Thu hồi nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước có được bồi thường hay không?

1. Hiểu thế nào về nhà ở thuộc sở hữu nhà nước

Các loại nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước theo quy định tại Điều 80 của Luật Nhà ở năm 2014 cụ thể:

- Nhà ở công vụ do Nhà nước đầu tư xây dựng hoặc mua bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước hoặc được xác lập thuộc sở hữu nhà nước theo quy định của pháp luật:

+ Loại nhà này là nhà ở công vụ, tức là nhà được Nhà nước sử dụng để phục vụ công việc và nhiệm vụ của mình.

+ Nhà ở công vụ có thể được xây dựng hoặc mua bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước hoặc được xác lập là sở hữu của Nhà nước theo quy định của pháp luật

- Nhà ở để phục vụ tái định cư do Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn hoặc hình thức quy định tại khoản 3 Điều 36 của Luật này:

+ Đây là loại nhà ở được Nhà nước đầu tư xây dựng nhằm phục vụ tái định cư.

+ Nhà ở này được xây dựng bằng nguồn vốn từ Nhà nước hoặc theo hình thức quy định tại khoản 3 Điều 36 của Luật Nhà ở năm 2014

- Nhà ở xã hội do Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn hoặc hình thức quy định tại khoản 1 Điều 53 của Luật này:

+ Đây là loại nhà ở xã hội, tức là nhà được Nhà nước đầu tư để cung cấp cho cộng đồng nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở của những đối tượng khó khăn.

+ Nhà ở xã hội này được xây dựng bằng nguồn vốn từ Nhà nước hoặc theo hình thức quy định tại khoản 1 Điều 53 của Luật Nhà ở năm 2014

- Nhà ở cũ được đầu tư xây dựng bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc có nguồn gốc từ vốn ngân sách nhà nước hoặc được xác lập thuộc sở hữu nhà nước và đang cho hộ gia đình, cá nhân thuê theo quy định của pháp luật về nhà ở:

+ Loại nhà này là nhà ở cũ, đã được đầu tư xây dựng bằng vốn từ ngân sách nhà nước hoặc có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước.

+ Nhà ở cũ này có thể được xác lập là sở hữu của Nhà nước và được cho hộ gia đình hoặc cá nhân thuê theo quy định của pháp luật về nhà ở.

2. Thu hồi nhà ở thuộc sở hữu nhà nước có được bồi thường hay không?

Theo quy định, quy trình thu hồi nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước đối với người thuê, thuê mua hoặc mua nhà ở thường xảy ra khi xảy ra vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng hoặc vi phạm quy định của pháp luật từ phía bên thuê, thuê mua hoặc mua nhà ở. Tuy nhiên, khi những trường hợp này xảy ra và nhà ở được thu hồi, câu hỏi đặt ra là liệu người thuê, thuê mua hoặc mua nhà ở có được bồi thường hay không và mức đền bù được quy định như thế nào. Để trả lời cho câu hỏi này, cần xem xét các quy định của Luật Nhà ở 2014 và các quy định liên quan khác. 

Việc bồi thường nhà ở và công trình đối với người sử dụng nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước theo Điều 14 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP. Cụ thể:

- Nguyên tắc về bồi thường: Người sử dụng nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước không được bồi thường đối với diện tích nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước và diện tích cơi nới trái phép.

- Bồi thường chi phí cải tạo, sửa chữa, nâng cấp: Tuy nhiên, người sử dụng nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước được bồi thường về chi phí cải tạo, sửa chữa, nâng cấp khi nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước nằm trong phạm vi thu hồi và phải phá dỡ.

- Quyết định bồi thường: Mức bồi thường chi phí tự cải tạo, sửa chữa, nâng cấp trong trường hợp này được quyết định bởi Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh/ thành phố trực thuộc trung ương tại thời điểm có quyết định thu hồi để phá dỡ.

Về việc bố trí chỗ ở cho người sử dụng nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước bị thu hồi để phá dỡ. Cụ thể:

- Ưu tiên thuê nhà ở tại nơi tái định cư: Người sử dụng nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước bị thu hồi để phá dỡ được ưu tiên thuê nhà ở tại nơi tái định cư. Điều này có nghĩa là họ sẽ được ưu tiên cung cấp chỗ ở mới trong khu vực tái định cư.

- Giá thuê nhà ở: Giá thuê nhà ở cho trường hợp này sẽ được tính dựa trên giá thuê nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước. Điều này có nghĩa là người sử dụng nhà ở bị thu hồi sẽ có cơ hội thuê nhà ở mới với mức giá tương đương với nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước.

- Hỗ trợ tiền tự lo chỗ ở mới: Nếu không có nhà ở tái định cư để bố trí cho người sử dụng nhà ở bị thu hồi, họ sẽ được hỗ trợ bằng tiền để tự lo chỗ ở mới. Mức hỗ trợ trong trường hợp này được xác định là 60% giá trị đất và 60% giá trị nhà ở đang được thuê. Điều này giúp người bị thu hồi có thể tự mua hoặc thuê chỗ ở mới mà không gặp khó khăn tài chính lớn

Căn cứ theo quy định trên, có thể khẳng định rằng thu hồi nhà ở thuộc sở hữu nhà nước sẽ được bồi thường với mức bồi thường như đã nêu trên.

3. Tiến hành thu hồi nhà ở thuộc sở hữu nhà nước trong trường hợp nào?

Theo quy dịnh tại Điều 84 Luật Nhà ở năm 2014 thì các trường hợp thu hồi nhà ở thuộc sở hữu nhà nước bao gồm: 

- Bán, cho thuê, cho thuê mua không đúng quyền, đối tượng hoặc điều kiện: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi người sở hữu nhà nước bán, cho thuê, hoặc cho thuê mua nhà ở mà không tuân theo quyền, đối tượng hoặc điều kiện quy định trong Luật Nhà ở. Ví dụ, việc cho thuê nhà ở cho người không có thẩm quyền sử dụng hoặc không đáp ứng các yêu cầu đủ điều kiện theo quy định.

- Hết thời hạn thuê hoặc chấm dứt hợp đồng: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi hợp đồng thuê nhà ở kết thúc và bên thuê không còn nhu cầu thuê tiếp, hoặc khi hai bên thỏa thuận chấm dứt hợp đồng thuê hoặc thuê mua nhà ở.

- Trả lại nhà ở: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi bên thuê hoặc bên thuê mua trả lại nhà ở đang được thuê hoặc thuê mua.

- Mất đủ điều kiện thuê nhà ở: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi bên thuê không còn đủ điều kiện để thuê nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở. Ví dụ, nếu bên thuê vi phạm nghiêm trọng các quy định về việc sử dụng nhà ở hoặc không tuân theo các quy định quản lý của nhà nước.

-  Bên thuê chết hoặc có tuyên bố mất tích: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi bên thuê đã qua đời hoặc có tuyên bố mất tích được xác nhận bởi Tòa án mà không có ai đang cùng sinh sống. Trường hợp này áp dụng cho việc thuê nhà ở thuộc sở hữu nhà nước hoặc thuê nhà ở công vụ, khi người được thuê nhà ở công vụ chết hoặc có tuyên bố mất tích từ Tòa án.

- Bên thuê, thuê mua không nộp tiền thuê nhà ở: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi bên thuê hoặc thuê mua nhà ở không nộp tiền thuê nhà ở trong thời gian từ 03 tháng trở lên mà không có lý do chính đáng. Trường hợp này đối với việc thuê nhà ở thuộc sở hữu nhà nước.

- Nhà ở cho thuê, cho thuê mua thuộc diện phải phá dỡ: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi nhà ở cho thuê, cho thuê mua thuộc diện phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Điều này áp dụng cho các trường hợp khi cơ quan nhà nước quyết định cải tạo hoặc xây dựng lại khu vực đó.

- Bên thuê, bên thuê mua sử dụng nhà ở không đúng mục đích: Việc thu hồi nhà ở xảy ra khi bên thuê hoặc thuê mua sử dụng nhà ở không tuân thủ mục đích đã thỏa thuận trong hợp đồng thuê nhà ở. Điều này bao gồm việc tự ý chuyển đổi, bán, cho thuê lại, cho mượn nhà ở hoặc tự ý đục phá, cơi nới, cải tạo, phá dỡ nhà ở đang thuê hoặc thuê mua.

Trên đây là toàn bộ nội dung thông tin mà Luật Minh Khuê cung cấp tới quý khách hàng. Ngoài ra quý khách hàng có thể tham khảo thêm bài viết về chủ đề thu hồi đất là gì, quy định bồi thường thiệt hại do thu hồi đất của Luật Minh Khuê. Còn điều gì vướng mắc, quy khách vui lòng liên hệ 1900.6162 hoặc gửi email tới: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ. Trân trọng./.