Mục lục bài viết
1. Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan
Khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan đề cập đến những hành vi trái pháp luật, xâm phạm các quy định hiện hành, từ đó gây ra những hậu quả tiêu cực cho lợi ích của nhà nước, tổ chức và cá nhân. Vi phạm trong lĩnh vực này rất phong phú và đa dạng, trong đó vi phạm về thủ tục hải quan là loại hình phổ biến nhất, thường liên quan đến các sai sót trong quy trình khai báo và kiểm tra hàng hóa, dẫn đến việc không đáp ứng đúng yêu cầu của pháp luật. Một vấn đề nghiêm trọng khác là vi phạm về kê khai hải quan, khi cá nhân hoặc tổ chức không cung cấp thông tin chính xác về hàng hóa, từ đó ảnh hưởng đến việc quản lý và kiểm soát của cơ quan nhà nước.
Ngoài ra, vi phạm về giá hải quan hay xuất xứ hàng hóa cũng có thể gây thất thu ngân sách nhà nước, làm ảnh hưởng đến sự công bằng trong kinh doanh. Đặc biệt, việc vận chuyển hàng hóa trái phép không chỉ vi phạm quy định mà còn đe dọa đến an ninh kinh tế quốc gia, tạo ra những rủi ro lớn cho xã hội. Tất cả những hành vi vi phạm này đều cần được xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật để bảo vệ lợi ích nhà nước và đảm bảo sự công bằng trong hoạt động thương mại.
2. Cơ sở pháp lý của việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan
Cơ sở pháp lý của việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan được quy định tại Nghị định 128/2020/NĐ-CP. Nghị định này có phạm vi điều chỉnh rộng, quy định rõ ràng về các hành vi vi phạm, hình thức và mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, cũng như thẩm quyền xử phạt và thủ tục xử phạt vi phạm hành chính. Cụ thể, các vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan được xác định bao gồm: vi phạm các quy định liên quan đến thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát và kiểm soát hải quan, quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu, cũng như những vi phạm liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo quy định của pháp luật khác.
Nghị định này còn quy định rằng, đối với các hành vi vi phạm quy định về quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và các phương tiện vận tải liên quan xảy ra trong lĩnh vực hải quan, sẽ áp dụng quy định xử phạt vi phạm hành chính tương ứng. Đồng thời, những hành vi vi phạm hành chính khác không được quy định tại Nghị định này mà có trong các văn bản pháp luật khác cũng sẽ bị xử phạt theo quy định tương ứng.
Đối tượng áp dụng của Nghị định này rất đa dạng, bao gồm tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài có hành vi vi phạm trên lãnh thổ Việt Nam, trừ những trường hợp có quy định khác trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Ngoài ra, những người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm, áp dụng các biện pháp ngăn chặn và đảm bảo xử phạt, cũng như cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến việc xử phạt vi phạm hành chính, đều nằm trong phạm vi điều chỉnh của Nghị định. Đặc biệt, các tổ chức như doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức sự nghiệp công lập, tổ chức xã hội, và cơ quan nhà nước cũng được nêu rõ trong điều khoản áp dụng. Điều này giúp tạo ra một khung pháp lý rõ ràng và đồng bộ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hải quan, bảo vệ lợi ích nhà nước và đảm bảo sự công bằng trong hoạt động xuất nhập khẩu.
3. Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan
Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan được quy định tại Điều 5 Nghị định 128/2020/NĐ-CP, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và bảo vệ lợi ích nhà nước. Theo đó, đối với mỗi hành vi vi phạm, tổ chức hoặc cá nhân có thể bị áp dụng một trong hai hình thức xử phạt chính là cảnh cáo hoặc phạt tiền. Cụ thể, hình thức cảnh cáo thường được áp dụng đối với các cá nhân từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi, những người có hành vi vi phạm quy định của Nghị định này.
Mức phạt tiền sẽ được quy định tại Chương II của Nghị định, trong đó mức phạt tiền đối với cá nhân sẽ bằng ½ mức phạt đối với tổ chức, trừ một số trường hợp đặc biệt đã được chỉ định. Đặc biệt, đối với các hành vi vi phạm quy định về quản lý thuế, mức phạt tiền sẽ được áp dụng cho cả cá nhân và tổ chức, tạo ra sự công bằng trong việc xử lý vi phạm. Hộ kinh doanh hoặc hộ gia đình cũng sẽ bị xử phạt như các cá nhân trong trường hợp vi phạm hành chính.
Ngoài hình thức xử phạt chính, còn có hình thức xử phạt bổ sung như tịch thu tang vật vi phạm hành chính, giúp ngăn chặn việc tiếp tục sử dụng các hàng hóa vi phạm. Về biện pháp khắc phục hậu quả, cá nhân và tổ chức vi phạm còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp như buộc đưa tang vật, phương tiện ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, thực hiện việc vận chuyển hàng hóa đúng quy định, hoặc buộc loại bỏ các yếu tố vi phạm trên nhãn hàng hóa trước khi xuất khẩu. Ngoài ra, những hàng hóa gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường có thể bị tiêu hủy. Đặc biệt, các biện pháp khắc phục hậu quả còn bao gồm việc buộc nộp lại số tiền bằng trị giá tang vật đã bị tiêu thụ trái phép, nộp đủ số tiền thuế trốn hoặc thiếu, và dán tem “Vietnam duty not paid” theo quy định. Tất cả những quy định này đều nhằm mục tiêu nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực hải quan, góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch.
4. Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan
Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan diễn ra theo một quy trình cụ thể và chặt chẽ nhằm đảm bảo tính nghiêm minh và công bằng của pháp luật. Đầu tiên, cơ quan hải quan có thẩm quyền sẽ tiến hành kiểm tra và giám sát để phát hiện các hành vi vi phạm hành chính. Khi phát hiện, cán bộ hải quan sẽ lập biên bản vi phạm hành chính, trong đó ghi rõ nội dung vi phạm, căn cứ pháp lý và thông tin về cá nhân hoặc tổ chức vi phạm. Sau khi biên bản được lập, cơ quan có thẩm quyền sẽ thông báo cho đối tượng vi phạm về việc họ bị xử phạt, đồng thời gửi một bản sao biên bản vi phạm để họ nắm rõ tình hình.
Tiếp theo, đối tượng vi phạm có quyền giải trình và trình bày ý kiến của mình trước cơ quan xử phạt. Cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét kỹ lưỡng các tình tiết liên quan, bao gồm các yếu tố giảm nhẹ hoặc tăng nặng, trước khi đưa ra quyết định xử phạt. Sau khi cân nhắc đầy đủ, cơ quan này sẽ ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, trong đó sẽ nêu rõ hình thức xử phạt, mức phạt cụ thể và các biện pháp khắc phục hậu quả (nếu có).
Sau khi quyết định được ban hành, đối tượng vi phạm có trách nhiệm thực hiện quyết định xử phạt trong thời hạn quy định. Trong trường hợp không thực hiện, cơ quan hải quan có quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế theo quy định của pháp luật. Cuối cùng, nếu quyết định xử phạt yêu cầu khắc phục hậu quả, cá nhân hoặc tổ chức vi phạm cần thực hiện các biện pháp khắc phục theo yêu cầu.
Tất cả các bước trong quy trình này đều được thực hiện một cách minh bạch và hợp pháp, nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà nước và tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực hải quan.
Xem thêm bài viết: Chuyển tiền từ nước ngoài về Việt Nam có hợp pháp không? Có phải đóng phí hải quan không ?
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn. Luật Minh Khuê luôn mong muốn được chia sẻ những thông tin pháp luật hữu ích nhất cho quý khách hàng.