Phân biệt tội hiếp dâm và tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi?

Về cơ sở pháp lý

Về khái niệm

Về độ tuổi người phạm tội

Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm

Về độ tuổi bị hại

Về hành vi

Dấu hiệu hành vi khách quan được quy định trong điều luật là hành vi dâm ô. Dưởi góc độ sinh lý, dâm ô là hành vi tình dục có đặc điểm thỏa mãn hoặc khêu gợi, kích thích nhu cầu tình dục nhưng không phải là hành vi giao cấu cũng như không phải là hành vi quan hệ tình dục khác. Tuy nhiên, dâm ô không phải là hành vi tình dục bình thường dưới góc độ xã hội và pháp luật vì là hành vi không hợp pháp.
Như vậy, cùng là hành vi tình dục nhưng hành vi khách quan của tội dâm ô được quy định tại điều luật này hoàn toàn khác hành vi khách quan của các tội phạm mà trong đó quy định hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác như tội phạm được quy định tại Điều 145 bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017. Tuy nhiên, hành vi dâm ô có thể là bước đầu của hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác. Do vậy, điều luật quy định hành vi của tội dâm ô phải là hành vi “... không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác...”. Từ quy định này có thể hiểu hành vi dâm ô mà nhằm mục đích giao cấu hoặc nhằm thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác sẽ không phải là hành vi của tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi mà là hành vi của tội phạm khác. Theo đó, câu hỏi được đặt ra, hành vi dâm ô trong trường họp này sẽ cấu thành tội gì? về lý thuyết, có thể giải thích, hành vi dâm ô trong trường hợp này có thể được coi là hành vi “đi liền trước” của hành vi giao cấu hoặc của hành vi quan hệ tình dục khác. Khi thực hiện hành vỉ dâm ô với mục đích để giao cấu hoặc để thực
hiện hành vi quan hệ tình dục khác, chủ thể bị coi đã bắt đầu thực hiện nhưng chưa thực hiện được đầy đủ hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác. Do đó, hành vi phạm tội có thể cấu thành tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145 BLHS) hoặc cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (điểm b khoản 1 Điều 142 BLHS) và cả hai trường hợp đều là trường hợp phạm tội chưa đạt. Tuy nhiên, chỉ có thể xác định là phạm tội chưa đạt khi hành vi dâm ô ở dạng có sự tác động đến thân thể nạn nhân. Đối với trường hợp hành vi dâm ô ở dạng để nạn nhân chứng kiến những hành vi tình dục, việc xác định là phạm tội chưa đạt sẽ không có cơ sở rõ ràng mà chỉ có thể xác định là chuẩn bị phạm tội. Trong khi đó, hành vi chuẩn bị phạm tội của tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145 BLHS) và tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (điểm b khoản 1 Điều 142 BLHS) đều không bị quy định là trường họp phải chịu trách nhiệm hình sự (Điều 14 BLHS). Do vậy, có thể xảy ra trường họp hành vi dâm ò đối với người dưới 16 tuổi không thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 145 BLHS) hoặc về tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (điểm b khoản 1 Điều 142 BLHS) vì là chuẩn bị phạm tội và cũng không thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi vì có mục đích giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác. Bất cập này là do đã quy định thêm dấu hiệu “không nhằm mục đích giao cẩu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tĩnh dục khác Trong khi quy định này là không cần thiết. Dựa trên nguyên tắc chung của luật hình sự, việc truy cứu trách nhiệm hình sự theo tội danh nào về hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi khi hành vi đó có các tình tiết khác là hoàn toàn có thể thực hiện được mà không cần sự quy định bổ sung “dấu hiệu phi nguyên tắc” này.

Đối tượng của hành vi dâm ô được quy định là người dưới 16 tuổi. Họ có thể bị hành vi dâm ô tác động đến thân thể nhưng cũng có thể chỉ bị chứng kiến những hành vi tình dục...