Mục lục bài viết
1. Khái niệm và cơ sở pháp lý
Hiện nay, Bộ luật Lao động 2019 chỉ đưa ra định nghĩa về mức lương tối thiểu, không đề cập đến mức lương cụ thể của từng ngành nghề hay đối tượng lao động. Mức lương tối thiểu này được xác định dựa trên các vùng khác nhau và được ấn định theo tháng hoặc theo giờ làm việc.
Cụ thể, Điều 91 của Bộ luật Lao động 2019 quy định rằng mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động khi họ thực hiện các công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường. Mục đích của mức lương này là nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động và gia đình họ, đồng thời phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng.
Theo quy định, mức lương tối thiểu sẽ được điều chỉnh dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường, chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế, quan hệ cung - cầu lao động, tình trạng việc làm và thất nghiệp, năng suất lao động cũng như khả năng chi trả của doanh nghiệp. Chính phủ có trách nhiệm quy định chi tiết về vấn đề này và quyết định, công bố mức lương tối thiểu dựa trên khuyến nghị của Hội đồng tiền lương quốc gia.
Do đó, có thể hiểu rằng lương tối thiểu vùng là mức lương thấp nhất mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động khi làm việc trong điều kiện lao động bình thường. Mức lương này nhằm đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động và gia đình họ, đồng thời phải phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội. Mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động và không áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức cũng như người lao động làm việc tại các cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Thông thường, mức lương tối thiểu vùng sẽ được điều chỉnh một lần trong năm.
Cơ sở pháp lý quy định về mức lương tối thiểu vùng hiện nay là tại Nghị định 74/2024/NĐ-CP. Nghị định này cung cấp quy định chi tiết về mức lương tối thiểu theo tháng và mức lương tối thiểu theo giờ áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.
Theo Nghị định này, đối tượng áp dụng bao gồm các nhóm sau:
Người lao động: Đây là những người làm việc theo hợp đồng lao động được quy định bởi Bộ luật Lao động. Những người này có quyền được trả lương tối thiểu theo mức quy định để đảm bảo mức sống cơ bản của mình.
Người sử dụng lao động: Đối tượng này bao gồm các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình và cá nhân có thuê mướn hoặc sử dụng người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận. Đặc biệt, đối với cá nhân là người sử dụng lao động, họ cần phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ để thực hiện các nghĩa vụ liên quan.
Các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác: Những đối tượng này có liên quan đến việc thực hiện mức lương tối thiểu theo quy định của Nghị định này cũng phải tuân thủ các quy định liên quan.
Nghị định số 74/2024/NĐ-CP không chỉ xác định mức lương tối thiểu theo tháng mà còn quy định mức lương tối thiểu theo giờ, áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Mức lương tối thiểu này nhằm đảm bảo rằng người lao động nhận được mức thu nhập cơ bản, đủ để duy trì cuộc sống tối thiểu, đồng thời đảm bảo công bằng và sự ổn định trong môi trường lao động. Các đối tượng và cơ quan liên quan có trách nhiệm thực hiện và giám sát việc áp dụng các quy định về mức lương tối thiểu theo đúng pháp luật, từ đó bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo sự minh bạch trong quản lý lao động.
2. Sự điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng năm 2024
Ngày 30 tháng 6 năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 74/2024/NĐ-CP quy định về mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Nghị định này đưa ra mức điều chỉnh lương tối thiểu mới cho các vùng, cụ thể như sau:
- Vùng I: Mức lương tối thiểu được tăng thêm 280.000 đồng, từ mức 4.680.000 đồng/tháng lên 4.960.000 đồng/tháng.
- Vùng II: Mức lương tối thiểu tăng thêm 250.000 đồng, từ mức 4.160.000 đồng/tháng lên 4.410.000 đồng/tháng.
- Vùng III: Mức lương tối thiểu tăng thêm 220.000 đồng, từ mức 3.640.000 đồng/tháng lên 3.860.000 đồng/tháng.
- Vùng IV: Mức lương tối thiểu tăng thêm 200.000 đồng, từ mức 3.250.000 đồng/tháng lên 3.450.000 đồng/tháng.
Với quy định mới này, có hai giai đoạn áp dụng mức lương tối thiểu vùng trong năm 2024. Cụ thể, từ ngày 01 tháng 01 năm 2024 đến ngày 30 tháng 6 năm 2024, mức lương tối thiểu vùng sẽ được áp dụng theo Nghị định số 38/2022/NĐ-CP. Sau đó, từ ngày 01 tháng 7 năm 2024 đến ngày 31 tháng 12 năm 2024, mức lương tối thiểu vùng mới theo Nghị định số 74/2024/NĐ-CP sẽ được áp dụng. Việc điều chỉnh này nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu cho người lao động và phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
3. Ứng dụng của mức lương tối thiểu vùng trong đóng Bảo hiểm xã hội
Căn cứ theo điểm 2.6 khoản 2 Điều 6 của Quy trình ban hành kèm theo Quyết định số 595/QĐ-BHXH năm 2017, quy định về tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được quy định như sau: Tiền lương tháng dùng để đóng BHXH bắt buộc phải tuân theo quy định tại Điều 89 của Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan. Theo đó, mức tiền lương tháng đóng BHXH không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động làm công việc hoặc chức danh giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường tại thời điểm đóng.
Với sự thay đổi mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 74/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2024, trong đó quy định việc tăng lương tối thiểu vùng cho người lao động. Theo nghị định này, mức lương tối thiểu vùng sẽ được điều chỉnh tăng từ 200.000 đến 280.000 đồng/tháng, tương đương với mức tăng khoảng 6%.
Cụ thể, trong năm 2024, mức lương tối thiểu vùng sẽ được chia thành hai giai đoạn với các mức tăng cụ thể như sau:
- Vùng I: Mức lương tối thiểu trước ngày 01/7/2024 là 4.680.000 đồng/tháng, tăng lên 4.960.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2024, tương đương với mức tăng 280.000 đồng/tháng.
- Vùng II: Mức lương tối thiểu trước ngày 01/7/2024 là 4.160.000 đồng/tháng, tăng lên 4.410.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2024, tương đương với mức tăng 250.000 đồng/tháng.
- Vùng III: Mức lương tối thiểu trước ngày 01/7/2024 là 3.640.000 đồng/tháng, tăng lên 3.860.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2024, tương đương với mức tăng 220.000 đồng/tháng.
- Vùng IV: Mức lương tối thiểu trước ngày 01/7/2024 là 3.250.000 đồng/tháng, tăng lên 3.450.000 đồng/tháng từ ngày 01/7/2024, tương đương với mức tăng 200.000 đồng/tháng.
Như vậy, việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng dẫn đến việc mức lương tối thiểu dùng để đóng BHXH năm 2024 cũng sẽ được điều chỉnh tăng theo từng vùng. Mức lương tối thiểu dùng để đóng BHXH từ ngày 01/7/2024 sẽ không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng, đảm bảo rằng mức đóng BHXH sẽ phù hợp với mức lương tối thiểu mới được quy định.
4. Ý nghĩa và tác động của việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng
Việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng mang lại nhiều ý nghĩa và tác động đáng kể đối với các bên liên quan, bao gồm người lao động, doanh nghiệp và nền kinh tế.
Đối với người lao động, việc tăng mức lương tối thiểu vùng sẽ góp phần làm tăng thu nhập của họ, từ đó cải thiện đời sống và điều kiện làm việc. Mức lương cao hơn giúp người lao động đáp ứng tốt hơn các nhu cầu cơ bản và nâng cao chất lượng cuộc sống của bản thân và gia đình. Đồng thời, việc điều chỉnh này còn bảo vệ quyền lợi của người lao động, đảm bảo rằng họ nhận được mức lương công bằng và xứng đáng với công sức bỏ ra, giảm thiểu sự chênh lệch thu nhập so với chi phí sinh hoạt.
Đối với doanh nghiệp, việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng đồng nghĩa với việc tăng chi phí nhân công. Điều này có thể tạo ra áp lực cạnh tranh đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực có biên lợi nhuận thấp. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng việc tăng lương tối thiểu có thể tạo ra cơ hội để doanh nghiệp thu hút và giữ chân nhân tài, vì mức lương hấp dẫn hơn có thể giúp các doanh nghiệp tạo ra một đội ngũ nhân viên ổn định và chất lượng.
Đối với nền kinh tế, việc tăng mức lương tối thiểu vùng có tác động tích cực đến sự thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Khi người lao động có thu nhập cao hơn, họ sẽ có khả năng chi tiêu nhiều hơn, từ đó kích thích nhu cầu tiêu dùng và góp phần vào sự phát triển của các ngành công nghiệp tiêu dùng. Hơn nữa, việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng cũng giúp giảm bất bình đẳng thu nhập, bởi việc tăng lương cho người lao động có thu nhập thấp sẽ giúp thu hẹp khoảng cách giữa các tầng lớp xã hội, góp phần tạo ra một xã hội công bằng hơn.
Tóm lại, việc điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho người lao động mà còn có những tác động sâu rộng đến doanh nghiệp và nền kinh tế, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và công bằng trong xã hội.
Xem thêm bài viết: Rút bảo hiểm xã hội một lần ở đâu? Khi nào mới được rút BHXH?
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được giải đáp.