Mục lục bài viết

1. Khi nào có bảng lương mới theo vị trí việc làm?

Vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Kết luận 83-KL/TW về cải cách tiền lương, có hiệu lực từ ngày 01/7/2024. Tuy nhiên, chế độ lương của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực công chưa được cải cách tổng thể như dự kiến ban đầu. Thay vào đó, chính sách mới chỉ điều chỉnh tăng mức lương cơ sở từ 1,8 triệu đồng/tháng lên 2,34 triệu đồng/tháng. Điều này có nghĩa là kế hoạch xây dựng bảng lương mới theo vị trí việc làm cho cán bộ công chức, viên chức vẫn chưa hoàn thiện và chưa được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc, mặc dù mục tiêu này đã được nêu rõ trong Nghị quyết 27-NQ/TW. Theo Kết luận 83-KL/TW, việc hoàn thiện bảng lương mới sẽ tiếp tục được xem xét và có thể trình Trung ương sau năm 2026.

Cụ thể hơn, Bộ Chính trị cho rằng việc xây dựng một chế độ tiền lương mới là một vấn đề lớn và phức tạp, bởi nó liên quan đến nhiều cơ chế, chính sách khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu đối tượng trong xã hội. Chính vì vậy, việc thực hiện cải cách tiền lương cần phải được tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo sự công bằng, hợp lý, và hiệu quả, nhằm tạo động lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực thi công vụ, đồng thời duy trì được sự ổn định xã hội và nền kinh tế.

Khi triển khai thực hiện cải cách tiền lương trong khu vực công, cần có một lộ trình phù hợp, thực hiện từng bước một cách thận trọng, chắc chắn, nhằm bảo đảm tính khả thi và hiệu quả. Việc này cũng cần phải đảm bảo khả năng chi trả của ngân sách nhà nước, tránh gây áp lực lớn lên tài chính quốc gia. Bên cạnh đó, việc xây dựng bảng lương mới phải đảm bảo tính cân đối, công bằng và bình đẳng giữa các đối tượng hưởng lương và trợ cấp, tránh tình trạng bất công, phân biệt trong hệ thống tiền lương. Điều này không chỉ giúp nâng cao đời sống của cán bộ, công chức, viên chức mà còn góp phần giải quyết hài hòa các quan hệ xã hội, kiểm soát sự phân hóa xã hội và bảo đảm an sinh cho Nhân dân trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Để đạt được mục tiêu này, các cơ quan liên quan sẽ phải nghiên cứu và đánh giá sự phù hợp, tính khả thi của các phương án cải cách, đồng thời đề xuất việc thực hiện 05 bảng lương và 09 chế độ phụ cấp mới của khu vực công sao cho hợp lý và hiệu quả. Những đề xuất này sẽ được trình Trung ương xem xét sau năm 2026, khi Bộ Chính trị ban hành và triển khai thực hiện hệ thống Danh mục vị trí việc làm trong hệ thống chính trị. Việc này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, cơ quan nhà nước để đảm bảo tính khả thi và tính công bằng trong việc áp dụng các chế độ tiền lương và phụ cấp cho toàn bộ đội ngũ cán bộ công chức, viên chức.

 

2. Nguyên tắc xây dựng 5 bảng lương mới theo Nghị quyết 27

Theo tinh thần của Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018, việc cải cách hệ thống tiền lương trong khu vực công sẽ thực hiện thông qua việc xây dựng và ban hành một hệ thống gồm 5 bảng lương mới, được thiết kế theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo, thay thế cho hệ thống bảng lương hiện hành. Việc chuyển xếp lương cũ sang lương mới phải bảo đảm rằng mức lương mới không thấp hơn mức lương hiện tại mà cán bộ, công chức, viên chức đang hưởng. Trong đó, hệ thống bảng lương mới sẽ bao gồm nhiều thay đổi quan trọng nhằm nâng cao tính công bằng và hợp lý trong phân phối lương, đặc biệt là đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo.

Cụ thể, sẽ có một bảng lương chức vụ dành riêng cho cán bộ, công chức, viên chức giữ các chức vụ lãnh đạo (bầu cử hoặc bổ nhiệm) trong hệ thống chính trị, từ Trung ương đến cấp xã. Bảng lương này sẽ tuân thủ nguyên tắc: mức lương chức vụ phải phản ánh đúng thứ bậc trong hệ thống chính trị. Người giữ chức vụ lãnh đạo nào thì sẽ nhận mức lương theo chức vụ đó; nếu một người giữ nhiều chức vụ thì chỉ nhận mức lương chức vụ cao nhất. Ngoài ra, các cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo tương đương nhau sẽ được hưởng mức lương chức vụ giống nhau, và mức lương chức vụ của người lãnh đạo cấp trên phải luôn cao hơn so với người lãnh đạo cấp dưới. Đặc biệt, trong bảng lương chức vụ ở Trung ương, sẽ không phân biệt mức lương chức vụ giữa các bộ, ngành, ban, uỷ ban mà áp dụng chung một mức lương cho mỗi loại chức vụ tương đương, điều này sẽ được quyết định bởi Bộ Chính trị sau khi báo cáo Ban Chấp hành Trung ương.

Bảng lương thứ hai được xây dựng là bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ, áp dụng đối với công chức và viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo. Trong hệ thống này, mỗi ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức sẽ có nhiều bậc lương dựa trên mức độ phức tạp của công việc. Các công chức, viên chức làm việc trong điều kiện lao động cao hơn bình thường hoặc có ưu đãi nghề sẽ nhận thêm chế độ phụ cấp theo nghề. Đồng thời, hệ thống bảng lương này cũng sẽ sắp xếp lại các nhóm ngạch và số bậc trong các ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức, khuyến khích họ nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Việc bổ nhiệm vào ngạch công chức hoặc chức danh nghề nghiệp viên chức sẽ phải gắn liền với vị trí việc làm cụ thể và cơ cấu ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức do cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý công chức, viên chức thực hiện.

Tất cả những thay đổi này nhằm mục đích xây dựng một hệ thống lương công chức, viên chức minh bạch, công bằng và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, đồng thời đảm bảo quyền lợi của những người làm việc trong khu vực công.

Trong quá trình cải cách hệ thống tiền lương trong khu vực công, ngoài việc điều chỉnh lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, một trong những điểm quan trọng là việc xây dựng 3 bảng lương riêng biệt dành cho lực lượng vũ trang. Mỗi bảng lương này sẽ được thiết kế để phù hợp với đặc thù công việc, chức vụ, chức danh và cấp bậc trong các lực lượng quân đội và công an. Cụ thể, hệ thống bảng lương của lực lượng vũ trang sẽ bao gồm:

Thứ nhất, một bảng lương dành riêng cho sĩ quan quân đội và sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an. Bảng lương này sẽ được xác định dựa trên chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm hoặc cấp hàm của từng cá nhân trong lực lượng vũ trang. Mức lương sẽ có sự phân cấp rõ ràng, tương ứng với các cấp bậc từ thấp đến cao, nhằm đảm bảo tính công bằng và khuyến khích sự cống hiến của lực lượng này.

Thứ hai, một bảng lương dành cho quân nhân chuyên nghiệp và chuyên môn kỹ thuật công an. Bảng lương này sẽ áp dụng cho những cá nhân làm công tác chuyên môn, kỹ thuật trong quân đội và công an, đảm bảo công bằng trong việc trả lương cho những người lao động có chuyên môn cao, đóng góp vào công tác an ninh quốc phòng.

Cuối cùng, bảng lương thứ ba sẽ được xây dựng dành cho công nhân quốc phòng và công nhân công an. Mặc dù là công nhân, nhưng công việc của họ cũng rất đặc thù và có ảnh hưởng quan trọng đến nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của đất nước. Trong bảng lương này, sẽ giữ sự tương quan tiền lương giữa lực lượng vũ trang và công chức hành chính như hiện nay, nhằm đảm bảo sự công bằng và hợp lý trong chế độ đãi ngộ của các lực lượng này.

Việc xây dựng 3 bảng lương riêng biệt này không chỉ giúp cải thiện chế độ đãi ngộ cho lực lượng vũ trang mà còn thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với các lực lượng đang ngày đêm cống hiến cho sự bình yên và bảo vệ Tổ quốc. Bảng lương được thiết kế phù hợp với đặc thù công việc của từng đối tượng, góp phần tạo động lực cho các lực lượng này tiếp tục nỗ lực và cống hiến hết mình.

 

3. Năm (5) yếu tố thiết kế xây dựng 5 bảng lương theo Nghị quyết 27

Căn cứ theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018, việc xây dựng 5 bảng lương mới theo vị trí việc làm trong khu vực công được thực hiện dựa trên 5 yếu tố cơ bản, nhằm tạo ra một hệ thống tiền lương công bằng, hợp lý và phù hợp với yêu cầu thực tiễn trong từng giai đoạn phát triển của đất nước. Các yếu tố này được thiết kế để đảm bảo sự công bằng giữa các đối tượng hưởng lương và giúp cải thiện đời sống của cán bộ, công chức, viên chức.

Thứ nhất, Nghị quyết quyết định bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương hiện tại, thay vào đó là xây dựng mức lương cơ bản bằng số tiền cụ thể trong bảng lương mới. Việc này giúp hệ thống tiền lương trở nên minh bạch và dễ hiểu hơn, tạo ra sự rõ ràng trong việc xác định lương của từng đối tượng.

Thứ hai, Nghị quyết yêu cầu thực hiện thống nhất chế độ hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động (hoặc hợp đồng cung cấp dịch vụ) đối với những người làm công việc thừa hành, phục vụ, tức là các công việc yêu cầu trình độ đào tạo dưới trung cấp. Đối với các đối tượng này, không áp dụng bảng lương công chức, viên chức như trước đây, nhằm phân định rõ ràng giữa những công việc yêu cầu trình độ chuyên môn cao và những công việc không yêu cầu.

Thứ ba, việc xác định mức tiền lương thấp nhất của công chức, viên chức trong khu vực công cũng là một điểm quan trọng trong Nghị quyết. Mức lương thấp nhất này sẽ được quy định đối với những công việc yêu cầu trình độ đào tạo trung cấp (bậc 1), và không được thấp hơn mức tiền lương thấp nhất của lao động qua đào tạo trong khu vực doanh nghiệp. Điều này nhằm đảm bảo rằng cán bộ, công chức, viên chức có trình độ đào tạo thấp nhất sẽ được hưởng mức lương hợp lý, không thấp hơn mức lương trong khu vực doanh nghiệp.

Thứ tư, Nghị quyết mở rộng quan hệ tiền lương làm căn cứ để xác định mức tiền lương cụ thể trong hệ thống bảng lương, từng bước tiệm cận với quan hệ tiền lương của khu vực doanh nghiệp, phù hợp với nguồn lực của Nhà nước. Mục tiêu này là nhằm tạo ra sự đồng bộ trong hệ thống tiền lương giữa khu vực công và khu vực doanh nghiệp, giúp thu hút và giữ chân nhân tài trong khu vực công.

Cuối cùng, Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc hoàn thiện chế độ nâng bậc lương thường xuyên và nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang, sao cho phù hợp với quy định của bảng lương mới. Việc này sẽ tạo động lực cho cán bộ, công chức, viên chức phấn đấu trong công việc, đồng thời khuyến khích sự cống hiến và phát triển nghề nghiệp.

Tất cả các yếu tố trên sẽ giúp xây dựng một hệ thống lương mới công bằng, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc cải cách hành chính và phát triển bền vững khu vực công trong những năm tới.

Xem thêm bài viết: 

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline tư vấn pháp luật lao động: 1900.6162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.