1. Bài tập công thức phân tử hợp chất hữu cơ chi tiết hay nhất

I. Xác định thành phần phần trăm khối lượng

CxHyOzNt (a gam) → mCO2 (g) + mH2O + VN2 (lít)

Ta có: 

nC = NCO2 ⇒ mC = 12. nCO2 ⇒ % C = mC/a . 100%

nH = 2nH2O ⇒ mH = 2. nH2O ⇒ % H = mH/a . 100%

nN = 2.nN2 ⇒ mN = 28.nN2 ⇒ %N = mN/a . 100%

% O = 100% - % C -% H - % N

II. Lập công thức đơn giản nhất

Lập công thức đơn giản của hợp chất hữu cơ CxHyOzNt là tìm tỉ lệ:

x : y : z : t = nC : nH : nN hoặc

x : y : z : t = %C/ 12 : %H/1 : %O/16 : %N/14

III. Lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ

1. Dựa vào phần trăm khối lượng các nguyên tố

Xét sơ đồ: CxHyOz → xC + yH +xO

M(g) 12x (g) y(g) 16.z (g)

100% %C %H %O

Ta có tỉ lệ:

M / 100% = 12x / %C ⇒ x = M. %C / 12.100%

M / 100% = y/%H ⇒ y = M. %H/ 100%

M/ 100% = 16z/ %O ⇒ z = M. %O/ 16.100%

2. Thông qua công thức đơn giản nhất

Hợp chất hữu cơ X có công thức đơn giản nhất CaHbOc thì công thức phân tử có dạng (CaHbOc)n

Dựa vào khối lượng mol phân tử của Mx tính được n rồi suy ra công thức phân tử của X

Ví dụ: Chất hữu cơ X có công thức ĐGN là CH2O và có khối lượng mol phân tử bằng 180,0 g/mol

Xác định CTPT của X

Giải : CTPT của X là: (CH2O)n

Vậy: (12 + 2 + 16)n = 180

→ n =  6

Vậy CTPT: C6H12O6

Nếu đề bài không cho M thì để tìm n ta phải biện luận như sau:

- Với CTTQ CxHyOz thì y \leq 2x + 2 chẵn

- Với CTTQ CxHyOz thì y \leq 2x + 2 + t

- Với CTTQ CxHyOz Xu thì y \leq 2x + 2 = u 

3. tính theo khối lượng sản phẩm đốt cháy

Phản ứng đốt cháy:

Bài tập lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ chi tiết, hay nhất

Ta có tỉ lệ: 1/a = x/nCO2 

x = nCO2 /a

1/a = y/2nH2O

y = 2nH2O / a

Tìm z bằng cách: (12x + y + 15z ) = M

 

2. Bài tập vận dụng

Bài 1: Hãy thiết lập  công thức đơn giản nhất từ các số liệu phân tích sau:

a. %C = 70,94%; %H = 6,40%; %N = 6,90% còn lại là oxi

b. %C = 65,92%, %H =7,75% còn lại là oxi

Đáp án hướng dẫn giải:

a. CxHyOz

%O = 100% - (70,94 + 6,4 + 6,9) = 15,76%

Ta có: x : y : z : t = 70,94/12: 6,4/1 : 15,76/16 

Công thức đơn giản nhất: C12H13O2N

Bài 2: Hợp chất hữu có X có phần trăm khối lượng %C = 55,81% , %H = 6,98% còn lại là oxi

a. Lập công thức đơn giản nhất của X

b. Tìm công thức phân tử của X. Biết tỉ khối hơi của X so với nito xấp xỉ là bằng 3.07\

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết:

Công thức phân tử của X là CxHyOz

Xét tỉ lệ x : y : z = % C/12 : % H/1 % O/16 = 2 : 3 : 1

X là công thức đơn giản nhất của C2H3O 

CTPT của X có dạng là (C2H3O)n

Mx = 28.3,07 = 86,00 g/mol

43n = 86

nên n = 2

CTPT của X là: C4H6O2

Bài 3: Từ tinh dầu hồi người ta tách được anetol một chất thơm được dùng để sản xuất kẹo ca su. Anetol có khối lượng mol phân tử bằng 148,0 g/mol, còn lại là oxi. Lập công thức đơn giản nhất và CTPT của enatol

Đáp án hướng dẫn giải:

% O = 100% - 81,08% - 8,1% = 10,82%

x : y : z = 81,08/12 : 8,1/1 : 10,82/16

Công thức đơn giản nhất là C10H12O

(C10H12O)n = 148

n = 1

CTPT: C10H12O

 

3. Bài tập tự luyện tập

Câu 1: Đốt cháy hoàn toàn 9,0 gam hợp chất hữu cơ A có chứa C, H, O thu được 6,72 lít CO2 ở điều kiện tiêu chuẩn và 5,4 gam H2O

a. Tính thành phần phần trăm của nguyên tố trong A

b. Lập công thức đơn giản nhất của A

c. Tìm công thức phân tử của A. BIết tỉ khối hơi của A so với khí oxi bằng 1,875

Câu 2: Đốt cháy hoàn toàn 5,75 gam hợp chất hữu cơ X có chứa C, H, O thu được 11.0 gam CO2 và 6,75 gam H2O

a. Tính thành phần phần trăm của các nguyên tố trong X\

b. Lập công thức đơn giản nhất của X

c. Tìm công thức phân tử của X. Biết tỉ khối của X so với khí hidro bằng 23

Câu 3: Đốt cháy hoàn toàn 1.80 gam hợp chát hữu có Y có chứa C, H, O thu được 1,344 CO2 ở điều kiện tiêu chuẩn và 1,08 gam H2O

a. Tính thành phần phần trăm của các nguyên tố Y

b. Lập công thức đơn giản nhất của Y

c. Tìm công thức phân tử của Y biết tỉ khối của Y so với khí oxi bằng 6,54

Câu 4: Oxy hoá hoàn toàn 3 gam hợp chất hữu cơ A có thu được 6,8 gam CO2 và 3,2 gam nước.

a. Xác định khối lượng của nguyên tố trong A

b. Tính % theo khối lượng của các nguyên tố

Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn 10 gam chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình (1) chứa H2SO4 đậm đặc, bình (2) chứa nước vôi trong dư thấy khối lượng bình (1) tăng lên 3,2 gam và bình (2) thu được 32 gam kết tủa. Khi hoá hơi 5,3 gam A thì thu được một thể tích đúng bằng thể tích của 1.6 gam khí oxi đo cùng ở điều kiện nhiệt độ và áp suất. Tìm công thức phân tử A

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn một chất hữu cơ A có chứa các nguyên tố C, H, O rồi cho sản phẩm cháy vào bình đựng 35 ml dung dịch KOH 1M. Sau phản ứng người ta nhận thấy khối lượng bình đựng KOH tăng lên 1,1 gam đồng thời trong bình xuất hiện hai muối có khối lượng tổng cộng là 2,6 gam . Tỷ khối hơi của A so với hidro là 43. Tìm công thức phân tử của A

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 10 gam hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình đựng 1 đựng chất H2SO4 đậm đặc, bình 2 chứa nước vôi trong dư thấy khối lượng bình 1 tăng lên 3.2 gam, ở bình 2 thu được 33 gam kết tủa. Khi hoá hoiw 5 gam A thu được một thể tích đúng bằng thể tích của 1 gam oxi ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Xác định công thức phân tử của A

Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn 5,2 gam hợp chất hữu cơ A rồi cho sản phẩm lần lượt qua bình 1 đựng H2SO4 đậm đặc, bình 2 chứa nước vôi trong có dư, thấy khối lượng bình 1 tăng lên 1,2 agam, ở bình 2 thu được 15 gam kết tủa.

a. Xác định công thức đồng đẳng của A

b. Xác định công thức phân tử của A

Câu 8: Đốt cháy hoàn toàn 0,8 gam hợp chất hữu cơ X rồi cho sản phẩm cháy qua bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy có 2 gam kết tủa và khối lượng bình tăng lên 1,2 gam. Tính tỉ khối của X so với H2 bằng 15. Công thức phân tử của X là bao nhiêu?

Câu 9: Đốt cháy hoàn toàn 1.2 gam chất hữu cơ A. rồi cho hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy trong dung dịch Ba(OH)2 dư thấy khối lượng chứa tăng 3,36 gam. Biết rằng số mol CO2 gấp 1,5 lần số mol của nước. Công thức phân tử của A là bao nhiêu biết A có 1 nguyên tử oxi trong phân tử.

Câu 10: Khi phân tích a gam chất hữu cơ A có chứa C, H ,O thấy tổng khối lượng 2 nguyên tố cacbon và hiđro là 0,46 gam. Nếu đốt cháy hoàn toàn a gam chất A cần vừa đủ 0,89 lít O2 ở điều kiện tiêu chuẩn. Cho toàn bộ sản phẩm cháy qua bình đựng dung dịch NaOH dư thấy chúng bị hấp thụ hoàn toàn và khối lượng bình chứa tăng lên 1,9 gam. Công thức phân tử của  A là bao nhiêu?

Đốt cháy hoàn toàn 0,45 gam chất hữu cơ A rồi cho toàn bộ sản phẩm qua bình đựng nước vôi trong dư thì có 112 cm3 N2 ở điều kiện tiêu chuẩn thoát ra khỏi bình, khối lượng bình tăng lên 1,2 gam và có 2 gam kết tủa trắng. Công thức phân tử của A là?

Bạn đọc có thể tham khảo bài viết sau: Bảng nhận biết các chất hữu cơ và bài tập

Bài viết trên Luật Minh Khuê đã gửi tới bạn đọc chi tiết về vấn đề bài tập lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ. TRong bài viết Luật Minh KHuê đã gửi chi tiết đến bạn đọc nội dung bài viết.