1. Đối tượng nào được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật?

Theo quy định cụ thể tại Điều 649 Bộ luật dân sự năm 2015 thì thừa kế theo pháp luật là quá trình xác định và phân phối tài sản của người đã mất theo những nguyên tắc, điều kiện và trình tự mà pháp luật quy định. Đây là hình thức thừa kế được điều chỉnh chặt chẽ bởi các quy định pháp lý nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và tuân thủ các nguyên tắc về quan hệ gia đình và di sản.

hừa kế theo pháp luật xảy ra khi không có di chúc hoặc khi di chúc không có hiệu lực, đồng thời áp dụng cho những trường hợp mà người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc không còn tồn tại hoặc không có quyền hưởng di sản. Điều này đảm bảo rằng việc phân phối tài sản của người đã mất diễn ra một cách hợp pháp và rõ ràng, bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan và duy trì tính công bằng trong xã hội.

Theo quy định chi tiết tại Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về thứ tự những người thừa kế theo pháp luật như sau:

- Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm:

+ Vợ/chồng của người chết;

+ Cha đẻ, mẹ đẻ của người chết;

+ Cha nuôi, mẹ nuôi của người chết;

+ Con đẻ của người chết;

+ Con nuôi của người chết.

- Hàng thừa kế thứ hai bao gồm:

+ Ông nội, bà nội của người chết;

+ Ông ngoại, bà ngoại của người chết;

+ Anh ruột, chị ruột của người chết;

+ Em ruột của người chết;

+ Cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.

- Hàng thừa kế thứ ba bao gồm:

+ Cụ nội, cụ ngoại của người chết;

+ Bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết;

+ Cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột;

+ Chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

- Lưu ý:

+ Mỗi hàng thừa kế chỉ được thừa kế khi không còn người nào thuộc hàng thừa kế trước đó.

+ Trong cùng một hàng thừa kế, người cùng một cha mẹ sinh ra được thừa kế phần bằng nhau.

+ Con nuôi được thừa kế phần bằng con đẻ của người nuôi.

+ Cha mẹ nuôi được thừa kế phần bằng cha mẹ đẻ của người được nuôi, nếu cha mẹ đẻ của người được nuôi đã chết.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các quy định chi tiết về thừa kế theo pháp luật tại các điều khoản liên quan trong Bộ luật Dân sự 2015.

 

2. Điều kiện để được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật

* Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật dân sự năm 2015 thì thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp cụ thể sau đây:

- Khi người chết không để lại bất kỳ di chúc nào để chỉ rõ việc phân phối tài sản của mình sau khi qua đời. Trong trường hợp này, pháp luật sẽ quy định thứ tự và phương thức thừa kế cho những người có quan hệ thân thiết với người chết theo các quy định rõ ràng.

- Khi di chúc được lập ra nhưng không tuân theo các quy định pháp luật, ví dụ như không đủ điều kiện hợp pháp, không được lập bằng hình thức đúng quy định, hoặc có nội dung vi phạm pháp luật. Những di chúc như vậy sẽ không có giá trị pháp lý và thừa kế sẽ được xác định theo quy định của pháp luật.

- Khi những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, hoặc khi cơ quan hoặc tổ chức được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Trong tình huống này, thừa kế sẽ được xác định lại theo quy định của pháp luật để đảm bảo tính công bằng và minh bạch.

- Khi có những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng di sản hoặc họ từ chối nhận di sản. Những người này có thể từ chối thừa kế hoặc không có quyền hưởng tài sản theo di chúc, và phần di sản này sẽ được chuyển giao cho các người thừa kế khác được quy định bởi pháp luật.

Việc áp dụng thừa kế theo pháp luật trong những trường hợp này nhằm bảo đảm tính công bằng, minh bạch và tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật về quản lý và phân phối tài sản của người đã qua đời. Điều này giúp tránh được các tranh chấp và xung đột pháp lý có thể phát sinh sau khi mở thừa kế.

* Thừa kế theo quy định của pháp luật cũng áp dụng cho các phần di sản sau đây:

- Phần di sản không được quy định rõ ràng trong di chúc hoặc không được định đoạt theo di chúc. Trong trường hợp này, pháp luật sẽ quyết định về việc phân phối phần di sản này cho những người thừa kế theo thứ tự và tỷ lệ xác định bởi pháp luật.

- Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không hợp lệ theo quy định pháp luật. Điều này có thể bao gồm các di chúc không được lập theo hình thức pháp lý, không tuân thủ các điều kiện cần thiết, hoặc không đúng quy định pháp luật khác. Những phần di sản này sẽ không có giá trị pháp lý và sẽ được xử lý theo quy định thừa kế của pháp luật.

- Phần di sản liên quan đến những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc nhưng không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, hoặc họ chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc. Ngoài ra, phần di sản liên quan đến các cơ quan hoặc tổ chức được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế. Trong các trường hợp này, pháp luật sẽ xác định lại quyền thừa kế để đảm bảo rằng tài sản sẽ được phân phối đúng mực và công bằng theo quy định của pháp luật.

Áp dụng thừa kế theo pháp luật trong những tình huống này giúp bảo vệ tính công bằng và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan đến di sản của người đã mất.

 

3. Trường hợp không có người thừa kế theo pháp luật

Căn cứ vào Điều 622 của Bộ luật Dân sự năm 2015, quy định về tài sản không có người nhận thừa kế là một vấn đề pháp lý quan trọng trong lĩnh vực di sản. Theo quy định này, khi không có ai được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc hoặc theo quy định pháp luật, hoặc những người này không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản, thì tài sản còn lại sau khi đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về tài sản của người để lại sẽ thuộc về Nhà nước.

Trường hợp này phản ánh sự bảo vệ của pháp luật đối với tài sản mà không có người thừa kế. Điều này đảm bảo rằng các tài sản này sẽ không bị bỏ hoang hay lãng phí mà sẽ được Nhà nước quản lý và sử dụng hợp lý theo các quy định của pháp luật. Việc tài sản chuyển sang quản lý của Nhà nước không chỉ nhằm bảo vệ lợi ích chung mà còn đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc xử lý các di sản phức tạp mà không có người thừa kế.

Thủ tục pháp lý trong trường hợp này yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện các bước xử lý tài sản một cách rõ ràng và minh bạch. Các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo rằng việc chuyển nhượng, quản lý và sử dụng tài sản sẽ tuân thủ đúng quy định của pháp luật, tránh tình trạng lạm dụng hay thiếu minh bạch.

Việc áp dụng chặt chẽ quy định của Điều 622 là cơ sở pháp lý quan trọng để giải quyết các tranh chấp liên quan đến di sản và đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan trong quá trình thừa kế. Điều này cũng giúp nâng cao sự tin tưởng của công chúng đối với hệ thống pháp luật về di sản và bảo đảm sự công bằng, minh bạch trong việc giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến tài sản của người đã mất mà không có người thừa kế.

Ngoài ra, có thể tham khảo: Giả mạo chữ ký để thừa kế tài sản giải quyết như thế nào? Cách chia tài sản thừa kế hợp pháp. Còn khúc mắc, liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Xin cảm ơn.