Mục lục bài viết

1. Quyết toán thuế TNCN là gì?
2. Tại sao cần quyết toán thuế TNCN?
3. Quy trình quyết toán thuế TNCN

1. Quyết toán thuế TNCN là gì?

Quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là quá trình quan trọng mà cá nhân có thu nhập chịu thuế phải thực hiện để đảm bảo rằng số thuế mình phải nộp được tính toán chính xác. Quyết toán thuế có thể được hiểu là cá nhân hoặc tổ chức trả thu nhập sẽ thực hiện việc tổng hợp lại toàn bộ thu nhập của người nộp thuế trong suốt năm dương lịch. Quá trình này bắt đầu khi cá nhân tự thực hiện hoặc ủy quyền cho nơi trả thu nhập để tiến hành tổng hợp thu nhập đã nhận được. Dựa trên tổng thu nhập này, cơ quan thuế sẽ tính toán lại số thuế TNCN mà cá nhân phải nộp cho năm đó. Nếu trong quá trình nộp thuế trong năm, cá nhân đã nộp dư số tiền thuế, quyết toán thuế sẽ giúp xác định số tiền thuế đã nộp thừa và thực hiện hoàn trả số tiền đó cho cá nhân. Đồng thời, nếu có bất kỳ sự chênh lệch nào, số thuế còn thiếu hoặc thuế đã nộp thừa có thể được bù trừ vào kỳ quyết toán thuế tiếp theo. Quá trình quyết toán thuế TNCN không chỉ giúp người nộp thuế kiểm tra lại nghĩa vụ thuế của mình mà còn đảm bảo rằng các nghĩa vụ thuế được thực hiện đúng và đầy đủ theo quy định của pháp luật.

2. Tại sao cần quyết toán thuế TNCN?

Để hiểu rõ mục đích của việc thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN), trước tiên cần phải nắm bắt định nghĩa về khai quyết toán thuế. Theo quy định tại khoản 10 Điều 3 của Luật Quản lý thuế 2019, khai quyết toán thuế được định nghĩa như sau: “Khai quyết toán thuế là việc xác định số tiền thuế phải nộp của năm tính thuế hoặc thời gian từ đầu năm tính thuế đến khi chấm dứt hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế hoặc thời gian từ khi phát sinh đến khi chấm dứt hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.”

Dựa trên định nghĩa này, quyết toán thuế TNCN có thể được hiểu là quá trình trong đó cá nhân có thu nhập chịu thuế thực hiện hoặc ủy quyền cho nơi trả thu nhập để tiến hành tổng hợp toàn bộ thu nhập mà người nộp thuế đã nhận được trong năm dương lịch. Quá trình này bao gồm việc tính toán lại chính xác số thuế TNCN mà cá nhân phải nộp, từ đó xác định số thuế đã nộp thừa để hoàn trả hoặc bù trừ vào kỳ thuế tiếp theo.

Mục tiêu của quyết toán thuế TNCN chính là để xác định một cách chính xác số thuế phải nộp, số thuế được hoàn trả, và số thuế cần phải bù trừ sang kỳ thuế sau. Đây là cơ sở quan trọng giúp cơ quan thuế và người nộp thuế hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ thuế đối với thu nhập cá nhân trong năm tính thuế. Quyết toán thuế không chỉ đảm bảo sự chính xác trong việc nộp thuế mà còn góp phần vào việc quản lý thuế công bằng và hiệu quả hơn.

3. Quy trình quyết toán thuế TNCN

Quyết toán thuế thu nhập cá nhân là một quy trình quan trọng mà người nộp thuế cần thực hiện để đảm bảo nghĩa vụ thuế của mình được hoàn tất chính xác. Cụ thể, quyết toán thuế thu nhập cá nhân là việc người nộp thuế kê khai số thuế phải nộp trong một năm tính thuế với cơ quan thuế. Quy trình này bao gồm việc tổng hợp và kiểm tra toàn bộ thu nhập mà cá nhân đã nhận được trong năm, từ đó tính toán số thuế TNCN phải nộp theo quy định của pháp luật.

Mục đích chính của việc quyết toán thuế là xác định xem số thuế mà cá nhân đã nộp trong suốt năm có đủ để đáp ứng nghĩa vụ thuế hay không. Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào khai báo của người nộp thuế để xác định số thuế còn thiếu hoặc số thuế đã nộp thừa. Nếu người nộp thuế đã nộp thừa số tiền thuế, quyết toán thuế sẽ làm căn cứ để hoàn thuế cho cá nhân đó. Ngược lại, nếu có số thuế còn thiếu, cá nhân sẽ phải nộp bổ sung số tiền này.

Quyết toán thuế thu nhập cá nhân không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý mà còn là một cách để người nộp thuế kiểm soát và điều chỉnh chính xác số thuế của mình, đảm bảo rằng mọi nghĩa vụ thuế được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Đây là bước quan trọng trong việc quản lý thuế, góp phần vào sự minh bạch và công bằng trong hệ thống thuế quốc gia.

Tại tiểu mục 1 Mục I của Công văn 883/TCT-DNNCN năm 2022 do Tổng cục Thuế ban hành, có hướng dẫn chi tiết đối với cá nhân trực tiếp thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế như sau:

Thứ nhất, cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công từ hai nơi trở lên mà không đáp ứng các điều kiện được ủy quyền quyết toán theo quy định thì bắt buộc phải trực tiếp khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) với cơ quan thuế. Việc khai báo này nhằm xác định nếu có số thuế phải nộp thêm hoặc số thuế đã nộp thừa, từ đó cá nhân có thể yêu cầu hoàn thuế hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo.

Thứ hai, đối với cá nhân có mặt tại Việt Nam trong năm dương lịch đầu tiên dưới 183 ngày, nhưng tính trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam là từ 183 ngày trở lên, năm quyết toán đầu tiên sẽ là 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam. Điều này giúp xác định thời gian quyết toán thuế chính xác đối với những cá nhân mới đến Việt Nam.

Thứ ba, cá nhân là người nước ngoài kết thúc hợp đồng làm việc tại Việt Nam phải thực hiện khai quyết toán thuế với cơ quan thuế trước khi xuất cảnh. Nếu cá nhân chưa thực hiện thủ tục quyết toán thuế, họ cần ủy quyền cho tổ chức trả thu nhập hoặc tổ chức, cá nhân khác thực hiện quyết toán thuế thay. Trong trường hợp tổ chức hoặc cá nhân nhận ủy quyền, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về số thuế TNCN phải nộp thêm hoặc hoàn trả số thuế đã nộp thừa của cá nhân.

Thứ tư, đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công được trả từ nước ngoài, hoặc từ các tổ chức quốc tế, đại sứ quán, lãnh sự quán chưa khấu trừ thuế trong năm, cá nhân đó phải trực tiếp thực hiện quyết toán với cơ quan thuế nếu có số thuế phải nộp thêm hoặc có số thuế nộp thừa để đề nghị hoàn hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo.

Cuối cùng, cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công và thuộc diện được xét giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, hoặc bệnh hiểm nghèo ảnh hưởng đến khả năng nộp thuế, thì không được ủy quyền cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán thuế thay. Trong trường hợp này, cá nhân phải trực tiếp thực hiện khai quyết toán với cơ quan thuế theo quy định.

Các bước quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) online trong năm 2024 được thực hiện như sau:

Bước 1: Đăng nhập

Truy cập vào hệ thống thuế điện tử của Tổng cục Thuế qua địa chỉ https://canhan.gdt.gov.vn/ và thực hiện đăng nhập vào hệ thống bằng thông tin cá nhân của bạn.