Tác giả:: Mục lục bài viết
1. Thế nào là rửa tiền?
Theo Luật Phòng chống Rửa tiền năm 2022, rửa tiền được định nghĩa là hành vi của tổ chức hoặc cá nhân nhằm biến tài sản có nguồn gốc từ hoạt động phạm tội trở thành tài sản hợp pháp.
Khái niệm "tài sản" trong đó có thể bao gồm các vật, tiền, giấy tờ có giá trị và các quyền liên quan đến tài sản theo quy định của Bộ Luật Dân sự. Tài sản có thể tồn tại dưới nhiều hình thức vật chất hoặc phi vật chất, động sản hoặc bất động sản, hữu hình hoặc vô hình, cũng như các chứng từ hoặc công cụ pháp lý chứng minh quyền sở hữu hoặc lợi ích đối với tài sản đó.
Có một số hành vi được coi là rửa tiền, bao gồm:
- Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào các giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền hoặc tài sản đã phạm tội.
- Sử dụng tiền hoặc tài sản đã phạm tội hoặc có cơ sở để biết rằng nó là kết quả của việc phạm tội, vào các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác.
- Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền hoặc tài sản đã phạm tội hoặc có cơ sở để biết rằng nó là kết quả của việc phạm tội, hoặc cản trở việc xác minh thông tin đó.
- Thực hiện một trong các hành vi quy định tại các điểm a, b và c trong khoản này đối với tiền hoặc tài sản đã phạm tội nhận được từ việc chuyển dịch, chuyển nhượng, chuyển đổi tiền hoặc tài sản do người khác đã phạm tội.
- Hỗ trợ tổ chức hoặc cá nhân liên quan đến tội phạm trong việc trốn tránh trách nhiệm pháp lý bằng cách biến tài sản có nguồn gốc từ hoạt động phạm tội trở thành hợp pháp.
- Chiếm hữu tài sản khi nhận biết rõ rằng tài sản đó đã phạm tội, nhằm biến tài sản có nguồn gốc từ hoạt động phạm tội trở thành hợp pháp.
Rửa tiền có nhiều hình thức khác nhau, nhưng nó thường được thực hiện qua ba bước chính:
Bước 1: Đặt lượng tiền bất hợp pháp vào hệ thống tài chính (Placement): Giai đoạn này nhằm giúp tội phạm giảm lượng tiền mặt và biến đổi số tiền bất hợp pháp thành số tiền hợp pháp trong hệ thống tài chính.
Bước 2: Tạo khoảng cách giữa tiền và nguồn tiền (Layering): Giai đoạn này nhằm tạo ra khoảng cách xa hơn giữa tiền và nguồn gốc tiền, tạo ra một lộ trình phức tạp để truy xuất. Điều này thường được thực hiện thông qua việc chuyển tiền giữa các tài khoản ngân hàng hoặc mua các tài sản có thể giao dịch như bất động sản hoặc phương tiện.
Bước 3: Đưa tiền bất hợp pháp trở lại nền kinh tế hợp pháp (Integration): Giai đoạn cuối cùng này nhằm đưa các số tiền bất hợp pháp trước đó (hiện nay trông giống như đã hợp pháp) quay lại hệ thống kinh tế chính thống để sử dụng và mang lại lợi nhuận.
2. Tổng hợp các văn bản về phòng, chống rửa tiền
* Bộ luật/Luật về phòng, chống rửa tiền hiện hành năm 2023
1. Luật phòng, chống rửa tiền năm 2022 có hiệu lực từ ngày 1/3/2023.
* Nghị định hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực Phòng, chống rửa tiền hiện hành năm 2023
2. Nghị định 116/2013/NĐ-CP hướng dẫn Luật phòng, chống rửa tiền
3. Nghị định 87/2019/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 116/2013/NĐ-CP hướng dẫn Luật Phòng, chống rửa tiền
4. Nghị định 88/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng
5. Nghị định 143/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 88/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng
* Thông tư hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực Phòng, chống rửa tiền hiện hành năm 2023
6. Thông tư 35/2013/TT-NHNN hướng dẫn thực hiện quy định về phòng, chống rửa tiền do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
7. Thông tư 31/2014/TT-NHNN sửa đổi quy định về phòng, chống rửa tiền tại Thông tư 35/2013/TT-NHNN do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
8. Thông tư 20/2019/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 35/2013/TT-NHNN hướng dẫn thực hiện quy định về phòng, chống rửa tiền do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
* Văn bản hợp nhất hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực Phòng, chống rửa tiền hiện hành năm 2023
9. Văn bản hợp nhất 29/VBHN-NHNN năm 2014 hợp nhất Thông tư hướng dẫn thực hiện quy định về phòng, chống rửa tiền do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
10. Văn bản hợp nhất 40/VBHN-NHNN năm 2019 hợp nhất Thông tư về hướng dẫn thực hiện quy định về phòng, chống rửa tiền do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
* Văn bản khác hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực Phòng, chống rửa tiền hiện hành năm 2023
11. Quyết định 20/2013/QĐ-TTg quy định mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo do Thủ tướng Chính phủ ban hành
12. Công văn 2685/TTGSNH5 năm 2021 hướng dẫn báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử theo quy định tại Luật phòng, chống rửa tiền do Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng ban hành
3. Giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống rửa tiền
Để cải thiện hạn chế và nhược điểm trong việc phòng chống rửa tiền trong bối cảnh nền kinh tế số từ khía cạnh pháp lý, có một số giải pháp cần được xem xét và nghiên cứu như sau:
- Thứ nhất, hoàn thiện quy định về phạm vi áp dụng Luật Phòng chống rửa tiền: Cần sửa đổi và bổ sung Luật Phòng chống rửa tiền để bao quát tất cả các lĩnh vực trong đời sống - xã hội có thể xảy ra hoạt động rửa tiền, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực ngân hàng. Điều này là cần thiết vì hiện nay rửa tiền có thể diễn ra thông qua nhiều kênh và lĩnh vực khác nhau. Đồng thời, cần điều chỉnh lại điều khoản về rửa tiền nhằm tài trợ khủng bố để đáp ứng chuẩn mực quốc tế về phòng chống tài trợ khủng bố.
- Thứ hai, bổ sung quy định về rửa tiền đối với tiền ảo, tài sản ảo: Với sự phổ biến ngày càng tăng của tiền ảo và tài sản ảo, cần nghiên cứu sửa đổi và bổ sung quy định về phòng chống rửa tiền đối với các loại tài sản này. Cụ thể, cần đưa hoạt động liên quan đến tiền ảo, tài sản ảo vào phạm vi điều chỉnh và báo cáo của Luật Phòng chống rửa tiền.
- Thứ ba, xem xét việc coi rửa tiền thông qua công nghệ, sử dụng tiền ảo, tiền điện tử, tài sản ảo là một tội danh: Thay vì chỉ xem như một tình tiết tăng nặng, cần xem xét việc quy định rõ ràng rằng rửa tiền thông qua công nghệ, sử dụng tiền ảo, tiền điện tử, tài sản ảo là một tội danh riêng biệt trong Bộ luật Hình sự. Điều này sẽ giúp tăng cường khả năng ngăn chặn và trừng phạt các hành vi rửa tiền.
- Thứ tư, bổ sung quy định về tịch thu dân sự: Cần nghiên cứu và bổ sung quy định về việc tịch thu dân sự, bao gồm cả tài sản ảo, tiền ảo theo chuẩn mực quốc tế. Điều này sẽ tăng tính răn đe, ngăn chặn và xử lý các hành vi rửa tiền bất hợp pháp.
- Thứ năm, đảm bảo hợp tác quốc tế trong phòng chống rửa tiền: Chính phủ cần có quy định hướng dẫn cụ thể về phạm vi và nội dung thông tin được phép trao đổi trong hợp tác quốc tế. Đồng thời, cần luật hóa trách nhiệm của nhân viên tổ chức tín dụng trong công tác phòng chống rửa tiền, để tăng cường trách nhiệm và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.
Ngoài những giải pháp mang tính pháp lý nhằm hoàn thiện pháp luật nêu trên, chúng ta còn cần phải kết hợp với những giải pháp không mang tính pháp lý trong hoạt động đấu tranh phòng chống rửa tiền như tuyên truyền, vận động, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan nhà nước có liên quan… Phòng chống rửa tiền là một cuộc chiến khó khăn và kéo dài, yêu cầu sự tham gia và hỗ trợ từ cả hệ thống chính trị và toàn bộ cộng đồng. Chỉ thông qua sự đoàn kết này, chúng ta mới có thể phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những hoạt động rửa tiền.
Để tìm hiểu thêm thông tin liên quan, mời quý bạn đọc cùng tham khảo bài viết: Thế nào là rửa tiền ? Tội rửa tiền bị phạt tù bao nhiêu năm ? Cách phòng chống rửa tiền ?
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Luật Minh Khuê liên quan đến vấn đề: Tổng hợp các văn bản về phòng, chống rửa tiền. Mọi thắc mắc chưa rõ hay có nhu cầu hỗ trợ vấn đề pháp lý khác, quý khách hàng vui lòng liên hệ với bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tư vấn qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp kịp thời. Xin trân trọng cảm ơn quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của Luật Minh Khuê.
