1. Cải tạo không giam giữ được hiểu thế nào?

Căn cứ Điều 32 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định cải tạo không giam giữ thuộc một trong những hình phạt chính. Cải tạo không giam giữ được biết đến là hình phạt không bắt buộc người bị kết án phải cách ly khỏi xã hội, mà được giao cho cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội giám sát, giáo dục nhằm phát huy vai trò của quần chúng nhân dân tham gia vào việc cải tạo, giáo dục người phạm tội.

2. Quy định pháp luật về cải tạo không giam giữ

2.1. Thời gian phạt cải tạo không giam giữ

Cải tạo không giam giữ được áp dụng từ 06 tháng đến 03 năm đối với người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng do Bộ luật hình sự quy định mà đang có nơi làm việc ổn định hoặc có nơi cư trú rõ ràng nếu xét thấy không cần thiết phải cách ly người phạm tội khỏi xã hội.

Nếu người bị kết án đã bị tạm giữ, tạm giam thì thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời gian chấp hành hình phạt cải tạo không giam giữ, cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 03 ngày cải tạo không giam giữ.

2.2. Nghĩa vụ của người chấp hành cải tạo không giam giữ

* Đối với người có thu nhập: Phạt cải tạo đối với người có thu nhập như sau: Trong thời gian chấp hành án, người bị kết án phải thực hiện một số nghĩa vụ theo các quy định về cải tạo không giam giữ và bị khấu trừ một phần thu nhập từ 05% đến 20% để sung quỹ nhà nước. Việc khấu trừ thu nhập được thực hiện hàng tháng. Trong trường hợp đặc biệt, Tòa án có thể cho miễn việc khấu trừ thu nhập, nhưng phải ghi rõ lý do trong bản án.

Lưu ý: Không khấu trừ thu nhập đối với người chấp hành án là người đang thực hiện nghĩa vụ quân sự.

* Đối với người không có thu nhập: Trường hợp người bị phạt cải tạo không giam giữ không có việc làm hoặc bị mất việc làm trong thời gian chấp hành hình phạt này thì phải thực hiện một số công việc lao động phục vụ cộng đồng trong thời gian cải tạo không giam giữ. Thời gian lao động phục vụ cộng đồng không quá 04 giờ trong một ngày và không quá 05 ngày trong 01 tuần.

Lưu ý: Không áp dụng biện pháp lao động phục vụ cộng đồng đối với phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 06 tháng tuổi, người già yếu, người bị bệnh hiểm nghèo, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng. Đồng thời, người bị kết án cải tạo không giam giữ phải thực hiện những nghĩa vụ quy định tại Luật Thi hành án hình sự năm 2019.

2.3. Trường hợp nào được miễn, giảm phạt cải tạo không giam giữ?

Miễn cải tạo không giam giữ

Các trường hợp được miễn cải tạo không giam giữ bao gồm: Người bị kết án được miễn chấp hành hình phạt khi được đặc xá hoặc đại xá; Người bị kết án cải tạo không giam giữ chưa chấp hành hình phạt thì theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định miễn chấp hành hình phạt, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Sau khi bị kết án đã lập công;
Mắc bệnh hiểm nghèo;
Chấp hành tốt pháp luật, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và xét thấy người đó không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.

Giảm cải tạo không giam giữ

Giảm mức hình phạt đã tuyên đối với các trường hợp sau: Người bị kết án cải tạo không giam giữ nếu đã chấp hành hình phạt thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt; Thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là 1/3 thời hạn đối với hình phạt cải tạo không giam giữ.

3. Phân biệt cải tạo không giam giữ với án treo

3.1. Điểm giống nhau

Án treo và cải tạo không giam giữ là hai biện pháp được áp dụng với người đã bị kết án. Hai biện pháp này đều thể hiện sự khoan hồng của pháp luật đối với người phạm tội với mục đích nhằm không để họ bị cách ly khỏi xã hội, vẫn được làm việc, sinh sống như bình thường. Điểm giống nhau giữa án treo và cải tạo không giam giữ bao gồm:

Đều không để người bị kết án phải ngồi tù mà được tự do hoạt động ở ngoài xã hội
Cơ quan chịu trách nhiệm giám sát, giáo dục các đối tượng được hưởng án treo và cải tạo không giam giữ là: Cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc; Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan có thẩm quyền trong việc giám sát, giáo dục người đó.
Thực hiện một số nghĩa vụ giống nhau như: Chấp hành nghiêm chỉnh cam kết của mình trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân, nội quy, quy chế của nơi cư trú, làm việc; Tích cực tham gia lao động, học tập; Phải có mặt theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức được giao giám sát, giáo dục; Phải khai báo tạm vắng nếu đi khỏi nơi cư trú 01 ngày; Nộp bản tự nhận xét 03 tháng một lần cho người trực tiếp giám sát, giáo dục;...

3.2. Điểm khác nhau

Tiêu chí	Cải tạo không giam giữ	Án treo
Căn cứ pháp lý	Điều 36 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017); Luật Thi hành án hình sự năm 2019	Điều 65 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017); Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP; Luật Thi hành án hình sự năm 2019.
Đinh nghĩa	Hình phạt cải tạo không giam giữ là hình phạt nhằm tạo điều kiện cho người bị phạt cải tạo không giam giữ được lao động, học tập tại cộng đồng và chứng tỏ sự hối cải, hoàn lương của mình.	Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện, được Tòa án áp dụng đối với người phạm tội bị phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, xét thấy không cần bắt họ phải chấp hành hình phạt tù.
Bản chất	Là hình phạt chính	Là một biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện
Điều kiện áp dụng	- Phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng - Xét thấy không cần thiết phải cách ly người phạm tội khỏi xã hội.	- Bị xử phạt tù không quá 3 năm - Có nhân thân tốt - Có nhiều tình tiết giảm nhẹ - Xét thấy không cần thiết phải bắt chấp hành hình phạt tù
Các trường hợp không được hưởng	Vi phạm các điều kiện áp dụng nêu trên	- Người phạm tội là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tính chất chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. - Bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng đề nghị truy nã. - Phạm tội mới trong thời gian thử thách; người đang được hưởng án treo bị xét xử về một tội phạm khác thực hiện trước khi được hưởng án treo. - Người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội - Người phạm tội nhiều lần - Người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm
Thời hạn phạt, thử thách	- Thời gian áp dụng từ 06 tháng đến 03 năm - Được xét giảm thời hạn hoặc miễn chấp hành hình phạt: Đã chấp hành được một phần ba thời hạn; Có nhiều tiến bộ; Lập công; Mắc bệnh hiểm nghèo	- Bị phạt tù không quá 03 năm - Thời gian thử thách bằng hai lần mức hình phạt tù, trong khoảng từ 01 năm – 05 năm - Có thể được rút ngắn thời gian thử thách
Nghĩa vụ	- Làm bản cam kết nêu rõ nội dung quyết tâm và hướng sửa chữa lỗi lầm của mình và phải có ý kiến của người được phân công trực tiếp giám sát, giáo dục - Trường hợp đi khỏi nơi cư trú từ 03 tháng đến 06 tháng, thì phải có nhận xét của Công an cấp xã nơi người đó đến lưu trú hoặc tạm trú để trình UBND cấp xã được giao giám sát, giáo dục người đó. - Ghi chép đầy đủ các nội dung quy định trong sổ theo dõi và nộp cho người trực tiếp giám sát, giáo dục khi hết thời hạn cải tạo không giam giữ - Khai báo và giao nộp đầy đủ phần thu nhập bị khấu trừ theo quyết định của Tòa án cho cơ quan thi hành án dân sự. Nếu không nộp đúng hạn thì phải chịu lãi suất theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam	- Chấp hành đầy đủ các hình phạt bổ sung, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại. - Phải có công an cấp xã đến làm việc với UBND nơi được giao giám sát, giáo dục nếu đi khỏi nơi cư trú từ 03 tháng đến 06 tháng
Trách nhiệm giám sát, giáo dục	Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú	Chính quyền địa phương nơi người đó cư trú
Hậu quả khi vi phạm	Nếu vi phạm nghĩa vụ chấp hành án, đã bị nhắc nhở từ hai lần trở lên nhưng vẫn còn tiếp tục vi phạm thì sẽ bị kiểm điểm	- Có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung - Cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên thì bị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án được hưởng án treo - Phạm tội mới thì phải chấp hành hình phạt của bản án trước và tổng hợp với hình phạt của bản án mới

Luật Minh Khuê đã tổng hợp các kiến thức xoay quanh chủ đề Cải tạo không giam giữ ? gửi đến quý khách hàng. Khách hàng muốn tìm đọc thêm về lĩnh vực hình sự có thể tham khảo bài viết sau của chúng tôi:

Khách hàng vui lòng gọi số hotline: 19006162 hoặc gửi thắc mắc vào email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ nhanh chóng. Trân trọng./.