Nhà thầu trúng thầu do thông thầu sẽ bị hủy thầu và đền bù chi phí?

1. Hủy thầu được hiểu thế nào? Những trường hợp bị hủy thầu 

- Hủy thầu là một trong những biện pháp để xử lý hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu và các pháp luật có liên quan của cá nhân, tổ chức khi tham gia đấu thầu. Là biện pháp được thực hiện bởi người có thẩm quyền, chủ đầu tư và bên mời thầu áp dụng lên cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm khi tham gia đấu thầu.

Vậy những trường hợp nào thì bị áp dụng biện pháp hủy thầu?

 - Luật đấu thầu năm 2023 có quy định các trường hợp Hủy thầu tại điều 17 bao gồm:

Trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà thầu:

+ Các hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất không đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.

+ Thay đổi về mục tiêu, phạm vi đầu tư trong quyết định đầu tư đã được phê duyệt dẫn đến việc thay đổi khối lượng công việc, tiêu chuẩn đánh giá đã được ghi trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ yêu cầu.

+ Hồ sơ mời thầu, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ yêu cầu không tuân thủ quy định của đấu thầu và các quy định liên quan dẫn đến nhà thầu được lựa chọn không đáp ứng yêu cầu để thực hiện gói thầu

+ Nhà thầu được trúng thầu do thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu

+ Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà thầu trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu. 

Trường hợp hủy thầu đối với lựa chọn nhà đầu tư:

+ Các hồ sơ dự thầu không đáp ứng được các yêu cầu của hồ sơ mời thầu.

+ Việc thay đổi mục tiêu, quy mô, địa điểm, vốn đầu tư, thời hạn thực hiện dự án đầu tư kinh doanh vì lý do bất khả kháng, dẫn đến việc thay đổi tiêu chuẩn đánh giá trong hồ sơ mời thầu đã phát hành.

+ Hồ sơ mời thầu có một hoặc một số nội dung không tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu hoặc các quy định khác có liên quan dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà đầu tư; hoặc trường hợp nhà đầu tư được chọn không còn đáp ứng yêu cầu để thực hiện dự án đầu tư kinh doanh.

+ Nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt dộng đấu thầu

+ Tổ chức, cá nhân khác ngoài nhà đầu tư trúng thầu thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu dẫn đến sai lệch kết quả lựa chọn nhà đầu tư.

=> Vậy, Luật đấu thầu đã quy định rõ những trường hợp áp dụng biện pháp hủy thầu khi rơi vào những trường hợp hồ sơ không đáp ứng được hay có sự thay đổi dẫn đến việc thay đổi các tiêu chuẩn, đánh giá. Đặc biệt khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động đấu thầu.

2. Hủy thầu do thông thầu là như thế nào?

- Thông thầu được hiểu là hành vi thể hiện dưới dạng thông đồng, cấu kết giữa các bên tham gia đấu thầu với nhau nhằm để một bên được thắng thầu. Điều này làm mất đi tính cạnh tranh công bằng, minh bạch trong đấu khi các nhà thầu khác dù có điệu kiện đáp ứng được gói thầu tốt hơn nhưng lại bị loại và không có cơ hội tham gia đấu thầu. 

- Thông thầu bao gồm các hành vi được Luật đấu thầu 2023 quy định tại Khoản 3 Điều 16, cụ thể như sau:

+ Hành vi dàn xếp, thỏa thuận, ép buộc để một hoặc các bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu hoặc rút hồ sơ dự thầu để một bên được trúng thầu.

+ Hành vi dàn xếp, thỏa thuận để từ chối cung cấp hàng hóa, dịch vụ, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc thực hiện các hình thức thỏa thuận khác nhằm hạn chế cạnh tranh để một bên được trúng thầu.

+  Nhà thầu, nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đã tham dự thầu và đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu nhưng lại cố ý không cung cấp tài liệu để chứng minh năng lực, kinh nghiệm khi được bên mời thầu yêu cầu làm rõ hồ sơ dự thầu hoặc khi được yêu cầu cần đối chiếu tài liệu nhằm tạo điều kiện để một bên được trúng thầu.

=> Như vậy, trong hoạt động đấu thầu những hành vi nêu trên được gọi là thông thầu và hành vi này là một trong những hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu.

- Như phần 1 đã trình bày, hủy thầu là một biện pháp xử lý được áp dụng khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu hoặc các quy định liên quan. Trong khi đó, thông thầu là một trong những hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu được quy định rõ trong Luật đấu thầu 2023.

- Căn cứ vào Điểm d Khoản 1 Điều 17 - Luật đấu thầu 2023, thì Nhà thầu mà trúng thầu do thực hiện hành vi bị cấm của pháp luật quy định tại Điều 16 sẽ bị hủy thầu. Đồng thời, thông thầu là hành vi bị cấm và được quy định tại Khoản 3 Điều 16 nên nhà thầu được trúng thầu do có hành vi thông thầu sẽ bị hủy thầu theo trường hợp tại Điều 17.

=> Như vậy, hủy thầu do thông thầu chỉ xảy ra khi: có hành vi thông thầu và nhà thầu thực hiện hành vi thông thầu này đã được trúng thầu nhờ hành vi thông thầu đó. Trên thực tế, hành vi thông thầu xảy ra không ít nhưng việc phát hiện và chứng minh hà thầu trúng thầu có hành vi này là điều không hề dễ dàng. Do đó, khi phát hiện hành vi cần có biện pháp xử lý phù hợp nhằm răn đe, giúp loại bỏ các hành vi thông thầu để hoạt động đấu thầu được thực hiện một cách minh bạch, đảm bảo tính cạnh tranh công bằng.

3. Nhà thầu trúng thầu do thông thầu sẽ bị hủy thầu hay đền bù chi phí gì?

- Trước tiên cần khẳng định thông thầu là hành vi bị cấm trong hoạt động đầu thầu được quy định rõ trong Luật đấu thầu 2023.

- Nhà thầu mà trúng thầu do thực hiện hành vi thông thầu sẽ bị áp dụng biện pháp hủy thầu.

- Ngoài ra, tại Khoản 4 Điều 17 - Luật đấu thầu 2023 có quy định, nhà thầu mà trúng thầu do thực hiện hành vi thông thầu dẫn đến hủy thầu sẽ phải đền bù chi phí cho các bên liên quan. 

=> Khi đó nhà thầu chúng thầu do thực hiện hành vi thông thầu sẽ bị hủy thầu và đồng thời phải đền bù chi phí cho các bên liên quan.

Ngoài ra, tùy vào mức độ gây thiệt hại do hành vi thông thầu gây ra mà nhà thầu phải chịu những xử lý kỷ luật về hành chính hoặc nặng hơn là bị xử lý hình sự về hành vi của mình.

- Căn cứ theo Điều 37 - Nghị định 122/2021/NĐ-CP, nhà thầu khi thực hiện những hành vi bị cấm trong đấu thầu sẽ bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với hành vi thông thầu mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017.

- Cũng theo Điều 4 - nghị định 122/2021/NĐ-CP, mức phạt tiền đối với các hành vi vi phạm hành chính được quy định không vượt quá 300.000.000 đồng đối với lĩnh vực đấu thầu. Đối với cùng một hành vi thì mức phạt tiền đối với cá nhân sẽ bằng 1/2 (một phần hai) mức phgatj tiền đối với tổ chức.

=> Theo đó, khi nhà thầu trúng thầu do hành vi thông thầu mà chưa tới mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị phạt hành chính với mức 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với cá nhân và 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với tổ chức. 

4. Khi nào thì thực hiện hủy thầu

- Căn cứ vào Khoản 3 Điều 17 - Luật đấu thầu 2023: "Hủy thầu được thực hiện trong thời gian từ ngày phát hành hồ sơ mời ứng tuyển, hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu đến trước khi ký hợp đồng, thỏa thuận khung đối với mua sắm tập trung"

- Theo đó, thời điểm để thực hiện việc hủy thầu là bất cứ khi nào trong khoảng thời gian từ khi phát hành hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ ứng tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu cho tới trước khi hợp đồng, thỏa thuận được ký kết.

Tham khảo: Dấu hiệu pháp lý của hành vi thông thầu?

Trên đây là những thông tin trả lời cho câu hỏi về chủ đề nhà thầu trúng thầu do thông thầu sẽ bị hủy thầu và đền bù chi phí. Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua Tổng đài tư vấn pháp luật trực tiếp với số hotline 19006162 hoặc qua email: lienhe@luatminhkhue.vn. Chúng tôi cam kết sẽ đáp ứng nhu cầu của quý khách một cách nhanh chóng và chất lượng.