Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan là gì?

1. Tìm hiểu về vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan?

Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan được hiểu là các vi phạm thuộc loại vi phạm hành chính, không chỉ dưới sự điều chỉnh của các văn bản pháp luật chuyên ngành về hải quan mà còn phải tuân thủ các văn bản pháp luật về xử lý hành chính. Tuy nhiên, hiện tại, các văn bản pháp luật hiện hành chưa có định nghĩa cụ thể về khái niệm vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan.

- Theo quy định hiện hành, Nghị định số 128/2020/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 128) tại Khoản 2 Điều 1 quy định rằng vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan bao gồm:

+ Vi phạm các quy định về thủ tục hải quan;

+ Vi phạm các quy định về kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan;

+ Vi phạm hành chính về quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; 

+ Vi phạm các quy định khác có liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.

Ngoài ra, Nghị định 128 còn quy định tại Khoản 3 và Khoản 4 các trường hợp sau:

+ Đối với các hành vi vi phạm quy định về quản lý hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh trong lĩnh vực hải quan, áp dụng quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan;

+ Các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến lĩnh vực hải quan không được quy định tại Nghị định này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại các văn bản pháp luật khác.

2. Dấu hiệu vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan

Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan là một vấn đề quan trọng cần được nhìn nhận và hiểu rõ. Trên cơ sở các quy định, ta có thể nhận ra rằng vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan bao gồm các dấu hiệu quan trọng.

- Đầu tiên, dấu hiệu mặt khách quan của vi phạm hành chính là những biểu hiện bên ngoài mà ta có thể quan sát được. Điều này bao gồm hành vi trái pháp luật trong lĩnh vực hải quan. Hành vi này có thể tồn tại dưới dạng hành động hoặc không hành động. Điều quan trọng là hành vi này vi phạm các quy định hành chính trong lĩnh vực hải quan. Nếu không có hành vi trái pháp luật, không thể có vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan.

- Thứ hai, dấu hiệu mặt khách quan cũng liên quan đến hậu quả mà hành vi trái pháp luật gây ra cho xã hội và Nhà nước. Hậu quả này có thể là các thiệt hại thực tế hoặc nguy cơ gây ra thiệt hại. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và hậu quả cũng là một yếu tố quan trọng. Hậu quả này gây ra tổn thất cho xã hội và Nhà nước. Trong các yếu tố này, hành vi trái pháp luật là điều bắt buộc phải có trong vi phạm hành chính, còn các yếu tố khác có thể tồn tại hoặc không, tùy thuộc vào từng loại vi phạm hành chính.

- Tiếp theo, ta cần xem xét dấu hiệu mặt chủ quan của vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan. Đây là những biểu hiện tâm lý bên trong của chủ thể thực hiện hành vi. Điều quan trọng là yếu tố lỗi của chủ thể vi phạm. Lỗi là trạng thái tâm lý của chủ thể đối với hành vi vi phạm và hậu quả của nó. Vi phạm hành chính phải có lỗi, có thể là cố ý hoặc vô ý. Lỗi cố ý xuất hiện khi chủ thể nhận thức tính nguy hiểm và hậu quả của hành vi mình, nhưng vẫn cố tình thực hiện hoặc chấp nhận hậu quả. Lỗi vô ý xuất hiện khi chủ thể không nhận thức tính nguy hiểm của hành vi, dù có thể hoặc cần phải nhận thức, hoặc nhận thức nhưng cho rằng hậu quả không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa.

- Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan là một hành vi vi phạm các quy định và quy tắc hải quan do chính quyền đặt ra. Đây là hành vi không tuân thủ các quy định và quy tắc về nhập khẩu, xuất khẩu, vận chuyển và xử lý hàng hóa qua biên giới.

- Các vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan có thể bao gồm:

+ Vi phạm quy định về thông quan: Bao gồm vi phạm các quy định về khai báo hàng hóa, giá trị hàng hóa, mã hóa hàng hóa và các quy định khác liên quan đến thủ tục thông quan hàng hóa.

+ Vi phạm quy định về hạn chế nhập khẩu và xuất khẩu: Bao gồm vi phạm các quy định về hàng hóa cấm nhập khẩu hoặc xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu hoặc xuất khẩu, kiểm soát xuất nhập khẩu hàng hóa nhạy cảm...

+ Vi phạm quy định về thuế và lệ phí hải quan: Bao gồm vi phạm các quy định về việc tính toán, khai báo và thanh toán thuế và lệ phí hải quan, bao gồm cả việc trốn thuế hải quan.

+ Vi phạm quy định về xử lý hàng hóa: Bao gồm vi phạm các quy định về xử lý, lưu trữ và vận chuyển hàng hóa qua biên giới, bao gồm cả việc sử dụng phương tiện vận chuyển không hợp pháp hoặc không đúng quy định.

+ Vi phạm quy định về chống buôn lậu: Bao gồm vi phạm các quy định về chống buôn lậu hàng hóa, bao gồm việc vận chuyển hàng hóa trái phép, sử dụng phương pháp gian lận để né tránh kiểm tra hải quan, và các hoạt động liên quan khác.

Các vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan có thể bị xử lý thông qua các biện pháp hành chính như việc áp dụng phạt tiền, tịch thu hàng hóa, tạm giữ phương tiện vận chuyển, và thu hồi giấy tờ liên quan đến hải quan. Ngoài ra, các vi phạm nghiêm trọng hơn có thể bị đưa ra tòa án để xem xét và xử lý theo luật pháp.

3.  Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan có đặc điểm như thế nào?

Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan có những đặc điểm riêng biệt, phản ánh đầy đủ tính xâm hại đối với trật tự quản lý nhà nước và cần thiết để xác định ranh giới với các loại vi phạm hành chính khác. Hoạt động hải quan mang tính tổng hợp và liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như hình sự, tố tụng hình sự, thương mại, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, và nhiều quy định khác. Vì vậy, vi phạm hành chính hải quan có thể được phát hiện bởi nhiều cơ quan và cần sự tham gia của nhiều cơ quan để xử lý.

- Tuy nhiên, để tránh sự chồng chéo trong xử lý vi phạm hành chính hải quan, Luật hải quan quy định rõ ràng về địa bàn hoạt động hải quan. Theo quy định này, các cơ quan hải quan chịu trách nhiệm kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh để phòng chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, chống gian lận thương mại. Ngoài ra, Nghị định cũng quy định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho các cơ quan khác như Chủ tịch UBND các tỉnh, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển và những cơ quan có liên quan.

- Vi phạm hành chính hải quan chỉ xảy ra trong các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh và chịu ảnh hưởng của các yếu tố nước ngoài. Đối tượng áp dụng của pháp luật hải quan không chỉ bao gồm các tổ chức và cá nhân trong nước mà còn bao gồm cả tổ chức và cá nhân nước ngoài.

- Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan xâm phạm nhiều quan hệ xã hội được bảo vệ và điều chỉnh bởi pháp luật. Vi phạm này bao gồm vi phạm các quy định về quản lý hàng hóa, hành lý, ngoại hối, vàng, tiền Việt Nam, kim khí quý, đá quý, cổ vật, văn hóa phẩm, bưu phẩm, và các tài sản khác. Ngoài ra, vi phạm cũng liên quan đến các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải và thường liên quan đến nhiều luật và quy định chuyên ngành.

- Trong một số trường hợp, việc phân biệt rõ ràng giữa vi phạm hành chính hải quan và vi phạm hành chính trong các lĩnh vực khác là khá khó khăn. Ví dụ, việc khai sai mã số hoặc trị giá tính thuế của hàng hóa có thể bị xử phạt theo cả vi phạm hành chính hải quan và Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, tùy thuộc vào mục đích xác định liệu vi phạm chỉ áp dụng cho lĩnh vực hải quan hay cả hai lĩnh vực. Trong trường hợp này, các cơ quan chức năng sẽ phối hợp để xác định ranh giới và quyết định xử lý vi phạm một cách hợp lý.

- Vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan có thể bao gồm các hành vi sau đây:

+ Không tuân thủ quy định hải quan: Bao gồm việc không đăng ký, không khai báo hoặc khai báo sai thông tin về hàng hóa, không tuân thủ quy trình hải quan, không nộp đầy đủ các loại thuế và lệ phí hải quan, vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải...

+ Buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa: Bao gồm việc vận chuyển, lưu thông, mua bán, sử dụng hàng hóa cấm, hàng hóa không được nhập khẩu hoặc xuất khẩu, hàng hóa giả mạo hoặc hàng hóa vi phạm quy định về xuất xứ.

+ Gian lận thương mại: Bao gồm việc giảm thiểu hoặc trốn thuế, thực hiện hành vi lừa đảo trong hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, sử dụng chứng từ giả mạo hoặc không chính xác để trốn thuế hoặc chiếm đoạt lợi ích thuế của nhà nước.

+ Vi phạm quy định về hàng hóa cấm, hạn chế: Bao gồm việc nhập khẩu hoặc xuất khẩu hàng hóa cấm, hạn chế mà không có giấy phép hoặc không tuân thủ các quy định liên quan.

+ Vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh: Bao gồm việc nhập cảnh hoặc xuất cảnh trái phép, không tuân thủ quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải, không cung cấp thông tin chính xác khi làm thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.

+ Vi phạm quy định về vận chuyển hàng hóa: Bao gồm việc không tuân thủ quy định về vận chuyển hàng hóa, không có giấy phép vận chuyển, không tuân thủ quy định về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn, vệ sinh của hàng hóa.

+ Các hình phạt hành chính trong lĩnh vực hải quan có thể bao gồm phạt tiền, tịch thu hàng hóa, thu hồi giấy phép kinh doanh, tạm ngừng hoạt động kinh doanh... Ngoài ra, việc vi phạm nghiêm trọng có thể bị xử lý hình sự và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Quý khách có thể tham khảo bài viết sau của Luật Minh Khuê >>> Chuyển tiền từ nước ngoài về Việt Nam có hợp pháp không? Có phải đóng phí hải quan không ?

Nếu quý khách hàng có bất kỳ vấn đề nào liên quan đến bài viết hoặc pháp luật mà cần được giải đáp hoặc hỗ trợ, chúng tôi xin gửi đến quý khách thông tin về dịch vụ tư vấn pháp luật qua tổng đài 1900.6162 hoặc qua email lienhe@luatminhkhue.vn. Chúng tôi luôn đặt lợi ích của quý khách hàng lên hàng đầu và cam kết cung cấp sự tư vấn và hỗ trợ chuyên nghiệp, nhằm giúp quý khách giải quyết mọi khúc mắc liên quan đến bài viết hoặc các vấn đề pháp lý. Với tư cách là một công ty tư vấn pháp luật uy tín, chúng tôi cam kết bảo mật thông tin của quý khách hàng và xử lý mọi yêu cầu với tôn trọng và sự chuyên nghiệp cao nhất. Chúng tôi hy vọng sẽ có thể giúp đỡ và đáp ứng mọi nhu cầu pháp lý của quý khách hàng.