1. Cán bộ thi hành án dân sự có được tiếp đương sự tại nhà không?

Hoạt động thi hành án dân sự (THADS) được thực hiện nhằm đảm bảo hiệu lực thi hành của bản án và quyết định theo một cách thực tế. Theo quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2014, khi bản án hoặc quyết định có hiệu lực thi hành, đương sự có quyền tự mình hoặc ủy quyền cho người khác yêu cầu thi hành án bằng hình thức trực tiếp nộp đơn; trình bày bằng lời nói hoặc gửi đơn qua bưu điện để yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền tổ chức thi hành bản án hoặc quyết định theo quy định của pháp luật. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu thi hành án, cơ quan Thi hành án phải tiến hành nghiên cứu, xem xét yêu cầu thi hành án cùng các tài liệu kèm theo của đương sự để đưa ra một trong các văn bản như thông báo về việc từ chối yêu cầu thi hành án dân sự hoặc quyết định thi hành án dân sự.

Theo Điều 3 Quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành chính ban hành kèm theo Quyết định số 810/QĐ-VKSTC ngày 20/12/2016 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (Quy chế số 810), Viện kiểm sát nhân dân có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Tòa án, Cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên, cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến hoạt động thi hành án dân sự, Văn phòng Thừa phát lại và Thừa phát lại trong việc thi hành án dân sự. Do đó, văn bản xử lý yêu cầu thi hành án của Cơ quan thi hành án dân sự phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp để thực hiện hoạt động kiểm sát theo quy định của pháp luật.

=> Theo quy định của Luật Thi hành án dân sự, cán bộ thi hành án dân sự có quyền tiếp đương sự tại nhà trong một số trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào quyết định của cơ quan thi hành án và các điều kiện cụ thể liên quan đến trường hợp cụ thể. Cán bộ thi hành án dân sự thường được ủy quyền và có quyền tiếp đương sự tại nhà khi:

Có yêu cầu của đương sự: Nếu đương sự yêu cầu hoặc đề nghị, cơ quan thi hành án dân sự có thể quyết định tiếp đương sự tại nhà để thu thập thông tin, chứng cứ hoặc thực hiện các thủ tục liên quan đến việc thi hành án.
Trường hợp cần thiết: Trong một số trường hợp đặc biệt, như khi đương sự bị ốm đau, không thể di chuyển hoặc có lý do chính đáng khác, cơ quan thi hành án có thể quyết định tiếp đương sự tại nhà để đảm bảo quyền lợi của đương sự và tiến hành thi hành án.

Nhưng quyền tiếp đương sự tại nhà không tự do và có giới hạn. Cán bộ thi hành án dân sự vẫn phải tuân thủ quy định của pháp luật và thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo hiệu lực thi hành của bản án và quyết định.

2. Kiểm sát quyền yêu cầu thi hành án

Quyền yêu cầu thi hành án là quyền của người được thi hành án và người phải thi hành án, theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật Thi hành án dân sự năm 2014 quy định về quyền yêu cầu thi hành án của hai bên này. Theo đó, khi bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật hoặc được thi hành ngay theo quy định của pháp luật, đương sự (người được thi hành án và người phải thi hành án) có quyền yêu cầu thi hành án. Bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức và người có liên quan tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành. Do đó, khi đương sự yêu cầu, cơ quan, tổ chức và người có liên quan có trách nhiệm thi hành (trừ một số trường hợp do pháp luật quy định). Khi tiếp nhận yêu cầu thi hành án của đương sự, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tổ chức thi hành và chỉ được từ chối yêu cầu thi hành án khi đảm bảo các điều kiện mà luật quy định, không được tùy ý hay chủ quan từ chối.

Theo quy định của pháp luật, chỉ người được thi hành án và người phải thi hành án mới có quyền yêu cầu cơ quan Thi hành án dân sự có thẩm quyền ra quyết định thi hành án. Để thực hiện quyền yêu cầu thi hành án, đương sự có thể tự mình hoặc ủy quyền cho người khác yêu cầu thi hành án bằng cách nộp đơn trực tiếp, trình bày bằng lời nói hoặc gửi đơn qua bưu điện. Trong trường hợp người được thi hành án hoặc người phải thi hành án chưa thành niên hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, quyền yêu cầu thi hành án được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật.

=> Khi kiểm sát về quyền yêu cầu thi hành án, Kiểm sát viên cần kiểm tra bản án hoặc quyết định được đem ra thi hành. Đồng thời, Kiểm sát viên cũng kiểm tra đơn yêu cầu thi hành án để xác định người yêu cầu thi hành án, người phải thi hành án, và người được thi hành án. Kiểm sát viên cần xác định xem người yêu cầu thi hành án có phải là người được hưởng quyền hoặc lợi ích trong bản án hoặc quyết định được thi hành hay không. Nếu không phải, Kiểm sát viên cần kiểm tra các tài liệu kèm theo trong hồ sơ thi hành án để xác định mối liên hệ của người yêu cầu với người được hưởng quyền hoặc lợi ích, và người phải thi hành án. Các tài liệu kèm theo có thể bao gồm văn bản ủy quyền, giấy tờ chứng minh đại diện hợp pháp, hoặc giấy chứng nhận như giấy khai sinh, hộ khẩu, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, và cần xác định thời hạn đại diện nếu có.

3. Thời hiệu yêu cầu thi hành án

Thời hiệu yêu cầu Thi hành án dân sự - một trong những căn cứ để Cơ quan thi hành án dân sự tiếp nhận hay từ chối yêu cầu thi hành án, do vậy, đây là nội dung có ý nghĩa quan trọng, là căn cứ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích của đương sự, đặc biệt là của người được thi hành án. Việc xác định thời hiệu yêu cầu thi hành án được quy định tại Điều 151 Bộ luật Dân sự năm 2015; Điều 30, khoản 1 Điều 31 Luật thi hành án dân sự năm 2014 và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thi hành án dân sự (Nghị định số 33/2020). Trên cơ sở ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật và ngày yêu cầu thi hành án của đương sự, Cơ quan thi hành án dân sự xác định thời hiệu yêu cầu thi hành án. Do vậy, Kiểm sát viên cần nắm rõ quy định pháp luật và xác định chính xác ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật và xác định ngày nào được coi là ngày yêu cầu thi hành án. Theo Điều 31 Luật Thi hành án dân sự năm 2014 thì ngày yêu cầu thi hành án được xác định tùy thuộc vào hình thức yêu cầu thi hành án của đương sự, cụ thể:

Trường hợp đơn yêu cầu thi hành án được gửi qua đường bưu điện thì ngày yêu cầu thi hành án của đương sự được tính từ ngày có dấu bưu điện nơi gửi.
Trường hợp đương sự trực tiếp nộp đơn yêu cầu thi hành án tại Cơ quan thi hành án dân sự thì ngày yêu cầu thi hành án là ngày đương sự nộp đơn.
Trường hợp đương sự trình bày trực tiếp bằng lời nói tại Cơ quan thi hành án dân sự thì ngày yêu cầu thi hành án là ngày trình bày trực tiếp tại Cơ quan thi hành án dân sự.

Qua quá trình kiểm sát thi hành án dân sự, nhận thấy một số dạng vi phạm thường gặp của Cơ quan thi hành án. Ví dụ, cán bộ thụ lý không vào sổ ngay theo quy định mà để gần ngày ra quyết định mới vào sổ nhằm hợp thức về quy định thời hạn phải ra quyết định thi hành án là 5 ngày kể từ ngày nhận đơn. Ngoài ra, có trường hợp ra quyết định thi hành án khi đã hết thời hiệu yêu cầu thi hành án, cụ thể nhiều trường hợp đã hết thời hiệu yêu cầu hoặc sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan không bảo đảm, nhưng với mục đích vụ lợi, Cơ quan Thi hành án vẫn tiếp nhận đơn yêu cầu và ra quyết định thi hành án. Có cả trường hợp để giảm số lượng thụ lý, Cơ quan Thi hành án đã không vào sổ thụ lý sau khi đã tiếp nhận đơn yêu cầu thi hành án của đương sự. Với những vi phạm này, Kiểm sát viên cần xem xét, kiểm tra và đánh giá xem có vi phạm quy định pháp luật không, từ đó đề xuất biện pháp khắc phục, xử lý theo quy định để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của đương sự và sự công bằng trong quá trình thi hành án.

Quý khách hàng có nhu cầu thì tham khảo thêm nội dung bài viết sau của công ty Luật Minh khuê:

Công ty Luật Minh Khuê mong muốn gửi đến quý khách hàng những thông tin tư vấn hữu ích. Nếu quý khách hàng đang gặp phải bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, hãy liên hệ với Luật sư tư vấn pháp luật dân sự miễn phí trực tuyến 24/24 qua số hotline 1900.6162. Hoặc quý khách hàng gửi yêu cầu chi tiết qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và giải đáp thắc mắc nhanh chóng. Xin trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý khách hàng!