Mục lục bài viết

1. Thế nào là khấu hao tài sản cố định?

Khấu hao tài sản cố định là quá trình định giá và phân bổ một cách hợp lý và có tổ chức giá trị của Tài Sản Cố Định (TSCĐ) khi giá trị của chúng giảm do hao mòn tự nhiên hoặc tiến bộ công nghệ sau một khoảng thời gian sử dụng. Để thực hiện việc tính toán khấu hao TSCĐ, trước hết, cần xác định liệu tài sản cố định đó đã mới mua hay đã qua sử dụng, và thời điểm mua để xác định thời điểm chính thức doanh nghiệp đưa tài sản vào quy trình sản xuất.

Doanh nghiệp có thể tự quyết định thời gian tính khấu hao, tuy nhiên, điều này phải tuân theo các quy định của Bộ Tài Chính về khung thời gian khấu hao. Trong quá trình sử dụng, doanh nghiệp cần thông báo về tình trạng và thời gian tính khấu hao đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp. Mỗi loại TSCĐ sẽ có một khung thời gian tính khấu hao cụ thể, theo đúng quy định của pháp luật.

 

2. Các phương pháp doanh nghiệp cần nắm để trích khấu hao tài sản cố định?

Theo quy định tại Điều 13 Khoản 1 của Thông tư 45/2013/TT-BTC, trong quá trình sản xuất và kinh doanh, doanh nghiệp và các cơ sở kinh doanh có thể áp dụng một trong ba phương pháp sau để trích khấu hao cho tài sản cố định:

- Phương pháp khấu hao đường thẳng.

- Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh.

- Phương pháp khấu hao theo số lượng hoặc khối lượng sản phẩm.

 

2.1. Tính khấu hao theo đường thẳng

Phương pháp tính khấu hao Tài Sản Cố Định (TSCĐ) theo đường thẳng đại diện cho một phương thức ổn định hàng năm trong suốt thời gian sử dụng của tài sản. Phương pháp này linh hoạt và phù hợp cho đa dạng các lĩnh vực kinh doanh. Quy trình tính khấu hao theo thời gian có thể được thực hiện theo các cách sau:

- Tính theo thời gian hàng tháng:

Mức trích khấu hao hàng tháng = mức tính khấu hao năm/12

- Tính theo thời gian hàng năm:

Mức trích khấu hao hàng năm = Nguyên giá TSCĐ/Thời gian trích khấu hao (Thời gian trích phụ thuộc vào khung thời gian được quy định tại Thông tư 45)

- Trong trường hợp mua và sử dụng ngay trong tháng:

Mức trích khấu hao theo tháng phát sinh = Mức trích khấu hao theo tháng/Tổng số ngày của tháng phát sinh x số ngày sử dụng

Lưu ý: Số ngày sử dụng trong tháng = Tổng số ngày trong tháng phát sinh - Ngày sử dụng + 1

Các công thức trên giúp doanh nghiệp xác định mức khấu hao phù hợp theo từng kịch bản sử dụng TSCĐ, đảm bảo tính chính xác và tuân theo quy định của Thông tư 45.

 

2.2. Tính khấu hao TSCĐ theo số dư giảm dần có điều chỉnh

Phương pháp tính khấu hao Tài Sản Cố Định (TSCĐ) theo số dư giảm dần có điều chỉnh là một phương pháp phù hợp đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, nơi có sự biến động nhanh chóng và phát triển. Để áp dụng phương pháp này, doanh nghiệp phải đáp ứng hai điều kiện chính sau đây:

- Tài sản cố định phải là mới và chưa từng được sử dụng trước đó.

- Tài sản cố định thuộc loại máy móc, thiết bị hoặc dụng cụ được sử dụng để thực hiện các công việc đo lường và thí nghiệm.

Mức trích khấu hao hàng năm được xác định theo công thức sau:

Mức trích khấu hao hàng năm = Giá trị còn lại của TSCĐ x Tỷ lệ khấu hao nhanh

Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) được tính như sau:

Tỷ lệ khấu hao nhanh (%) = Tỷ lệ khấu hao được xác định theo phương pháp đường thẳng x Hệ số điều chỉnh

Tỷ lệ khấu hao theo đường thẳng (%) được xác định bằng công thức:

Tỷ lệ khấu hao được xác định theo phương pháp đường thẳng (%) = 1/Thời gian trích khấu hao x 100

Hệ số điều chỉnh được quy định dựa trên thời gian trích khấu hao như sau:

- 4 năm: Hệ số điều chỉnh là 1,5

- Từ 4 - 6 năm: Hệ số điều chỉnh là 2

- Trên 6 năm: Hệ số điều chỉnh là 2,5

 

2.3. Tính khấu hao TSCĐ theo số lượng, khối lượng sản phẩm

Để áp dụng phương pháp tính khấu hao theo số lượng hoặc khối lượng sản phẩm, doanh nghiệp cần thỏa mãn ba điều kiện sau đây:

- Tài Sản Cố Định (TSCĐ) phải có liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất sản phẩm.

- Phải xác định được tổng khối lượng hoặc số lượng sản phẩm được tạo ra bởi TSCĐ đó.

- Công suất sử dụng thực tế bình quân hàng tháng trong năm của TSCĐ không được thấp hơn 100% so với công suất thiết kế.

Công thức tính khấu hao được xác định như sau:

Mức trích khấu hao hàng tháng/năm = Số lượng sản phẩm sản xuất x Mức trích khấu hao bình quân tính cho 1 đơn vị sản phẩm

Trong đó:

Mức trích khấu hao bình quân = nguyên giá TSCĐ/Số lượng theo công suất thiết kế

 

3. Doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp trích khấu hao TSCĐ

Dựa vào quy định tại Khoản 2, Khoản 3 và Khoản 4 của Điều 13 trong Thông tư 45/2013/TT-BTC, việc lựa chọn phương pháp trích khấu hao cho Tài sản cố định (TSCĐ) sẽ phụ thuộc vào khả năng đáp ứng các điều kiện áp dụng quy định cho từng loại phương pháp. Cụ thể, doanh nghiệp sẽ có quyền lựa chọn phương pháp trích khấu hao phù hợp với đặc điểm cụ thể của từng loại TSCĐ mà doanh nghiệp đang sở hữu.

(1) Phương pháp trích khấu hao theo hình thức đường thẳng được định nghĩa là việc phân bổ mức khấu hao ổn định hàng năm vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, áp dụng cho Tài sản cố định (TSCĐ) tham gia vào các hoạt động kinh doanh.

Doanh nghiệp có hiệu quả kinh tế cao có thể áp dụng phương pháp trích khấu hao nhanh, nhằm tối ưu hóa việc đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, giới hạn cao nhất cho tốc độ trích khấu hao nhanh là không quá 2 lần so với mức khấu hao xác định theo phương pháp đường thẳng. Các loại TSCĐ được ưu tiên trích khấu hao nhanh bao gồm máy móc, thiết bị; dụng cụ đo lường, thí nghiệm; thiết bị và phương tiện vận tải; dụng cụ quản lý; súc vật, vườn cây lâu năm.

Trong quá trình thực hiện trích khấu hao nhanh, doanh nghiệp cần đảm bảo hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận. Trong trường hợp doanh nghiệp áp dụng tốc độ trích khấu hao nhanh vượt quá 2 lần so với mức quy định trong khung thời gian sử dụng TSCĐ, những phần khấu hao nhanh vượt quá giới hạn này không được tính vào chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập trong kỳ, theo quy định tại Phụ lục 1 đi kèm với Thông tư 45/2013/TT-BTC.

(2) Phương pháp trích khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh được áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc các ngành công nghiệp đòi hỏi sự thay đổi và phát triển nhanh chóng trong công nghệ. Tài sản cố định (TSCĐ) tham gia vào hoạt động kinh doanh sẽ được trích khấu hao theo phương pháp này, với điều kiện phải là TSCĐ đầu tư mới (chưa qua sử dụng) và thuộc loại máy móc, thiết bị, hoặc dụng cụ làm việc đo lường, thí nghiệm.

(3) Phương pháp trích khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm áp dụng cho các loại TSCĐ, như máy móc, thiết bị, có liên quan trực tiếp đến sản xuất sản phẩm. Điều kiện để áp dụng phương pháp này bao gồm khả năng xác định tổng số lượng hoặc khối lượng sản phẩm theo công suất thiết kế của TSCĐ, và công suất sử dụng thực tế bình quân tháng trong năm tài chính không thấp hơn 100% công suất thiết kế.

Các chi tiết về phương pháp trích khấu hao được quy định rõ trong Phụ lục 2 kèm theo Thông tư 45/2013/TT-BTC. Doanh nghiệp có quyền tự quyết định phương pháp trích khấu hao và thời gian trích khấu hao theo quy định của Thông tư, và cần thông báo trước với cơ quan thuế quản lý trực tiếp trước khi thực hiện.

Đồng thời, phải đảm bảo tính nhất quán trong việc áp dụng phương pháp trích khấu hao cho từng TSCĐ đã được lựa chọn và thông báo cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp. Trong trường hợp đặc biệt muốn thay đổi phương pháp trích khấu hao, doanh nghiệp cần giải trình rõ lý do và lợi ích kinh tế mà sự thay đổi mang lại. Mỗi TSCĐ chỉ được phép thay đổi phương pháp trích khấu hao một lần và phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp.

Bài viết liên quan: Quy định về trích khấu hao tài sản cố định của doanh nghiệp? 

Luật Minh Khuê xin tiếp nhận yêu cầu tư vấn của quý khách hàng qua số hotline: 1900.6162 hoặc email: lienhe@luatminhkhue.vn. Xin trân trọng cảm ơn!