Những trường hợp được làm Căn cước công dân miễn phí

1. Khái niệm Căn cước công dân và tầm quan trọng

Thẻ Căn cước là một trong những giấy tờ tùy thân quan trọng của công dân Việt Nam, được cấp bởi cơ quan quản lý căn cước và mang trong mình các thông tin thiết yếu để xác định danh tính cá nhân. Theo quy định tại khoản 11 Điều 3 Luật Căn cước số 26/2023/QH15, thẻ này không chỉ chứa thông tin căn cước mà còn tích hợp nhiều thông tin khác. Cụ thể, căn cước bao gồm những thông tin cơ bản như nhân thân, lai lịch, nhân dạng và sinh trắc học. Trên thẻ, các thông tin cá nhân như ảnh, số định danh, họ tên, ngày sinh, giới tính, quốc tịch và nơi cư trú được in rõ ràng. Đồng thời, mã QR trên thẻ cũng lưu giữ các thông tin sinh trắc học như ảnh khuôn mặt, vân tay và mống mắt. Ngoài ra, thông tin về gia đình, như họ tên của cha mẹ, vợ chồng và con cái, cũng được tích hợp, cùng với các giấy tờ liên quan như sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế và giấy khai sinh, giúp tăng cường tính chính xác và tiện lợi cho việc xác minh danh tính.

Thẻ căn cước công dân gắn chip (CCCD gắn chip), hay còn gọi là thẻ căn cước điện tử (e-ID), là một loại giấy tờ tùy thân thế hệ mới, được thiết kế nhằm thay thế cho các loại CMND cũ và thẻ CCCD mã vạch. Theo quy định, kể từ ngày 01/01/2021, thẻ CCCD gắn chip sẽ được cấp mới hoặc cấp lại cho toàn bộ công dân, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý dân cư. Thẻ này không chỉ đóng vai trò là thiết bị nhận diện và xác thực danh tính cá nhân mà còn hoạt động như chìa khóa truy cập thông tin công dân trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thêm vào đó, thẻ được tích hợp nhiều dịch vụ tiện ích, bao gồm bảo hiểm, ngân hàng, bằng lái xe, sổ hộ khẩu và nhiều giấy tờ cá nhân quan trọng khác, giúp công dân thực hiện các thủ tục hành chính một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đặc biệt, với chip điện tử tiên tiến, thẻ có khả năng lưu trữ an toàn thông tin cá nhân như đặc điểm nhận dạng, sinh trắc học và vân tay. Chip này được đặt trên mặt sau thẻ, có kích thước nhỏ gọn tương tự như chip thẻ ATM, mang lại sự tiện lợi cho người dùng. Việc truy cập dữ liệu trên chip diễn ra thông qua điểm kết nối kim loại hoặc công nghệ nhận diện qua sóng vô tuyến (RFID), cho phép đọc dữ liệu mà không cần tiếp xúc, từ đó gia tăng tính bảo mật và hiệu quả trong việc xác thực danh tính công dân trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

2. Quy định về miễn phí làm CCCD

Theo quy định tại Điều 5 Thông tư 59/2019/TT-BTC, người dân có thể được cấp Căn cước công dân miễn phí trong một số trường hợp cụ thể. Đầu tiên, công dân được miễn lệ phí khi thực hiện việc đổi thẻ Căn cước công dân do Nhà nước quy định thay đổi địa giới hành chính. Điều này nhằm đảm bảo rằng mọi công dân đều có quyền sở hữu thẻ căn cước hợp lệ, phù hợp với sự thay đổi trong quản lý hành chính của Nhà nước.

Thứ hai, việc đổi hoặc cấp lại thẻ Căn cước công dân cũng được miễn lệ phí cho các đối tượng như bố, mẹ, vợ, chồng và con dưới 18 tuổi của liệt sĩ, thương binh, những người hưởng chính sách như thương binh, cùng với con của các đối tượng này. Đây là một chính sách thể hiện sự tri ân và hỗ trợ cho những gia đình có công với đất nước, cũng như những công dân thường trú tại các xã biên giới và các huyện đảo, đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, hay công dân thuộc hộ nghèo theo quy định của pháp luật.

Cuối cùng, công dân dưới 18 tuổi, mồ côi cả cha lẫn mẹ và không có nơi nương tựa cũng sẽ được miễn lệ phí khi đổi hoặc cấp lại thẻ Căn cước công dân. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi và tạo điều kiện cho các trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, giúp họ có thể được xác nhận danh tính và hưởng các quyền lợi khác trong xã hội. Những quy định này không chỉ thể hiện chính sách an sinh xã hội mà còn góp phần xây dựng một hệ thống quản lý dân cư công bằng và nhân văn hơn.

Theo quy định, có ba trường hợp mà công dân không phải nộp lệ phí khi làm Căn cước công dân. Đầu tiên, công dân từ đủ 14 tuổi trở lên khi thực hiện thủ tục cấp thẻ Căn cước công dân lần đầu sẽ được miễn lệ phí. Điều này nhằm tạo điều kiện cho thanh thiếu niên dễ dàng có được giấy tờ tùy thân hợp lệ, phục vụ cho các nhu cầu học tập và sinh hoạt.

Thứ hai, công dân sẽ không phải nộp lệ phí khi đổi thẻ Căn cước công dân khi đến tuổi đổi thẻ theo quy định. Cụ thể, thẻ Căn cước công dân phải được đổi khi công dân đủ 25, 40 và 60 tuổi. Điều này giúp đảm bảo rằng thẻ luôn phản ánh chính xác thông tin cá nhân của người sử dụng trong các giai đoạn quan trọng của cuộc đời. Trong trường hợp thẻ được cấp, đổi hoặc cấp lại trong vòng 2 năm trước độ tuổi quy định, thẻ vẫn có giá trị sử dụng đến khi đến tuổi đổi thẻ tiếp theo.

Cuối cùng, công dân cũng không phải nộp lệ phí khi đổi thẻ Căn cước công dân nếu có sai sót về thông tin trên thẻ do lỗi của cơ quan quản lý Căn cước công dân. Việc này nhằm bảo vệ quyền lợi của công dân, đảm bảo rằng họ có thể sửa chữa những sai sót một cách dễ dàng và miễn phí. Như vậy, các quy định này không chỉ thúc đẩy việc cấp thẻ Căn cước công dân mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi và sự công bằng cho mọi công dân trong quá trình thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến danh tính của mình.

3. Thủ tục làm CCCD miễn phí

Theo quy định tại Điều 23 Luật Căn cước có hiệu lực từ 1/7/2024, trình tự và thủ tục cấp thẻ căn cước công dân được quy định rõ ràng cho cả người từ đủ 14 tuổi trở lên và người dưới 14 tuổi. Đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên, quy trình bắt đầu bằng việc người tiếp nhận kiểm tra và đối chiếu thông tin cá nhân từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Nếu thông tin chưa có trong cơ sở dữ liệu, cần thực hiện cập nhật, điều chỉnh theo quy định. Sau đó, người tiếp nhận sẽ thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học, bao gồm ảnh khuôn mặt, vân tay và mống mắt. Công dân sẽ kiểm tra và ký vào phiếu thu nhận thông tin, rồi nhận giấy hẹn trả thẻ căn cước. Cuối cùng, thẻ sẽ được trả theo địa điểm ghi trong giấy hẹn, và nếu có yêu cầu chuyển phát đến địa điểm khác, công dân phải trả phí dịch vụ.

Đối với người dưới 14 tuổi, thủ tục cấp thẻ căn cước có phần khác biệt. Người đại diện hợp pháp sẽ thực hiện việc cấp thẻ cho trẻ dưới 6 tuổi qua cổng dịch vụ công hoặc trực tiếp tại cơ quan quản lý căn cước. Đối với trẻ từ 6 đến dưới 14 tuổi, cả trẻ và người đại diện phải đến cơ quan quản lý để thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học. Đặc biệt, trong trường hợp người mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, người đại diện hợp pháp cần hỗ trợ trong quá trình làm thủ tục. Nếu có lý do từ chối cấp thẻ căn cước, cơ quan quản lý sẽ phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. Luật cũng giao Chính phủ quy định chi tiết các thủ tục này, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quy trình cấp thẻ căn cước công dân.

4. Ý nghĩa của chính sách miễn phí làm CCCD

Chính sách miễn phí làm Căn cước công dân (CCCD) mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho công dân. Trước hết, chính sách này giúp mọi công dân, không phân biệt hoàn cảnh, đều có cơ hội được cấp CCCD, từ đó củng cố quyền công dân và tạo điều kiện cho họ tham gia đầy đủ vào các hoạt động xã hội. Đồng thời, chính sách này đặc biệt hỗ trợ cho những người có hoàn cảnh khó khăn, giúp họ giảm bớt gánh nặng kinh tế khi thực hiện thủ tục cấp thẻ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bên cạnh đó, việc cấp CCCD miễn phí cũng nâng cao hiệu quả quản lý dân cư, giúp cơ quan chức năng nắm bắt chính xác thông tin dân cư, từ đó phục vụ tốt hơn cho công tác quy hoạch và phát triển xã hội. Cuối cùng, chính sách này còn đóng góp tích cực vào việc xây dựng chính phủ điện tử, khi mà việc cấp CCCD được thực hiện một cách hiện đại và đồng bộ, tạo điều kiện cho việc quản lý và lưu trữ thông tin một cách hiệu quả và minh bạch hơn. Tất cả những điều này không chỉ mang lại lợi ích cho từng công dân mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.

Xem thêm bài viết: Làm Căn cước công dân gắn chíp ở đâu? Làm CCCD online được không?

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được tư vấn.