Tòa án thụ lý đơn tranh chấp đất đai tại TPHCM khi nào?

1. Điều kiện để Tòa án thụ lý đơn tranh chấp đất đai tại TPHCM:

UBND TPHCM vừa ban hành Quyết định 20/2023/QĐ-UBND, trong đó quy định cụ thể về việc sửa đổi các điều khoản liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai và thực hiện cưỡng chế đối với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, và quyết định này có hiệu lực thi hành trên toàn địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Quyết định này được áp dụng kèm theo Quyết định 06/2018/QĐ-UBND, nhằm cập nhật và hoàn thiện hơn nữa quy trình giải quyết các vấn đề liên quan đến đất đai, một lĩnh vực rất quan trọng và nhạy cảm trong quản lý nhà nước.

Theo quy định mới này, cơ quan nhà nước sẽ chỉ thụ lý giải quyết tranh chấp đất đai khi có đủ các điều kiện nhất định. Cụ thể, cá nhân hoặc tổ chức có tranh chấp đất đai phải có căn cứ rõ ràng để chứng minh rằng họ đã tiến hành thủ tục hòa giải nhưng không đạt được kết quả, đồng thời phải chứng minh rằng phần đất đang tranh chấp thuộc quyền sử dụng của họ hoặc có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ khi gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đến Ủy ban nhân dân các cấp. Ngoài ra, họ cũng cần có căn cứ cho rằng quyền lợi và lợi ích hợp pháp của họ đã bị ảnh hưởng trực tiếp bởi quyết định giải quyết tranh chấp đất đai.

Một yếu tố quan trọng khác là người gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, theo quy định hiện hành của pháp luật. Điều này đảm bảo rằng chỉ những cá nhân có khả năng và quyền hạn hợp pháp mới có thể tham gia vào quá trình giải quyết tranh chấp.

Hơn nữa, việc yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai cần phải được thực hiện qua một đơn yêu cầu chính thức, có thể nộp trực tiếp đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và cần phải tuân thủ đúng thời hạn quy định, đặc biệt trong các trường hợp khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp lần đầu. Điều này nhằm bảo đảm tính kịp thời và hợp pháp trong các thủ tục giải quyết tranh chấp.

Ngoài ra, đơn tranh chấp đất đai cần phải được soạn thảo một cách chi tiết và rõ ràng, ghi đầy đủ thông tin như ngày, tháng, năm viết đơn, họ và tên, ngày tháng năm sinh, giới tính của người đứng tên trong đơn; số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân, nơi cấp, ngày tháng năm cấp, cùng địa chỉ nơi cư trú. Nội dung đơn cũng cần phải nêu rõ lý do tranh chấp và yêu cầu cụ thể của người viết đơn. Đặc biệt, đơn phải có chữ ký hoặc điểm chỉ của người tranh chấp để xác nhận tính hợp pháp của yêu cầu.

So với Quyết định 06/2018/QĐ-UBND, một điểm mới đáng chú ý trong Quyết định 20/2023/QĐ-UBND là việc bổ sung yêu cầu về việc cung cấp "Căn cước công dân" trong hồ sơ, điều này không chỉ làm tăng tính minh bạch mà còn góp phần nâng cao hiệu quả trong việc xác định danh tính và quyền lợi của các bên liên quan.

Để được thụ lý giải quyết, người có yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai cần nộp một bộ hồ sơ đầy đủ đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hồ sơ này phải bao gồm các tài liệu như đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai hoặc bản ghi lời yêu cầu, biên bản hòa giải của Ủy ban nhân dân cấp xã, quyết định giải quyết tranh chấp lần đầu (nếu có đơn khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp lần đầu), bản vẽ hiện trạng nhà đất và công trình xây dựng liên quan đến phần đất tranh chấp, cùng với chứng từ thực hiện nghĩa vụ tài chính nếu có, và các tài liệu khác có liên quan đến việc tranh chấp. Việc chuẩn bị hồ sơ một cách đầy đủ và chính xác sẽ giúp nâng cao khả năng được thụ lý giải quyết của vụ việc tranh chấp.

2. Thủ tục thụ lý đơn tranh chấp đất đai:

Thủ tục thụ lý đơn tranh chấp đất đai là một quy trình pháp lý quan trọng nhằm giải quyết các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu và sử dụng đất. Dưới đây là các bước chi tiết trong quy trình này.

Bước 1: Nộp Đơn

Đầu tiên, người khởi kiện cần chuẩn bị và nộp đơn khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền. Đơn có thể được nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện. Địa điểm nộp đơn thường là Tòa án nhân dân cấp huyện hoặc cấp tỉnh, tùy thuộc vào tính chất và quy mô của vụ tranh chấp.

Hồ sơ cần thiết để nộp đơn bao gồm: đơn khởi kiện (theo mẫu quy định), bản sao giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, các tài liệu liên quan đến tranh chấp, và giấy tờ cá nhân của người khởi kiện (như chứng minh nhân dân, hộ khẩu). Nếu có nhiều bị đơn, cần cung cấp thêm bản sao đơn cho từng bị đơn.

Bước 2: Tòa Án Xem Xét

Sau khi nhận được đơn, Tòa án sẽ tiến hành kiểm tra tính hợp lệ của đơn khởi kiện. Điều này bao gồm việc xác minh xem đơn có đầy đủ thông tin cần thiết và các tài liệu đi kèm hay không. Nếu đơn hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý vụ án. Ngược lại, nếu có thiếu sót, Tòa án sẽ gửi thông báo trả lại đơn kèm theo lý do cụ thể để người khởi kiện có thể chỉnh sửa và nộp lại.

Bước 3: Tiến Hành Tố Tụng

Khi vụ án đã được thụ lý, Tòa án sẽ tiến hành các giai đoạn tố tụng. Đầu tiên là giai đoạn chuẩn bị xét xử, trong đó Tòa án sẽ thu thập thêm chứng cứ, triệu tập các bên liên quan và xác định các vấn đề cần được giải quyết. Tiếp theo là mở phiên tòa, nơi các bên sẽ trình bày quan điểm, cung cấp chứng cứ và bào chữa trước Tòa. Cuối cùng, Tòa án sẽ tuyên án, đưa ra phán quyết về vụ tranh chấp.

Trong suốt quá trình tố tụng, quyền và nghĩa vụ của các bên được quy định rõ ràng. Người khởi kiện có quyền yêu cầu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, trong khi bị đơn có nghĩa vụ cung cấp thông tin, chứng cứ liên quan. Cả hai bên đều phải tuân thủ các quyết định của Tòa án và tham gia đầy đủ các buổi làm việc theo yêu cầu.

Quy trình này nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên trong tranh chấp đất đai được bảo vệ một cách công bằng và hợp pháp.

3. Thời hạn giải quyết:

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai cấp huyện, cấp tỉnh: 

Theo quy định tại Điều 106 Nghị định 102/2024/NĐ-CP Thời gian thực hiện thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai

- Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện:

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai không vượt quá 45 ngày. Thời gian này được tính kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

- Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh:

Thời gian giải quyết tranh chấp đất đai tối đa là 60 ngày, bắt đầu từ ngày thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.

Lưu ý về các vùng đặc thù:

Đối với các xã thuộc miền núi, khu vực biên giới, các đảo, cũng như những vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn, thời gian thực hiện quy trình giải quyết sẽ được gia hạn thêm 10 ngày.

Theo quy định tại Điều 107 Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định: Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

- Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp:

Người có quyền lợi liên quan đến đất đai, khi gặp tranh chấp, cần gửi đơn yêu cầu giải quyết đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Đơn này phải nêu rõ thông tin cá nhân, nội dung tranh chấp, các tài liệu chứng minh quyền sử dụng đất và các bằng chứng liên quan.

- Thời hạn xử lý đơn yêu cầu:

Sau khi nhận được đơn, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm thực hiện các bước sau trong thời hạn 5 ngày làm việc:

+ Thông báo bằng văn bản cho tất cả các bên liên quan trong tranh chấp về việc thụ lý đơn yêu cầu. Thông báo này cũng phải gửi đến Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai và Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp.

+ Trong trường hợp không thụ lý đơn, Bộ trưởng phải gửi thông báo bằng văn bản đến các bên, nêu rõ lý do không thụ lý.

- Phân công giải quyết:

Bộ trưởng sẽ chỉ định một đơn vị chuyên môn có chức năng tham mưu để tiến hành giải quyết tranh chấp. Đơn vị này có trách nhiệm:

+ Thu thập và nghiên cứu các hồ sơ, tài liệu liên quan đến vụ tranh chấp.

+ Tổ chức các buổi hòa giải giữa các bên để tìm kiếm giải pháp hòa bình.

+ Nếu cần thiết, trình Bộ trưởng quyết định thành lập một đoàn công tác để thực hiện việc thẩm tra, xác minh vụ việc tại địa phương liên quan đến tranh chấp.

+ Hoàn chỉnh hồ sơ và trình Bộ trưởng ban hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai.

- Thời gian giải quyết:

Toàn bộ quy trình giải quyết tranh chấp đất đai phải được thực hiện trong thời gian không quá 90 ngày, tính từ ngày Bộ trưởng thụ lý đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp. Trong thời gian này, các bên có thể được yêu cầu cung cấp thêm thông tin hoặc tài liệu để phục vụ cho việc giải quyết vụ việc.

Bạn đọc có thể tham khảo bài viết sau: Mẫu đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai gửi UBND xã
Bạn đọc có thắc mắc pháp lý có thể liên hệ qua số tổng đài 19006162 hoặc thông qua địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn