bài dự thi Tìm hiểu pháp luật về căn cước, định danh và xác thực điện tử của Việt Nam năm 2024

1. Khái niệm căn bản

- Căn cước là một loại giấy tờ tùy thân quan trọng, được cấp cho công dân với chức năng chính là xác thực danh tính của họ. Đây là một công cụ pháp lý cần thiết để chứng minh nhân thân và quyền lợi của công dân trong nhiều tình huống pháp lý và hành chính. Thẻ căn cước chứa thông tin cơ bản như họ tên, ngày sinh, số CMND/căn cước, và các thông tin cá nhân khác, đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận danh tính của mỗi cá nhân trong các giao dịch và yêu cầu pháp lý.

- Định danh điện tử là quá trình xác định và xác minh danh tính của một cá nhân thông qua các phương tiện điện tử. Quy trình này sử dụng các công nghệ số như xác thực qua mã số, sinh trắc học (như vân tay, nhận diện khuôn mặt) và các hệ thống cơ sở dữ liệu điện tử để đảm bảo rằng người dùng hoặc cá nhân đang thực hiện giao dịch trên môi trường mạng là đúng với thông tin đã đăng ký. Định danh điện tử thường được áp dụng trong các lĩnh vực như ngân hàng, thương mại điện tử, và các dịch vụ trực tuyến để bảo mật và nâng cao tính chính xác của các giao dịch. 

- Xác thực điện tử là quá trình kiểm tra và xác minh tính chính xác của thông tin đã được định danh. Khi một cá nhân đã được định danh qua các phương tiện điện tử, việc xác thực điện tử đảm bảo rằng các thông tin liên quan đến danh tính và các hành động của cá nhân đó là chính xác và hợp lệ. Quá trình này thường liên quan đến việc kiểm tra các dữ liệu đăng ký, xác minh qua mã OTP (One-Time Password), và các phương thức bảo mật khác để ngăn ngừa gian lận và bảo vệ thông tin cá nhân trong môi trường số. Xác thực điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an toàn thông tin và bảo mật trong các giao dịch trực tuyến và giao tiếp điện tử/

2. Ý nghĩa và tác động của căn cước, định danh và xác thực điện tử

- Việc sử dụng căn cước, định danh và xác thực điện tử mang lại lợi ích to lớn trong việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Thay vì phải thực hiện hàng loạt giấy tờ và công đoạn phức tạp để chứng minh danh tính và quyền lợi, người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện các giao dịch và thủ tục thông qua các hệ thống điện tử. Căn cước điện tử giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm thiểu tình trạng ùn tắc hành chính và loại bỏ sự phiền hà của việc phải nộp hồ sơ giấy. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giúp giảm chi phí cho cả người dân và cơ quan chức năng.

- Hệ thống căn cước, định danh và xác thực điện tử cung cấp công cụ mạnh mẽ cho các cơ quan nhà nước trong việc quản lý và giám sát. Các thông tin liên quan đến công dân được tập trung và cập nhật trong các cơ sở dữ liệu điện tử, giúp cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi, phân tích và ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác và kịp thời. Điều này góp phần nâng cao hiệu quả quản lý trong các lĩnh vực như thuế, bảo hiểm xã hội, y tế, và giáo dục. Hơn nữa, việc ứng dụng công nghệ điện tử giúp cải thiện độ chính xác của các thông tin và giảm thiểu tình trạng sai sót do yếu tố con người.

- Căn cước và các hệ thống định danh điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh và trật tự xã hội. Nhờ vào các phương thức xác thực và kiểm tra danh tính chính xác, các cơ quan chức năng có thể phát hiện và ngăn ngừa hành vi gian lận, lừa đảo và các hoạt động tội phạm khác. Công nghệ sinh trắc học và các phương pháp bảo mật điện tử giúp xác minh danh tính một cách nhanh chóng và chính xác, từ đó góp phần bảo vệ thông tin cá nhân và duy trì trật tự xã hội. Việc bảo mật thông tin và kiểm soát danh tính cá nhân giúp giảm thiểu nguy cơ bị tấn công mạng và lừa đảo trực tuyến, qua đó bảo vệ an toàn thông tin cá nhân và hệ thống xã hội.

- Căn cước và định danh điện tử đóng vai trò nền tảng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số. Việc áp dụng các công nghệ điện tử trong các giao dịch kinh doanh và dịch vụ công giúp nâng cao hiệu quả và độ tin cậy của các hoạt động kinh tế. Các doanh nghiệp có thể tận dụng hệ thống định danh và xác thực điện tử để cung cấp dịch vụ nhanh chóng, an toàn và tiện lợi hơn cho khách hàng. Điều này không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm khách hàng mà còn mở ra cơ hội mới cho các mô hình kinh doanh sáng tạo và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số toàn cầu. Bằng cách hỗ trợ các giao dịch trực tuyến và các dịch vụ điện tử, căn cước và định danh điện tử đóng góp vào việc xây dựng một nền kinh tế số hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

3. Bài dự thi Tìm hiểu pháp luật về căn cước, định danh và xác thực điện tử của Việt Nam năm 2024

Câu 1: Vì sao phải đổi tên Luật Căn cước công dân thành Luật Căn cước?

Việc đổi tên Luật từ "Luật Căn cước công dân" thành "Luật Căn cước" không chỉ là một thay đổi về mặt ngôn ngữ mà còn phản ánh sự thay đổi sâu rộng trong chính sách và phạm vi điều chỉnh của Luật. Tên gọi mới này giúp làm rõ hơn nội dung và mục đích của Luật, thể hiện sự chuyển mình trong cách quản lý và định danh công dân theo cách toàn diện hơn.

Tên gọi "Luật Căn cước" phản ánh rõ hơn mục tiêu của công tác quản lý căn cước, đó là không chỉ tập trung vào công dân Việt Nam mà còn mở rộng ra toàn bộ cư dân sinh sống tại Việt Nam. Điều này nhằm đảm bảo rằng tất cả những người sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam đều được quản lý căn cước một cách chính xác và hiệu quả, bất kể họ có phải là công dân Việt Nam hay không.

Việc lược bỏ cụm từ "công dân" trong tên Luật không làm thay đổi quyền lợi hay địa vị pháp lý của công dân. Thực tế, Luật vẫn phân biệt rõ ràng giữa việc cấp căn cước cho công dân Việt Nam và cấp giấy chứng nhận căn cước cho những người chưa hoàn tất quyền công dân. Điều này giúp phù hợp hơn với các chính sách mới và nhu cầu quản lý căn cước trong bối cảnh hiện đại, bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của tất cả người dân sống tại Việt Nam.

Câu 2: Sau ngày 01/7/2024, Luật Căn cước năm 2023 có hiệu lực thi hành, thẻ Căn cước công dân và chứng minh nhân dân của tôi còn giá trị sử dụng không? Tôi có cần phải đổi sang thẻ Căn cước mới không?

Luật Căn cước năm 2023, được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/7/2024, quy định rõ về giá trị sử dụng của các loại giấy tờ căn cước hiện tại. Cụ thể:

- Thẻ Căn cước công dân đã được cấp trước ngày 01/7/2024 sẽ vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn ghi trên thẻ. Điều này có nghĩa là bạn không cần phải đổi thẻ căn cước trước khi thẻ hết hạn sử dụng.

- Chứng minh nhân dân sẽ tiếp tục có giá trị sử dụng đến hết ngày 31/12/2024 nếu còn hạn sử dụng sau ngày 01/7/2024.

- Nếu thẻ Căn cước công dân hoặc chứng minh nhân dân hết hạn từ ngày 15/01/2024 đến trước ngày 30/6/2024, chúng vẫn được coi là có giá trị sử dụng đến hết ngày 30/6/2024.

- Do đó, bạn không bắt buộc phải đổi thẻ căn cước ngay lập tức và có thể tiếp tục sử dụng thẻ căn cước công dân hoặc chứng minh nhân dân hiện tại cho đến khi thẻ hết hạn theo quy định.

Câu 3: Sau ngày 01/7/2024, Luật Căn cước năm 2023 có hiệu lực thi hành, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch sẽ được cấp loại giấy tờ gì? Những đối tượng này cần phải làm gì để được cấp giấy tờ này?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 30 của Luật Căn cước, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch, và đang sinh sống liên tục từ 06 tháng trở lên tại đơn vị hành chính cấp xã hoặc cấp huyện nơi không tổ chức đơn vị hành chính cấp xã, sẽ được cấp giấy chứng nhận căn cước.

Để được cấp loại giấy tờ này, người gốc Việt Nam cần thực hiện các bước sau:

- Liên hệ với Công an cấp huyện nơi cư trú để cung cấp các thông tin cần thiết theo Phiếu thu thập thông tin dân cư, cùng với các giấy tờ tài liệu liên quan đến bản thân và gia đình, chứng minh thời gian sinh sống liên tục từ 06 tháng trở lên.

- Cung cấp thông tin sinh trắc học, bao gồm vân tay và hình ảnh, cho Công an cấp huyện để hoàn thiện hồ sơ và nhận giấy chứng nhận căn cước.

Câu 4: Công dân Việt Nam dưới 14 tuổi có bắt buộc phải làm thẻ căn cước không? Người đại diện hợp pháp cần phải làm gì để công dân dưới 14 tuổi được cấp thẻ căn cước?

Theo Điều 19 của Luật Căn cước, công dân Việt Nam dưới 14 tuổi không bắt buộc phải có thẻ căn cước mà việc cấp thẻ căn cước cho đối tượng này là dựa trên nhu cầu của người đại diện hợp pháp.

Để thực hiện cấp thẻ căn cước cho công dân dưới 14 tuổi, người đại diện hợp pháp cần phải:

- Đối với trẻ em dưới 06 tuổi: Thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thông qua cổng dịch vụ công hoặc ứng dụng định danh quốc gia. Nếu trẻ chưa được đăng ký khai sinh, người đại diện cần thực hiện các thủ tục liên thông với đăng ký khai sinh thông qua các kênh trực tuyến hoặc tại cơ quan quản lý căn cước.

- Đối với trẻ em từ 06 tuổi đến dưới 14 tuổi: Cần đến cơ quan quản lý căn cước để thực hiện việc thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học (như vân tay và hình ảnh). Người đại diện hợp pháp sẽ thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước thay cho trẻ.

- Trong trường hợp người chưa thành niên bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi, người đại diện hợp pháp sẽ phải hỗ trợ làm thủ tục cấp thẻ căn cước cho họ.

Câu 5: Anh/chị cảm nhận như thế nào khi phải cung cấp thông tin sinh trắc học vân tay, ảnh khuôn mặt và mống mắt khi làm thẻ căn cước? Anh chị có sẵn sàng cung cấp thông tin sinh trắc học về giọng nói và ADN cho cơ quan Công an không, vì sao?

Khi thực hiện việc cấp thẻ căn cước, tôi cảm thấy việc cung cấp các thông tin sinh trắc học như vân tay, ảnh khuôn mặt và mống mắt là hoàn toàn hợp lý và cần thiết. Trong bối cảnh an ninh ngày càng trở nên quan trọng và các công nghệ định danh ngày càng phát triển, việc thu thập thông tin sinh trắc học giúp đảm bảo rằng mỗi cá nhân được xác thực một cách chính xác và bảo mật.

Các thông tin này không chỉ giúp ngăn ngừa các hành vi giả mạo và lừa đảo, mà còn hỗ trợ trong việc thực hiện các giao dịch trực tuyến, nơi mà sự xác thực nhanh chóng và chính xác là rất quan trọng. Chúng tạo ra một cơ sở dữ liệu an toàn và hiệu quả để quản lý danh tính và bảo vệ quyền lợi của từng công dân.

Về việc cung cấp thông tin sinh trắc học về giọng nói và ADN, tôi sẵn sàng hợp tác nếu cơ quan Công an yêu cầu trong các trường hợp cần thiết, chẳng hạn như để hỗ trợ điều tra hoặc trưng cầu giám định. Việc cung cấp thông tin giọng nói và ADN có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vụ việc phức tạp, giúp cơ quan chức năng làm rõ các vấn đề liên quan đến an ninh và pháp lý. Tuy nhiên, sự đồng ý của tôi sẽ dựa trên việc bảo đảm rằng các thông tin này được sử dụng đúng mục đích và được bảo mật một cách nghiêm ngặt.

Câu 6: Anh/chị có sẵn sàng đến cơ quan Công an để tích hợp các thông tin của mình vào bộ phận lưu trữ của thẻ Căn cước (chip điện tử) để đáp ứng cho các giao dịch không?

Tôi hoàn toàn sẵn sàng đến cơ quan Công an để tích hợp các thông tin của mình vào bộ phận lưu trữ của thẻ căn cước điện tử. Việc này không chỉ giúp tôi đáp ứng nhanh chóng và hiệu quả trong các giao dịch mà còn hỗ trợ việc quản lý dữ liệu một cách chính xác hơn. Thẻ căn cước điện tử với chip điện tử sẽ lưu trữ thông tin một cách an toàn và thuận tiện, đồng thời giúp đơn giản hóa các thủ tục hành chính và giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Câu 7: Theo anh/chị, căn cước điện tử mang lại những lợi ích gì cho bản thân và xã hội? Anh/chị mong muốn sử dụng căn cước điện tử như thế nào?

Căn cước điện tử mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả cá nhân và xã hội. Đối với bản thân, căn cước điện tử giúp bảo mật thông tin cá nhân tốt hơn, giảm nguy cơ bị mất cắp hoặc làm giả giấy tờ. Nó cung cấp một phương thức xác thực danh tính nhanh chóng và thuận tiện, đặc biệt trong các giao dịch trực tuyến và khi tương tác với các dịch vụ công.

Về mặt xã hội, căn cước điện tử hỗ trợ trong việc quản lý dân cư một cách hiệu quả và chính xác, giúp cơ quan chức năng theo dõi, phòng ngừa tội phạm và quản lý xã hội một cách toàn diện hơn. Nó còn góp phần vào quá trình chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế số và chính phủ điện tử, làm cho các dịch vụ công trở nên minh bạch và dễ tiếp cận hơn.

Tôi mong muốn sử dụng căn cước điện tử để đơn giản hóa các thủ tục hành chính, giảm bớt thời gian chờ đợi và giấy tờ khi thực hiện các giao dịch với cơ quan nhà nước. Tôi cũng hy vọng rằng căn cước điện tử sẽ giúp tối ưu hóa trải nghiệm cá nhân trong các lĩnh vực như mua sắm trực tuyến, di chuyển và du lịch, tạo ra một môi trường giao dịch thông minh và hiện đại hơn.

Câu 8: Anh/chị trình bày mong muốn, ý tưởng lực lượng CAND phục vụ gì khi Luật Căn cước năm 2023 có hiệu lực thi hành?

Với sự có hiệu lực của Luật Căn cước năm 2023 từ ngày 01/7/2024, tôi mong muốn lực lượng Công an nhân dân (CAND) sẽ thực hiện những nhiệm vụ quan trọng sau:

- Tăng cường bảo mật và quản lý dữ liệu: Lực lượng CAND cần bảo đảm an ninh thông tin và bảo mật dữ liệu trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Họ cần ngăn chặn các rủi ro liên quan đến an ninh mạng, bảo vệ thông tin cá nhân của công dân và đảm bảo rằng dữ liệu được lưu trữ và xử lý một cách an toàn.

- Nâng cao hiệu quả quản lý công dân: Sử dụng thông tin từ cơ sở dữ liệu căn cước để quản lý công dân một cách chính xác và hiệu quả hơn. Điều này sẽ hỗ trợ trong công tác phòng chống tội phạm và quản lý xã hội, giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh và trật tự.

- Hỗ trợ giao dịch điện tử: Phát triển và áp dụng các giải pháp công nghệ mới để tích hợp căn cước điện tử vào các giao dịch điện tử, giúp công dân dễ dàng tiếp cận với các dịch vụ công trực tuyến và giảm thiểu các thủ tục hành chính.

- Cải thiện dịch vụ công: Phối hợp với các cơ quan khác để cung cấp dịch vụ công một cách nhanh chóng và thuận tiện hơn. Thẻ căn cước và căn cước điện tử nên được sử dụng để đơn giản hóa các quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ công.

- Đào tạo và phát triển kỹ năng: Đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lực lượng CAND trong việc sử dụng và quản lý thông tin căn cước. Đảm bảo rằng họ có đủ khả kăng để thực hiện nhiệm vụ trong môi trường số hóa ngày càng phát triển.

- Tăng cường tương tác với công dân: Mở rộng các kênh giao tiếp và tương tác với công dân, thu thập phản hồi và cải thiện liên tục các quy trình liên quan đến thẻ căn cước và dịch vụ công.

Câu 9: Anh/chị mong muốn ứng dụng VNeID cung cấp những tiện ích gì để phục vụ các hoạt động giao dịch điện tử hiệu quả, thuận tiện?

Tôi mong muốn ứng dụng VNeID cung cấp một loạt các tiện ích để nâng cao hiệu quả và sự thuận tiện trong các hoạt động giao dịch điện tử. Các tiện ích mong muốn bao gồm:

- Thông báo lưu trú và tố giác tội phạm: Cung cấp các chức năng để người dân có thể thực hiện thông báo lưu trú và tố giác tội phạm một cách nhanh chóng và dễ dàng. Điều này giúp cơ quan chức năng kịp thời xử lý thông tin và bảo đảm an ninh trật tự.

- Thanh toán hóa đơn và dịch vụ: Hỗ trợ người dùng trong việc thanh toán các hóa đơn tiện ích như điện, nước, bảo hiểm xã hội và y tế, cùng các dịch vụ khác. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho người dùng.

- Đăng ký thông tin cư trú: Tích hợp thông tin thẻ căn cước công dân gắn chip mới nhất và lịch sử thông tin thẻ. Điều này giúp người dân dễ dàng cập nhật và quản lý thông tin cư trú của mình một cách hiệu quả.

- Hỗ trợ giao dịch trực tuyến: Cung cấp các chức năng hỗ trợ người dân trong việc đăng ký thường trú, tạm trú và tạm vắng, giúp các quy trình này trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn.

- Tích hợp thông tin người phụ thuộc: Cho phép người dùng tích hợp thông tin của người phụ thuộc (như con dưới 14 tuổi hoặc người giám hộ) với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đảm bảo tính chính xác và thuận tiện trong quản lý.

- Tăng cường bảo mật: Đảm bảo thông tin cá nhân của công dân được bảo mật tối đa trong các giao dịch điện tử, bảo vệ quyền riêng tư và ngăn ngừa các rủi ro liên quan đến an ninh mạng.

* Lưu ý: Nội dung trên chỉ mang tính chất tham khảo

Tham khảo: Đáp án thi Tìm hiểu pháp luật về bảo vệ môi trường mới nhất