Toàn bộ công chức cấp xã phải có bằng đại học trừ 3 trường hợp

1. Lý do đưa ra quy định mới

Nghị định 33/2023/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/8/2023, quy định chi tiết về tiêu chuẩn và yêu cầu đối với cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố. Theo nghị định này, tiêu chuẩn chung đối với cán bộ, công chức cấp xã phải tuân thủ các quy định hiện hành của pháp luật về cán bộ, công chức, điều lệ tổ chức cũng như các quy định của Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương.

Cụ thể, đối với chức danh công chức Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự cấp xã, ngoài các tiêu chuẩn chung, yêu cầu thêm về khả năng phối hợp hiệu quả với các đơn vị quân đội nhân dân, công an nhân dân và các lực lượng khác trong việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thực hiện nhiệm vụ phòng thủ dân sự, duy trì an ninh, trật tự xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, tài sản của Nhà nước, cũng như bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân.

Đối với các chức danh công chức cấp xã như Văn phòng - thống kê; Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã); Tài chính - kế toán; Tư pháp - hộ tịch; Văn hóa - xã hội, tiêu chuẩn yêu cầu bao gồm: Đủ 18 tuổi trở lên, tốt nghiệp trung học phổ thông, và phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ đạt tối thiểu là bằng đại học trở lên trong ngành đào tạo phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng chức danh công chức cấp xã. Trong trường hợp luật có quy định khác với nghị định này, phải tuân theo quy định của luật đó.

Đặc biệt, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ quy định cụ thể tiêu chuẩn trình độ chuyên môn và nghiệp vụ từ trung cấp trở lên đối với công chức cấp xã làm việc tại các khu vực đặc thù như miền núi, vùng cao, biên giới, hải đảo, xã đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cũng sẽ quy định các tiêu chuẩn cụ thể cho từng chức danh công chức cấp xã dựa trên điều kiện thực tế và yêu cầu nhiệm vụ của từng cấp xã, bảo đảm không thấp hơn tiêu chuẩn quy định tại Nghị định này. Việc xác định ngành đào tạo phù hợp và xây dựng kế hoạch tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng cho các chức danh công chức cấp xã về quản lý nhà nước, lý luận chính trị, ngoại ngữ, tin học, và tiếng dân tộc thiểu số (nếu cần thiết), cũng là những nhiệm vụ quan trọng nhằm thực hiện các chế độ, chính sách và tinh giản biên chế.

Quy định mới về tiêu chuẩn và yêu cầu đối với cán bộ, công chức cấp xã được đưa ra với nhiều lý do quan trọng, chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng công vụ và đáp ứng ngày càng cao yêu cầu của xã hội. Đầu tiên, việc nâng cao trình độ học vấn của công chức cấp xã là một bước đi quan trọng nhằm cải thiện chất lượng công vụ. Bằng cách yêu cầu công chức phải có trình độ đại học trở lên và kiến thức chuyên môn phù hợp, quy định này giúp đảm bảo rằng cán bộ có đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ được giao. Trình độ học vấn cao hơn không chỉ nâng cao khả năng phân tích, đánh giá và giải quyết vấn đề của công chức, mà còn tăng cường khả năng áp dụng các phương pháp quản lý hiện đại và hiệu quả hơn trong công việc.

Bên cạnh đó, quy định mới cũng nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của xã hội và sự gia tăng kỳ vọng của người dân đối với chất lượng phục vụ của chính quyền địa phương, đội ngũ cán bộ, công chức cần phải có trình độ học vấn và chuyên môn cao hơn để có thể đáp ứng những yêu cầu này một cách hiệu quả. Cán bộ có trình độ cao sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ công, nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi các chính sách, từ đó góp phần làm hài lòng người dân và tạo dựng niềm tin vào hệ thống chính trị. Quy định này không chỉ phản ánh sự cần thiết phải cập nhật và nâng cao năng lực của đội ngũ công chức mà còn thể hiện cam kết của nhà nước trong việc xây dựng một nền hành chính công minh, hiệu quả và hiện đại hơn.

2. 3 trường hợp ngoại lệ

Như đã đề cập trước đây, công chức cấp xã cần phải có bằng đại học theo quy định, tuy nhiên có ba trường hợp ngoại lệ quan trọng mà chúng ta cần lưu ý.

Đầu tiên, nếu pháp luật có quy định khác, thì tiêu chuẩn về trình độ học vấn có thể không áp dụng. Chẳng hạn, theo Điều 72 của Luật Hộ tịch năm 2014, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã chỉ cần có trình độ từ trung cấp luật trở lên và đã được bồi dưỡng nghiệp vụ hộ tịch, cùng với khả năng viết chữ rõ ràng và trình độ tin học phù hợp với yêu cầu công việc. Do đó, đối với chức danh công chức tư pháp - hộ tịch, quy định hiện tại chỉ yêu cầu có trình độ từ trung cấp luật, không bắt buộc phải có bằng đại học.

Thứ hai, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có quyền quy định tiêu chuẩn trình độ chuyên môn và nghiệp vụ từ trung cấp trở lên đối với công chức cấp xã làm việc tại các khu vực đặc biệt như miền núi, vùng cao, biên giới, hải đảo, xã đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trong những trường hợp này, quy định sẽ chỉ yêu cầu công chức có trình độ từ trung cấp trở lên, nhằm phù hợp với điều kiện thực tế và nhu cầu của các khu vực đặc thù.

Cuối cùng, theo Điều 38 của Nghị định 33/2023/NĐ-CP, có quy định chuyển tiếp cho các cán bộ, công chức cấp xã đang giữ chức vụ hoặc chức danh mà chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn về trình độ học vấn theo quy định. Cụ thể, các đối tượng này có thời hạn 5 năm, kể từ ngày nghị định có hiệu lực từ ngày 01/8/2023, để hoàn thiện bằng đại học. Trong trường hợp hết thời hạn 5 năm mà không đáp ứng đủ tiêu chuẩn, các công chức sẽ phải thực hiện chế độ nghỉ hưu (nếu đủ điều kiện) hoặc thực hiện chính sách tinh giản biên chế theo quy định của Chính phủ. Điều này nhằm đảm bảo rằng mọi công chức cấp xã đều đạt tiêu chuẩn cần thiết, đồng thời tạo điều kiện cho việc quản lý và tinh gọn bộ máy hành chính.

3. Ưu điểm và hạn chế của chính sách

Chính sách yêu cầu công chức cấp xã phải có bằng đại học, mặc dù mang lại nhiều ưu điểm rõ rệt, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế cần được cân nhắc.

Ưu điểm nổi bật của chính sách này là việc nâng cao chất lượng công vụ. Khi công chức cấp xã được yêu cầu có trình độ học vấn cao hơn, điều này đồng nghĩa với việc họ sẽ có kiến thức và kỹ năng tốt hơn, giúp thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả hơn. Điều này không chỉ cải thiện chất lượng phục vụ người dân mà còn nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi các chính sách công. Hơn nữa, việc nâng cao trình độ học vấn của công chức còn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Trong bối cảnh yêu cầu ngày càng khắt khe về chất lượng dịch vụ công, đội ngũ công chức có trình độ cao sẽ giúp chính quyền địa phương đáp ứng được những kỳ vọng này một cách tốt nhất. Chính sách này cũng tạo điều kiện bình đẳng cho người dân, đảm bảo rằng mọi công chức đều có một chuẩn mực chung về trình độ học vấn, từ đó thúc đẩy sự công bằng trong việc tuyển dụng và thăng tiến trong hệ thống công chức cấp xã.

Tuy nhiên, chính sách này cũng có một số hạn chế đáng lưu ý. Đầu tiên, nó có thể gây khó khăn cho một số đối tượng, đặc biệt là những người đã có nhiều kinh nghiệm làm việc lâu năm nhưng chưa có bằng đại học. Những cá nhân này có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu mới, mặc dù họ có kinh nghiệm thực tiễn quý giá và hiểu biết sâu sắc về công việc. Thứ hai, việc nâng cao trình độ học vấn yêu cầu nhiều thời gian và chi phí, điều này có thể tạo gánh nặng tài chính cho các công chức và cơ quan tuyển dụng. Chi phí đào tạo và thời gian cần thiết để đạt được bằng cấp yêu cầu có thể trở thành rào cản lớn đối với những người có hoàn cảnh khó khăn hoặc những người đang làm việc trong các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ và giải pháp linh hoạt để giảm bớt gánh nặng này và đảm bảo rằng việc thực hiện chính sách sẽ không tạo ra bất lợi không đáng có cho các đối tượng liên quan.

Xem thêm bài viết: Bổ sung quy định về phụ cấp kiêm nhiệm chức vụ, chức danh cán bộ, công chức cấp xã

Khi quý khách có thắc mắc về quy định pháp luật, vui lòng liên hệ đến hotline 19006162 hoặc gửi thư tư vấn đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ.