05 bước dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”

1. 05 bước dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”

Phương pháp “Bàn tay nặn bột” được phát triển nhằm khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Phương pháp này tập trung vào việc học sinh tham gia vào các hoạt động thực nghiệm và khám phá để tự xây dựng kiến thức. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về 05 bước cơ bản để áp dụng phương pháp này hiệu quả trong quá trình dạy học:

Bước 1: Tạo tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề

- Giáo viên tạo ra một tình huống thực tế hoặc giả định liên quan đến chủ đề bài học.

Bước đầu tiên trong phương pháp “Bàn tay nặn bột” là thiết lập một tình huống liên quan đến chủ đề bài học, có thể là một tình huống thực tế hoặc giả định. Ví dụ, nếu bạn dạy về hiện tượng hóa học, bạn có thể tạo ra một tình huống giả định trong đó học sinh phải giải quyết một vấn đề thực tiễn như làm thế nào để tạo ra một dung dịch sạch từ các chất ô nhiễm. Tình huống này nên được thiết kế sao cho gần gũi và có ý nghĩa đối với học sinh, nhằm kích thích sự quan tâm và tò mò của các em về vấn đề được đưa ra.

- Đặt ra câu hỏi mở, kích thích tư duy học sinh, khuyến khích học sinh suy nghĩ và thảo luận về vấn đề.

Sau khi tạo ra tình huống, giáo viên đặt câu hỏi mở để kích thích tư duy của học sinh. Câu hỏi mở là những câu hỏi không có đáp án đúng duy nhất, mà yêu cầu học sinh phải suy nghĩ sâu và trình bày quan điểm của mình. Chẳng hạn, giáo viên có thể hỏi: “Các em nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thay đổi nồng độ của chất này trong phản ứng hóa học?” hoặc “Có những phương pháp nào khác để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường mà chúng ta đã thảo luận?” Câu hỏi mở không chỉ thúc đẩy sự sáng tạo mà còn khuyến khích học sinh thảo luận và làm việc nhóm để tìm ra giải pháp.

Bước 2: Bộc lộ quan niệm ban đầu của học sinh

- Học sinh được tự do chia sẻ suy nghĩ, hiểu biết và quan điểm ban đầu của mình về vấn đề được nêu ra.

Học sinh được khuyến khích chia sẻ suy nghĩ, hiểu biết và quan điểm cá nhân về vấn đề được nêu ra. Điều này cho phép giáo viên nắm bắt được mức độ hiểu biết và quan điểm của học sinh trước khi bắt đầu quá trình học tập. Học sinh có thể đưa ra các ý tưởng, giả thuyết, hoặc những gì các em đã biết về chủ đề. Ví dụ, trong một bài học về động vật hoang dã, học sinh có thể chia sẻ về các loài động vật mà chúng đã nghiên cứu hoặc gặp gỡ.

- Giáo viên lắng nghe cởi mở, ghi nhận ý kiến của học sinh, không đánh giá hay sửa sai ngay lập tức

Giáo viên lắng nghe cẩn thận và cởi mở các ý kiến của học sinh mà không vội vàng đưa ra phản hồi hay chỉnh sửa ngay lập tức. Việc này giúp học sinh cảm thấy ý kiến của mình được trân trọng và khuyến khích sự tham gia tích cực. Giáo viên có thể ghi chép các quan niệm và ý tưởng quan trọng để sử dụng làm cơ sở cho các hoạt động thực nghiệm và thảo luận sau này. Việc này cũng giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học để phù hợp hơn với nhu cầu và mức độ hiểu biết của học sinh.

Bước 3: Đề xuất câu hỏi và phương án tìm tòi

Sau khi học sinh đã bộc lộ những quan niệm và hiểu biết ban đầu về vấn đề được đưa ra, bước tiếp theo là cùng giáo viên thảo luận để xác định các câu hỏi cụ thể cần được giải đáp. Trong giai đoạn này, giáo viên tổ chức các buổi thảo luận nhóm hoặc lớp, nơi học sinh có thể trình bày các ý kiến, quan điểm, và các câu hỏi mà các em cảm thấy cần làm rõ. Giáo viên đóng vai trò dẫn dắt cuộc thảo luận bằng cách đặt ra các câu hỏi kích thích tư duy, giúp học sinh phân tích và làm rõ các vấn đề liên quan.

Ví dụ, nếu chủ đề là tác động của biến đổi khí hậu đối với môi trường, câu hỏi có thể là: "Những yếu tố chính nào đang góp phần vào sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu?" hoặc "Các biện pháp cụ thể nào có thể giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu tại địa phương của chúng ta?" Thảo luận này giúp học sinh nhận diện và làm rõ những câu hỏi chính mà họ cần giải quyết trong quá trình nghiên cứu.

Sau khi các câu hỏi cụ thể đã được xác định, học sinh được khuyến khích tự đề xuất các phương án tìm tòi để tìm câu trả lời cho các câu hỏi đó. Giáo viên nên tạo điều kiện cho học sinh thể hiện sự sáng tạo và tự chủ trong việc lên kế hoạch nghiên cứu. Các phương án tìm tòi có thể bao gồm việc sử dụng các công cụ và nguồn tài liệu khác nhau, chẳng hạn như tìm kiếm thông tin trên Internet, đọc các bài báo khoa học, thực hiện các thí nghiệm thực tế, hoặc khảo sát ý kiến của các chuyên gia và cộng đồng.

Ví dụ, nếu câu hỏi là về các phương pháp giảm ô nhiễm không khí, học sinh có thể đề xuất việc nghiên cứu các công nghệ lọc không khí mới, thực hiện khảo sát cộng đồng về nhận thức và hành động liên quan đến ô nhiễm, hoặc so sánh hiệu quả của các biện pháp giảm ô nhiễm đã được áp dụng ở các địa phương khác. Việc khuyến khích học sinh tự đề xuất phương án giúp các em chủ động hơn trong quá trình học tập và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề.

Bước 4: Thực hiện phương án tìm tòi

Sau khi các phương án đã được phê duyệt, học sinh bắt đầu thực hiện các hoạt động tìm tòi và nghiên cứu theo kế hoạch đã đề ra. Trong giai đoạn này, học sinh có thể thực hiện các hoạt động như thu thập dữ liệu qua khảo sát, thực hiện các thí nghiệm tại phòng thí nghiệm, phân tích thông tin từ các nguồn tài liệu, hoặc tham gia vào các nghiên cứu thực địa liên quan đến vấn đề nghiên cứu.

Chẳng hạn, nếu học sinh đang nghiên cứu về các biện pháp giảm ô nhiễm không khí, các em có thể thực hiện các thí nghiệm để đo mức độ ô nhiễm trước và sau khi áp dụng các biện pháp khác nhau, hoặc khảo sát ý kiến của cộng đồng để đánh giá hiệu quả của các chính sách hoặc công nghệ mới. Việc thực hiện các hoạt động nghiên cứu không chỉ giúp học sinh thu thập dữ liệu cần thiết mà còn giúp các em phát triển các kỹ năng quan trọng như phân tích dữ liệu, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.

Trong quá trình thực hiện phương án tìm tòi, giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và hướng dẫn học sinh. Giáo viên nên cung cấp sự hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn để giúp học sinh sử dụng các công cụ, tài liệu và phương pháp phù hợp để thu thập thông tin chính xác và đầy đủ. Điều này có thể bao gồm việc hướng dẫn học sinh cách sử dụng các phần mềm phân tích dữ liệu, cung cấp thông tin về các nguồn tài liệu hữu ích, hoặc giúp các em thiết kế và thực hiện các thí nghiệm một cách khoa học và chính xác.

Ngoài ra, giáo viên cũng cần theo dõi tiến trình nghiên cứu của học sinh, giải đáp các thắc mắc và vấn đề mà các em gặp phải trong quá trình tìm tòi. Việc này đảm bảo rằng học sinh có đủ thông tin và công cụ cần thiết để hoàn thành nghiên cứu một cách hiệu quả và chính xác. Giáo viên có thể tổ chức các buổi họp nhóm hoặc cung cấp phản hồi cá nhân để giúp học sinh cải thiện và điều chỉnh phương án nghiên cứu khi cần thiết.

Tóm lại, bước thực hiện phương án tìm tòi không chỉ giúp học sinh thu thập và phân tích thông tin mà còn là cơ hội để các em rèn luyện các kỹ năng nghiên cứu quan trọng. Sự hỗ trợ và hướng dẫn từ giáo viên là rất quan trọng để đảm bảo rằng quá trình nghiên cứu diễn ra thuận lợi và các kết quả đạt được

Bước 5: Kết luận kiến thức mới

Khi bước vào giai đoạn kết luận kiến thức mới, học sinh sẽ trình bày kết quả từ các hoạt động tìm tòi và nghiên cứu mà các em đã thực hiện trong suốt quá trình học tập. Điều này có thể được thực hiện qua các hình thức như thuyết trình trước lớp, báo cáo nhóm, hoặc viết báo cáo chi tiết về những phát hiện của mình. Học sinh sẽ chia sẻ các thông tin và kiến thức thu thập được, mô tả các kết quả và phát hiện từ các thí nghiệm, khảo sát, hoặc phân tích dữ liệu mà các em đã thực hiện.

Trong giai đoạn này, các em có thể trình bày bằng cách sử dụng các phương tiện hỗ trợ như bảng, đồ thị, biểu đồ, hoặc các công cụ trình chiếu để làm rõ các điểm quan trọng và giúp người nghe hiểu rõ hơn về những phát hiện của mình. Học sinh cũng có thể tổ chức các buổi thảo luận để trao đổi ý kiến và nhận phản hồi từ bạn bè và giáo viên về những gì đã được trình bày.

Sau khi các học sinh đã trình bày kết quả, giáo viên sẽ cùng các em hệ thống hóa kiến thức mới để rút ra những kết luận chính và khái quát hóa vấn đề đã được nghiên cứu. Giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh tổng hợp các thông tin, phân tích và liên kết các dữ liệu để tạo ra cái nhìn tổng thể về vấn đề. là chính xác và có giá trị.

Xem thêm: Một số kỹ thuật dạy học tích cực ở Tiểu học hiệu quả nhất

Quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất! Rất mong nhận được sự hợp tác và tin tưởng của quý khách! Luật Minh Khuê xin trân trọng cảm ơn!