Mục lục bài viết
1. Khái niệm và điều kiện của ly hôn đơn phương
Trong xã hội hiện đại, ly hôn đã trở nên phổ biến và không còn là điều quá xa lạ hay đáng sợ, đặc biệt là đối với các cặp vợ chồng trẻ. Khi cuộc hôn nhân không còn ý nghĩa và đời sống chung không thể tiếp tục, nhiều người quyết định chọn ly hôn như một giải pháp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, một bên có thể không đồng ý với quyết định này. Trong tình huống đó, chúng ta có thể lựa chọn phương án đơn phương ly hôn. Đây là quy trình pháp lý mà một bên có thể nộp đơn xin ly hôn mà không cần sự đồng ý của bên còn lại, với mục tiêu chấm dứt cuộc hôn nhân khi mà cuộc sống chung đã không còn khả năng kéo dài hoặc không còn ý nghĩa.
Điều kiện để ly hôn đơn phương là một trong hai bên vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình, vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ vợ chồng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của bên còn lại. Theo quy định tại Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, pháp luật hiện nay cho phép thực hiện ly hôn theo yêu cầu của một bên trong các trường hợp cụ thể sau đây:
Thứ nhất, nếu một bên chồng hoặc vợ yêu cầu ly hôn và việc hòa giải của Tòa án không thành công, Tòa án sẽ quyết định cho ly hôn nếu có đủ căn cứ cho thấy bên kia có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ vợ chồng, dẫn đến tình trạng hôn nhân trở nên trầm trọng và không thể tiếp tục kéo dài, không đạt được mục đích của hôn nhân.
Thứ hai, khi một bên chồng hoặc vợ yêu cầu ly hôn và người còn lại đã bị Tòa án tuyên bố mất tích, Tòa án có trách nhiệm giải quyết yêu cầu ly hôn theo quy định.
Thứ ba, theo quy định tại khoản 2 Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, nếu có yêu cầu ly hôn trong trường hợp một bên có hành vi bạo lực gia đình gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, hoặc tinh thần của bên còn lại, Tòa án sẽ giải quyết yêu cầu ly hôn nếu có đủ căn cứ chứng minh cho tình trạng này.
Vì vậy, để thực hiện ly hôn đơn phương, bên yêu cầu ly hôn cần có đầy đủ bằng chứng chứng minh đối phương vi phạm chế độ một vợ một chồng (như hình ảnh hoặc video ngoại tình) hoặc chứng cứ về hành vi bạo lực gia đình xảy ra trong quá trình chung sống. Các bằng chứng này sẽ là cơ sở để Tòa án xem xét và quyết định việc ly hôn.
2. Quy trình giải quyết vụ ly hôn đơn phương
Để thực hiện ly hôn đơn phương, bạn cần chuẩn bị một số giấy tờ và tài liệu quan trọng. Trước tiên, bạn phải có Đơn ly hôn theo mẫu quy định tại Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP hoặc mẫu đơn xin ly hôn cụ thể. Bên cạnh đó, bạn cần nộp bản sao công chứng CMTND/CCCD còn hiệu lực của bạn, bản sao giấy khai sinh của con nếu có, và giấy xác nhận nơi cư trú của bị đơn. Bản gốc Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cũng là tài liệu không thể thiếu. Nếu yêu cầu phân chia tài sản chung khi ly hôn, bạn cần chuẩn bị bản sao các giấy tờ liên quan đến tài sản đó.
Trong quá trình chuẩn bị hồ sơ ly hôn đơn phương, nếu bạn không thể tự thu thập tất cả các chứng cứ cần thiết, bạn có quyền yêu cầu hỗ trợ. Khi nộp hồ sơ, hãy gửi kèm đơn yêu cầu thu thập chứng cứ và tài liệu mà bạn cần được giúp đỡ. Việc chuẩn bị đầy đủ và chính xác các giấy tờ này sẽ giúp quá trình ly hôn diễn ra thuận lợi và nhanh chóng hơn.
Quy trình giải quyết ly hôn đơn phương bao gồm một chuỗi các bước chính. Đầu tiên, bạn cần xin giấy xác nhận nơi cư trú của vợ chồng. Sau đó, soạn thảo đơn ly hôn đơn phương và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ ly hôn. Tiếp theo, nộp hồ sơ ly hôn đơn phương tại Tòa án có thẩm quyền. Sau khi nộp hồ sơ, bạn sẽ nhận thông báo về việc đóng án phí và cần tiến hành nộp án phí theo quy định. Tiếp theo, tham dự các buổi hòa giải và công khai chứng cứ tại Tòa án là bước quan trọng để cung cấp thông tin và chứng minh yêu cầu của mình. Sau khi hoàn tất các bước này, Tòa án sẽ mở phiên tòa sơ thẩm để giải quyết vụ án ly hôn đơn phương. Cuối cùng, Tòa án sẽ ban hành bản án giải quyết thủ tục ly hôn đơn phương.
Ly hôn đơn phương được giải quyết theo thủ tục tranh tụng giống như các vụ kiện dân sự thông thường tại Tòa án, và thời điểm chấm dứt mối quan hệ vợ chồng là thời điểm bản án ly hôn có hiệu lực pháp luật. Do đó, quyết định của Tòa án sơ thẩm chỉ là bản án chưa có hiệu lực pháp luật. Sau khi bản án sơ thẩm được ban hành, người yêu cầu ly hôn đơn phương phải chờ xem có kháng cáo từ bên đối phương hay không để xác định thời điểm chấm dứt mối quan hệ vợ chồng. Nếu có kháng cáo, thời điểm chấm dứt mối quan hệ vợ chồng sẽ là thời điểm bản án phúc thẩm có hiệu lực.
Theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Tố tụng dân sự, thời gian giải quyết vụ án ly hôn trong trường hợp ly hôn đơn phương là 4 tháng. Tuy nhiên, nếu vụ án có tính chất phức tạp hoặc gặp phải trở ngại khách quan, thời gian giải quyết có thể kéo dài đến 6 tháng. Trong thực tế, thời gian giải quyết vụ án ly hôn có thể ngắn hơn hoặc dài hơn thời gian quy định, tùy thuộc vào tính chất và các yếu tố cụ thể của từng vụ án.
Nếu việc chia tài sản chung yêu cầu thẩm định giá tài sản, thời gian giải quyết sẽ được tính thêm thời gian lập hội đồng thẩm định giá, điều này có thể làm kéo dài thêm quá trình. Trong trường hợp một bên vắng mặt, Tòa án cần thời gian để sắp xếp và tổ chức lại phiên tòa. Nếu lý do xin ly hôn của một bên bị đối phương chứng minh là không đúng, thời gian sẽ cần thêm để hai bên bảo vệ quan điểm của mình trước khi Tòa án đưa vụ việc ra xét xử.
Khi vụ án được đưa ra xét xử, nếu có tranh chấp về việc ly hôn, con cái hoặc tài sản, Tòa án sẽ mở phiên tòa trong thời hạn 1 tháng kể từ ngày ra quyết định đưa vụ án ra xét xử. Trong thời hạn 5 ngày làm việc sau khi ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự, Tòa án phải gửi quyết định đó cho các đương sự. Sau 15 ngày kể từ ngày xét xử, nếu không có kháng cáo hay kháng nghị, bản án sẽ có hiệu lực thi hành.
Như vậy, thông thường, tổng thời gian giải quyết thủ tục ly hôn đối với yêu cầu ly hôn đơn phương là khoảng 6 tháng, nhưng thời gian này có thể thay đổi tùy theo sự phức tạp của vụ án và các yếu tố khác liên quan.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian giải quyết giải quyết ly hôn đơn phương
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian giải quyết ly hôn đơn phương hiện nay bao gồm:
- Tính chất vụ án: Các vụ án ly hôn đơn phương có tính chất phức tạp, như tranh chấp tài sản lớn, quyền nuôi con, hay các vấn đề liên quan đến bạo lực gia đình, thường cần nhiều thời gian để giải quyết hơn.
- Thẩm định giá tài sản: Nếu cần thẩm định giá tài sản chung, thời gian giải quyết sẽ kéo dài thêm do cần phải lập hội đồng thẩm định và tiến hành đánh giá.
- Vắng mặt của bên liên quan: Khi một bên vắng mặt hoặc không phối hợp, Tòa án cần thời gian để sắp xếp tổ chức lại phiên tòa và tiến hành các bước cần thiết.
- Kháng cáo và kháng nghị: Nếu một bên kháng cáo hoặc kháng nghị bản án sơ thẩm, thời gian sẽ kéo dài cho đến khi Tòa án cấp phúc thẩm giải quyết xong.
- Tài liệu và chứng cứ: Việc thu thập, xác minh và công khai chứng cứ cũng ảnh hưởng đến thời gian giải quyết. Nếu có khó khăn trong việc thu thập chứng cứ hoặc cần thời gian để bảo vệ quan điểm, quá trình giải quyết sẽ bị kéo dài.
- Quy trình và tổ chức của Tòa án: Sự bận rộn của Tòa án, khối lượng công việc và các yếu tố tổ chức khác cũng có thể ảnh hưởng đến thời gian giải quyết vụ án.
Xem thêm bài viết: Ly hôn đơn phương sẽ giải quyết tối đa trong bao lâu nếu bên còn lại vắng mặt hoặc không chấp nhận ly hôn?
Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ.