Xung đột là gì? Bản chất, nguyên nhân và kỹ năng giải quyết xung đột

1. Xung đột là gì?

Xung đột là một cuộc đấu tranh và xung đột về lợi ích, quan điểm, hoặc thậm chí là các nguyên tắc. Xung đột sẽ luôn được tìm thấy trong xã hội; vì cơ sở của xung đột có thể thay đổi theo cá nhân, chủng tộc, giai cấp, đẳng cấp, chính trị và quốc tế. Xung đột cũng có thể là cảm xúc, trí tuệ và lý thuyết, trong trường hợp đó, sự thừa nhận về mặt học thuật có thể là động cơ quan trọng hoặc có thể không.  Xung đột trí tuệ là một phân lớp của xung đột văn hóa.

Xung đột là trạng thái tương tác giữa con người với nhau khi có sự bất hòa hoặc sự khác biệt về lợi ích, nhu cầu hoặc mục tiêu.

Xung đột là một dạng hành vi cạnh tranh giữa người hoặc nhóm. Nó xảy ra khi hai hoặc nhiều người cạnh tranh nhau về các mục tiêu được nhận thức hoặc thực tế không tương thích hoặc nguồn lực hạn chế.

Xung đột xã hội tồn tại khi hai hoặc nhiều người hoặc nhiều nhóm thể hiện niềm tin rằng họ có những mục tiêu không tương đồng.

Xung đột là sự bộc phát của sự đa dạng đặc trưng cho suy nghĩ, thái độ, niềm tin, nhận thức của chúng ta và các hệ thống và cấu trúc xã hội của chúng ta. Nó là một phần của sự tồn tại của chúng ta cũng như quá trình tiến hóa.

Theo các tác giả Severy, Bngham và Schlenker, xung đột là hoàn cảnh mà ở đó mục đích của hai hoặc nhiều người không thống nhất nhau ở một số mức độ nào đó. Các xung đột cũng có thể xảy ra khi các thành viên của nhóm thống nhất nhau về các mục đích cơ bản, nhưng lại không thống nhất về các mục đích thứ yếu hoặc về mục đích có thể thống nhất nhau nhưng lại khác biệt về các phương thức thực hiện mục đích đó. Ví dụ trong gia đình, hai vợ chồng đều thống nhất với nhau cần phải nghiêm khắc với con cái nhưng lại không thống nhất với nhau trong phương pháp và mức độ thể hiện sự nghiêm khắc đó. Một nhà tâm lý học Mỹ và J.P.Chaplin lại cho rằng: xung đột là hai hoặc nhiều xung lực hay động cơ có tính đối kháng lẫn nhau xảy ra một cách đồng thời.

Như vậy, dù xem xét ở các góc độ khác nhau nhưng các tác giả đều có sự thống nhất nhất định trong việc xác định nội hàm của khái niệm xung đột. Từ quan niệm khác nhau nêu trên, chúng ta có thể quan niệm xung đột là: sự bùng nổ các mâu thuẫn giữa các thành viên trong nhóm khi thực hiện hoạt động chung của nhóm.

Như vậy, mâu thuẫn thì lúc nào cũng tồn tại nhưng xung đột có thể xảy ra hoặc không xảy ra. Chỉ khi nào mâu thuẫn bùng nổ người ta không thể hòa giải nó từ xung đột xảy ra. Những xung đột lớn hoặc mâu thuẫn ở mức độ sâu sắc có thể dẫn đến bạo lực. Những xung đột nhỏ thường ít được các thành viên của nhóm quan tâm, nhưng khi các xung đột nhỏ này cứ tích tụ dần và đến mức độ nào đó nó sẽ xảy ra xung đột lớn, có thể tạo nên sự bất hòa nghiêm trọng giữa các cá nhân hoặc giữa các nhóm.

>> Xem thêm: Xung đột pháp luật là gì? Ví dụ về xung đột pháp luật

2. Bản chất, nguyên nhân của xung đột

Có nhiều quan điểm khác nhau về bản chất của xung đột. Parker Follet cho rằng, xung đột cần phải được hiểu như sự khác biệt - khác biệt về quan điểm và lợi ích.

C.Mác viết: suy cho cùng, mọi mâu thuẫn trong xã hội là mâu thuẫn lợi ích. Chính lợi ích mới là nguồn gốc sâu xa của xung đột. Khi con người có mâu thuẫn lợi ích (có thể là vật chất hoặc tinh thần) thì rất dễ xảy ra xung đột. Mức độ lợi ích của mỗi bên trong mâu thuẫn sẽ chi phối mức độ xung đột. Nếu lợi ích đối kháng nhau thì xung đột sẽ rất mạnh mẽ và có thể loại trừ nhau. Trong xung đột, mọi người nhận diện ra sự khác biệt giữa mình và với người khác. Tùy mức độ mâu thuẫn lợi ích mà họ nhìn người khác như đối thủ hoặc như kẻ thù.

Tác giả Vũ Dũng cũng cho rằng xung đột là sự khác biệt về quan điểm, mục đích, động cơ... khi thực hiện hoạt động nhóm.

Như vậy theo các tác giả, xung đột là do khác biệt về một điều gì đó. Nhưng thực tế, nhiều sự khác biệt không dẫn đến xung đột. Sự khác biệt là tất yếu trong cuộc sống. Mặc dù có sự khác biệt nhưng con người vẫn có thể dung hòa với nhau, nhường nhịn nhau và xử lý các mâu thuẫn bằng hòa giải hoặc một bên chấp nhận sự thua thiệt để giữ lấy sự cân bằng.

Khi có xung đột xảy ra, người ta phải tìm hiểu ngay lợi ích mỗi bên để xác định mức độ xung đột. Nhìn hình thức bên ngoài, có khi chỉ là vấn đề quan điểm về một vấn đề gì đó. Nhưng bên trong có thể là sự khẳng định bản thân của mỗi người (lợi ích tinh thần).

Từ quan điểm trên có thể thấy, bản chất của xung đột là các mâu thuẫn lợi ích giữa các thành viên của nhóm hoặc của các bộ phận trong nhóm. Điều hòa các lợi ích cho phù hợp là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa xung đột xảy ra.

Xung đột có tác hại rất lớn đến nhóm và mỗi cá nhân. Khi nhóm có xung đột, bầu không khí của nhóm bị phá vỡ. Môi trường sống yên bình của cá nhân bị đảo lộn làm người ta sống tỏng trạng thái căng thẳng, không có lợi cho sức khỏe thể chất và tinh thần của con người. Sau mỗi lần xung đột cá nhân phải mất thời gian để nghiệm lại bản thân nên vừa mất thời gian vừa bị ảnh hưởng tâm lý. Do đó, những người bị lôi kéo vào xung đột sẽ làm việc kém hiệu quả và dễ gây tai nạn vì không tập trung.

Đối với toàn nhóm, khi có xung đột, nhóm không thể thống nhất ý kiến và hành động nên năng suất lao động sẽ giảm đi, mọi người dễ nghị kị nhau.

Xung đột thường được coi là tiêu cực. Nhưng xung đột có thể:

• Tạo cơ hội để cân bằng quyền lực trong một mối quan hệ hoặc trong xã hội rộng lớn hơn và hòa giải các lợi ích hợp pháp của mọi người;
• Dẫn đến sự tự nhận thức và hiểu biết nhiều hơn, và nhận thức về sự đa dạng và khác biệt giữa con người, tổ chức và xã hội;
• Dẫn đến tăng trưởng và phát triển cá nhân, tổ chức và thậm chí cả hệ thống;
• Hoạt động như một phương tiện hữu ích để phát sóng và giải quyết vấn đề;
• Cho phép các lợi ích khác nhau được điều hòa và thúc đẩy sự đoàn kết trong các nhóm.

Chúng ta gặp phải các mức độ xung đột khác nhau - từ giữa các cá nhân đến xung đột giữa các nhóm và giữa các tiểu bang. Điều này diễn ra như thế nào trong một môi trường gìn giữ hòa bình? Dưới đây là một số mức độ xung đột mà bạn có thể gặp phải trong một nhiệm vụ gìn giữ hòa bình điển hình

- Mâu thuẫn nội bộ;

- Xung đột giữa các cá nhân;

- Xung đột giữa các nhóm;

- Xung đột nội bộ / giữa các tiểu bang.

>> Tham khảo: Xung đột pháp luật trong tư pháp quốc tế là gì? Cho ví dụ

3. Kỹ năng giải quyết xung đột

Giải quyết xung đột thông qua sử dụng vũ lực luôn là biện pháp cuối cùng. Các bên tham gia xung đột nhìn chung sẽ cố gắng sử dụng các phương pháp ít tốn kém hơn để đạt được mục tiêu của mình. Quản lý xung đột liên tục hiển thị một loạt các tùy chọn để giải quyết xung đột.

- Quyết định của các bên

• Thảo luận không chính thức: Một quy trình phi cấu trúc, trong đó các bên cố gắng tự giải quyết vấn đề của mình (cũng hữu ích để chuẩn bị cho các cuộc đàm phán chính thức).
• Đàm phán: Một quy trình không chính thức hoặc chính thức, trong đó các bên chủ động nói về xung đột của họ với mục đích đạt được thỏa thuận và đưa ra giải pháp cho các vấn đề của họ.
• Hòa giải: Một "thương lượng được tạo điều kiện", trong đó bên thứ ba độc lập giúp các bên đi đến giải quyết vấn đề của họ, nhưng không quyết định thay cho họ.

- Quyết định của bên ngoài

• Trọng tài: Các bên cùng cam kết với bên thứ ba đưa ra quyết định về cách giải quyết xung đột, điều này sẽ ràng buộc tất cả các bên. Điều này thường được sử dụng trong các cuộc xung đột công nghiệp hoặc kinh doanh.
• Sự phán xét: Một quy trình pháp, được hỗ trợ bởi sức mạnh của thể chế. Ví dụ: một hội đồng y tế quản lý các bác sĩ, hoặc một tòa án quản lý xã hội. Người phán xử đưa ra quyết định cho các bên, có giá tị ràng buộc đối với các bên.
• Quyết định bằng vũ lực: Đây chính là phương án cuối cùng và thường là cách giải quyết xung đột tốn kẽm, phá hoại nhất. Sử dụng vũ lực có thể dẫn đến mất mạng; hủy hoại tài sản vfa trật tự xã hội; chi phí tài chính lớn liên quan đến việc tài trợ cho chiến tranh và can thiệp gìn giữ hòa bình; và mất thương mại, tài nguyên và các hệ thống kinh tế đang hoạt động.

>> Tham khảo: Quy phạm xung đột trong tư pháp quốc tế áp dụng thế nào? Ví dụ

Trên đây là bài viết tham khảo của Công ty Luật Minh Khuê về khái niệm của xung đột. Hi vọng bài viết này sẽ cung cấp cho quý khách hàng những thông tin hữu ích trong quá tình tìm hiểu. Nếu quý khách hàng còn bất kỳ vướng mắc, không hiểu nào về xung đột, hay bất kỳ vấn đề pháp lý nào, quý khách hàng vui lòng liên hệ qua số tổng đài tư vấn trực tuyến 1900.6162 đề nhận được sự giải đáp nhanh chóng. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!