Tác giả:: Mục lục bài viết
1. Vai trò và chức năng của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã
Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 3 Luật Mặt trận tổ quốc Việt Nam 2015 cụ thể về vai trò và chức năng Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã như sau:
Đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân:
- MTTQ cấp xã là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của nhân dân trong địa bàn xã.
- MTTQ tập hợp ý kiến của các tổ chức thành viên, các tầng lớp nhân dân thông qua các hoạt động như: tổ chức hội nghị, diễn đàn, lấy ý kiến nhân dân,...
- MTTQ phản ánh ý kiến, nguyện vọng của nhân dân đến chính quyền, các cơ quan chức năng để giải quyết kịp thời, đảm bảo quyền lợi chính đáng của nhân dân.
Tập hợp và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc:
- MTTQ cấp xã là cầu nối giữa Đảng và nhân dân, tập hợp các tổ chức thành viên, các tầng lớp nhân dân trong xã, tạo nên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
- MTTQ vận động, tuyên truyền, giáo dục các tổ chức thành viên, các tầng lớp nhân dân tham gia vào các hoạt động chung của địa phương, góp phần xây dựng và phát triển xã hội.
- MTTQ tổ chức các phong trào thi đua yêu nước, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ những người khó khăn, neo đơn,... tạo nên sự gắn kết cộng đồng, phát huy tinh thần tương thân tương ái trong xã hội.
Giám sát, phản biện xã hội:
- MTTQ cấp xã có trách nhiệm giám sát, phản biện xã hội đối với hoạt động của chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và các cá nhân trong địa bàn xã.
- MTTQ thực hiện giám sát thông qua các hình thức như: tổ chức hội nghị, diễn đàn, tiếp dân, lấy ý kiến nhân dân,...
- MTTQ phản ánh những vi phạm, khuyết điểm của chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và các cá nhân đến cơ quan chức năng để xử lý, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng chính quyền liêm chính, phục vụ nhân dân.
Ngoài ra, MTTQ cấp xã còn có các chức năng quan trọng khác như:
- Phối hợp với chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội trong việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh trật tự, xây dựng đời sống văn hóa ở địa phương.
- Bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân.
- Tham gia giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp trong nhân dân.
2. Căn cứ pháp lý cho hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã
Hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ cấp xã đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân, góp phần xây dựng chính quyền liêm chính, phục vụ nhân dân, thực hiện thắng lợi mục tiêu công cuộc đổi mới do Đảng ta lãnh đạo. Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ này, MTTQ cấp xã cần có căn cứ pháp lý vững chắc. Căn cứ pháp lý cho hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã bao gồm:
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013: Điều 9 quy định về vai trò, chức năng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam như sau:
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một tổ chức liên minh chính trị tự nguyện, gồm các tổ chức chính trị, xã hội, và các cá nhân tiêu biểu từ các tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, bao gồm cả người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc tập hợp, phát huy sức mạnh của toàn dân tộc, thực hiện dân chủ và tăng cường đồng thuận xã hội. Nó cũng đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Công đoàn Việt Nam, Hội nông dân Việt Nam, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị-xã hội được thành lập dựa trên nguyện vọng tự nguyện của các thành viên và hội viên của mình. Chúng đại diện và bảo vệ quyền lợi của thành viên, hội viên và hợp tác với các tổ chức khác trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của Mặt trận.
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của nó hoạt động trong phạm vi của Hiến pháp và pháp luật. Nhà nước tạo điều kiện để cho Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của nó có thể hoạt động một cách hiệu quả, phù hợp với quy định của pháp luật.
Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam số 75/2015/QH13: Điều 27 và Điều 32 quy định về đối tượng, nội dung và phạm vi giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam như sau:
Đối tượng, nội dung, phạm vi giám sát
- Đối tượng của hoạt động giám sát do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện bao gồm các cơ quan nhà nước, tổ chức, đại biểu dân cử, cán bộ, công chức, viên chức.
- Nội dung của hoạt động giám sát do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện là việc kiểm tra, đánh giá và theo dõi việc thực hiện chính sách và pháp luật có liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, cũng như quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
- Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là đơn vị chủ trì thực hiện hoạt động giám sát đối với các đối tượng và nội dung quy định tại khoản 1 và khoản 2 của Điều này. Tuy nhiên, theo đề nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc theo quy định của pháp luật, các tổ chức chính trị - xã hội cũng có thể được giao nhiệm vụ chủ trì giám sát đối với các đối tượng và nội dung tương tự. Các tổ chức thành viên khác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng được yêu cầu phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp trong việc thực hiện hoạt động giám sát, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, cũng như quyền và trách nhiệm của tổ chức mình.
Đối tượng, nội dung, phạm vi phản biện xã hội
- Đối tượng của hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam bao gồm các dự thảo văn bản của các cơ quan nhà nước cùng cấp có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, cũng như quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
- Nội dung của hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam bao gồm những yếu tố sau:
+ Sự cần thiết của các đề xuất hoặc biện pháp;
+ Sự phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước;
+ Tính đúng đắn, khoa học và khả thi của các biện pháp đề xuất;
+ Đánh giá về tác động và hiệu quả của các đề xuất đối với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại;
+ Bảo đảm sự hài hòa lợi ích của Nhà nước, Nhân dân và các tổ chức.
- Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đóng vai trò chủ trì trong việc thực hiện hoạt động phản biện xã hội đối với các đối tượng và nội dung quy định tại khoản 1 và khoản 2 của Điều này. Tuy nhiên, dựa vào đề nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hoặc theo quy định của pháp luật, các tổ chức chính trị - xã hội cũng có thể được giao nhiệm vụ chủ trì phản biện xã hội đối với các đối tượng và nội dung tương tự. Các tổ chức thành viên khác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng được yêu cầu phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp trong việc thực hiện hoạt động phản biện xã hội, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và quyền và trách nhiệm của tổ chức mình.
3. Các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã
Tổ chức hội nghị, diễn đàn:
MTTQ cấp xã có thể tổ chức hội nghị, diễn đàn để nhân dân thảo luận, đóng góp ý kiến về các vấn đề liên quan đến đời sống xã hội, hoạt động của chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và các cá nhân trong địa bàn xã.
Lợi ích:
- Góp phần thu thập ý kiến, nguyện vọng của nhân dân, đảm bảo việc giải quyết các vấn đề một cách thấu đáo, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.
- Tạo điều kiện cho nhân dân tham gia trực tiếp vào việc quản lý nhà nước, xã hội, nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân đối với cộng đồng.
Ví dụ:
- Tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhân dân về dự án xây dựng đường giao thông tại địa phương.
- Tổ chức diễn đàn để nhân dân thảo luận về các giải pháp bảo vệ môi trường.
Phản ánh ý kiến của nhân dân:
MTTQ cấp xã có thể tiếp nhận và phản ánh ý kiến của nhân dân đến các cơ quan chức năng có liên quan để giải quyết.
Lợi ích:
- Giúp nhân dân có kênh để bày tỏ ý kiến, nguyện vọng của mình, góp phần giải quyết kịp thời những bức xúc của nhân dân.
- Tăng cường mối liên hệ giữa MTTQ và các cơ quan chức năng, đảm bảo việc giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả.
Ví dụ:
- Tiếp nhận ý kiến phản ánh của nhân dân về việc cán bộ xã thu hối lộ.
- Phản ánh ý kiến của nhân dân về tình trạng ô nhiễm môi trường tại khu vực sản xuất công nghiệp.
Kiểm tra, giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách:
MTTQ cấp xã có thể kiểm tra, giám sát việc thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong địa bàn xã.
Lợi ích:
- Đảm bảo việc thực hiện chủ trương, chính sách đúng theo quy định, góp phần bảo vệ quyền lợi của nhân dân.
- Phát hiện và kiến nghị xử lý kịp thời các vi phạm trong việc thực hiện chủ trương, chính sách.
Ví dụ:
- Kiểm tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ người nghèo tại địa phương.
- Giám sát việc thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới.
Tố cáo vi phạm pháp luật:
MTTQ cấp xã có thể tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong địa bàn xã đến các cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Lợi ích:
- Góp phần bảo vệ pháp luật, xây dựng xã hội lành mạnh, văn minh.
- Bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân.
Xem thêm: Nguyên tắc phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam? Trình tự tiến hành phản biện xã hội?
Như vậy trên đây là toàn bộ thông tin về Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cấp xã có được giám sát, phản biện xã hội? mà Công ty Luật Minh Khuê muốn gửi đến quý khách mang tính tham khảo. Nếu quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.
Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!
