năm: Việc thực hiện hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm giúp đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước và giảm rủi ro tài chính.

Thanh toán một lần: Nghị quyết quy định các trường hợp cụ thể cho phép trả tiền thuê đất một lần, dựa trên tính chất và mục đích sử dụng đất. Điều này giúp linh hoạt trong quản lý tài chính và phù hợp với các nhu cầu đặc thù của người thuê đất.

- Giao đất cho tổ chức tôn giáo

Đất sử dụng cho cơ sở thờ tự: Nhà nước sẽ giao đất có hạn mức không thu tiền sử dụng đất cho các cơ sở thờ tự và trụ sở của tổ chức tôn giáo. Điều này nhằm hỗ trợ các hoạt động tôn giáo và cộng đồng.

Đất sử dụng vào mục đích khác: Nếu tổ chức tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác ngoài hoạt động tôn giáo, họ phải trả tiền thuê đất theo quy định của pháp luật. Điều này đảm bảo sự công bằng trong việc sử dụng đất và thu ngân sách.

Quy định về hạn mức sử dụng đất: Quy định điều kiện giao đất, cho thuê đất, và hạn mức sử dụng cho các tổ chức tôn giáo sẽ được điều chỉnh phù hợp với quỹ đất hiện có của địa phương, đảm bảo sự hợp lý và công bằng trong phân bổ tài nguyên.

- Quản lý chuyển mục đích sử dụng đất

Kiểm soát chặt chẽ chuyển mục đích sử dụng đất: Nghị quyết yêu cầu tăng cường công tác quản lý và kiểm soát việc chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là các loại đất quan trọng như đất trồng lúa, đất rừng, và đất của doanh nghiệp nhà nước. Điều này giúp bảo vệ tài nguyên đất và ngăn ngừa các tác động tiêu cực đến môi trường và nền kinh tế.

Phân cấp và cải cách thủ tục hành chính: Tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với việc kiểm tra, giám sát. Cải cách thủ tục hành chính trong chuyển mục đích sử dụng đất nhằm đơn giản hóa quy trình và nâng cao hiệu quả quản lý.

Như vậy, Nghị quyết 18-NQ/TW tập trung vào việc cải cách toàn diện trong giao đất, cho thuê đất, và chuyển mục đích sử dụng đất nhằm đảm bảo sự minh bạch, công bằng, và hiệu quả trong quản lý tài nguyên đất đai.

Xem thêm bài viết: Theo Luật Đất đai 2024 khi nào người sử dụng đất có hành vi hủy hoại đất sẽ bị thu hồi?

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.