Bổ sung một số gói thầu áp dụng chỉ định thầu trong Luật Đấu thầu mới

1. Tổng quan về Luật Đấu thầu năm 2023

Ngày 17/7/2023, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước đã được ủy quyền bởi Chủ tịch nước để chủ trì buổi họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước thông báo về việc ban hành 8 Luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 5. Danh sách các Luật bao gồm: Luật Giá; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Hợp tác xã; Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân; Luật Giao dịch điện tử; Luật Đấu thầu; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.

Tại buổi họp báo, đại diện các bộ, ngành đã giới thiệu những điểm cơ bản của các Luật được công bố. Cụ thể, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã làm rõ một số nội dung của Luật Đấu thầu năm 2023. Với việc có nhiều điểm sửa đổi và bổ sung so với quy định hiện hành, Thứ trưởng cho biết, Luật Đấu thầu năm 2023 nhằm giải quyết các khó khăn trong thực tế và tạo nền tảng pháp lý mới, đầy đủ, đồng bộ và thống nhất về đấu thầu, mua sắm sử dụng nguồn vốn nhà nước, phù hợp với chuẩn mực và thói quen quốc tế.

Luật Đấu thầu năm 2023 sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2024 và dự kiến sẽ tạo bước chuyển lớn trong lĩnh vực thầu, đồng thời thúc đẩy hiệu quả thực tế của việc sử dụng nguồn vốn nhà nước. Điều này cũng sẽ góp phần xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch và hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế.

Lưu ý rằng Luật Đấu thầu ban đầu được ban hành vào năm 2013 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2014. Tuy nhiên, năm 2022 đã có một số sửa đổi nhưng không đáng kể. Năm 2023, tại Kỳ họp lần thứ 5 của Quốc hội khóa XV, đã chính thức thông qua Luật Đấu thầu mới, không phải là sửa đổi mà là việc ban hành lại Luật Đấu thầu. Do đó, từ nay các nhà thầu sẽ phải gọi Luật này là Luật Đấu thầu năm 2023 thay thế cho Luật Đấu thầu 2013.

2.  Bổ sung một số gói thầu áp dụng chỉ định thầu trong Luật Đấu thầu 2023

Tại Kỳ họp thứ 4 của Quốc hội khóa XV, đã diễn ra cuộc thảo luận về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) trong cả Tổ và Hội trường. Ngay sau Kỳ họp, theo chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực Ủy ban Tài chính, Ban Ngân sách đã hợp tác cùng cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan liên quan để tiến hành nghiên cứu, rà soát, phân tích các phương án tiếp thu, giải trình, và thu thập ý kiến từ các đại biểu Quốc hội. Nhằm hoàn thiện dự thảo Luật Đấu thầu, sau quá trình chỉnh lý, dự thảo cuối cùng bao gồm 10 chương và 100 điều. Trong đó, có việc loại bỏ 4 điều và bổ sung 6 điều mới, đồng thời giữ nguyên 14 điều từ dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4.

Trong Dự thảo Luật Đấu thầu 2023, Điều 23 đã được luật hóa các trường hợp đặc biệt liên quan đến lựa chọn nhà thầu, đúng theo quy định tại Quyết định 17/2019/QĐ-TTg. Các trường hợp này bao gồm:

- Gói thầu vận chuyển hàng dự trữ quốc gia để cứu trợ, viện trợ trong trường hợp phải giao hàng ngay.

- Gói thầu thuê kho lưu giữ hàng tạm giữ, và gói thầu thuê vận chuyển, bốc xếp hàng tạm giữ tại các cảng biển, địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung trong trường hợp chỉ có duy nhất một đơn vị cung cấp dịch vụ trong cảng.

- Gói thầu nhập khẩu vũ khí thể thao phục vụ các câu lạc bộ, trường, trung tâm đào tạo huấn luyện thể thao tập luyện và thi đấu hàng năm.

Nhờ vào việc luật hóa những trường hợp đặc biệt này, Luật Đấu thầu 2023 sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu và yêu cầu của các hoạt động và dự án có tính chất đặc thù trong quá trình thực hiện thầu và giao dịch.

3. Những điểm mới đáng chú ý khác của Luật Đấu thầu 2023

3.1. Bổ sung phạm vi áp dụng Luật Đấu thầu 2023

Theo khoản 2 Điều 2 của Luật Đấu thầu 2023, đã được bổ sung các đối tượng áp dụng là hoạt động lựa chọn nhà thầu để thực hiện:

- Các gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, theo quy định của Luật Doanh nghiệp và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

- Gói thầu trang bị cơ sở vật chất - kỹ thuật, máy móc, thiết bị hỗ trợ phát triển khoa học và công nghệ từ quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp nhà nước.

3.2. Bổ sung gói thầu áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh

Theo Điều 24 Luật Đấu thầu 2023, quy định về chào hàng cạnh tranh áp dụng cho các gói thầu có giá không quá 05 tỷ đồng, thuộc một trong các trường hợp sau đây:

(1) Gói thầu dịch vụ phi tư vấn thông dụng và đơn giản.

(2) Gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng, sẵn có trên thị trường, với đặc tính kỹ thuật được tiêu chuẩn hóa và tương đương nhau về chất lượng.

(3) Gói thầu xây lắp công trình đơn giản đã có thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt.

(4) Gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp, trong đó nội dung xây lắp đáp ứng quy định tại mục (3) nêu trên.

Với việc bổ sung gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp, Luật Đấu thầu 2023 đã mở rộng phạm vi áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh để tăng cơ hội cho các nhà thầu tham gia quá trình đấu thầu.

3.3. Quy định mới về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu

Quy định về thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu theo Điều 86 Luật Đấu thầu 2023 như sau:

(1) Thanh tra hoạt động đấu thầu:

- Thanh tra hoạt động đấu thầu được tiến hành đối với tổ chức và cá nhân liên quan đến hoạt động đấu thầu quy định tại Luật Đấu thầu 2023.

- Tổ chức và hoạt động của thanh tra về đấu thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về thanh tra.

(2) Kiểm tra hoạt động đấu thầu:

- Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo kế hoạch định kỳ hoặc đột xuất theo quyết định của người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền kiểm tra.

- Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện đối với một hoặc các hoạt động sau:

+ Việc ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác đấu thầu.

+ Việc trình, thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

+ Công tác chuẩn bị lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

+ Công tác tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

+ Việc quản lý và thực hiện hợp đồng.

+ Các hoạt động khác liên quan đến hoạt động đấu thầu.

- Kiểm tra hoạt động đấu thầu được thực hiện theo phương thức kiểm tra trực tiếp hoặc qua báo cáo bằng văn bản.

- Trình tự, thủ tục kiểm tra bao gồm:

+ Chuẩn bị kiểm tra.

+ Tổ chức kiểm tra.

+ Kết luận kiểm tra.

+ Theo dõi thực hiện kết luận kiểm tra.

(3) Giám sát hoạt động đấu thầu:

- Người có thẩm quyền và cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thực hiện công tác giám sát hoạt động đấu thầu của chủ đầu tư và bên mời thầu nhằm bảo đảm quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư tuân thủ quy định của Luật Đấu thầu 2023 và pháp luật có liên quan.

- Hoạt động đấu thầu được giám sát bởi cộng đồng và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp chủ trì tổ chức việc giám sát hoạt động đấu thầu của cộng đồng.

- Cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu thuộc Bộ, ngành, địa phương thực hiện việc giám sát thường xuyên hoạt động đấu thầu đối với các gói thầu thuộc dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm trên địa bàn, lĩnh vực quản lý.

- Người có thẩm quyền thực hiện việc giám sát hoạt động đấu thầu đối với các dự án, dự án đầu tư kinh doanh, dự toán mua sắm thuộc phạm vi quản lý.

- Giám sát hoạt động đấu thầu được thực hiện đối với một hoặc các nội dung sau:

+ Hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu.

+ Đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất.

+ Quy trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

- Trình tự, thủ tục giám sát hoạt động đấu thầu của người có thẩm quyền bao gồm:

+ Chuẩn bị giám sát.

+ Thực hiện giám sát.

+ Báo cáo kết quả giám sát.

Bài viết liên quan: Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của luật đấu thầu?

Mọi thắc mắc khác về mặt pháp lý, mời quý khách hàng liên hệ với Luật Minh Khuê thông tư vấn pháp luật đấu thầu qua tổng đài: 1900.6162 hoặc qua email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!