Trình tự thực hiện đầu tư xây dựng gồm những bước nào?

1. Các bước thực hiện trình tự đầu tư xây dựng

Việc triển khai dự án đầu tư xây dựng đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt theo các quy định pháp luật hiện hành. Căn cứ vào Điều 4 của Nghị định 15/2021/NĐ-CP, được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 12 của Nghị định 35/2023/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 20/06/2023), quá trình thực hiện dự án đầu tư xây dựng được chia thành ba giai đoạn chính, mỗi giai đoạn bao gồm những công việc cụ thể cần phải hoàn thành để đảm bảo dự án được thực hiện một cách đúng đắn và hiệu quả.

Giai đoạn chuẩn bị dự án là bước đầu tiên và quan trọng, bao gồm việc thực hiện khảo sát xây dựng, lập và thẩm định các báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc đề xuất chủ trương đầu tư. Trong giai đoạn này, các cơ quan có thẩm quyền sẽ đưa ra quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư nếu cần thiết. Bên cạnh đó, quy hoạch chi tiết xây dựng cũng được lập, thẩm định, và phê duyệt để phục vụ cho việc lập Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng, từ đó dẫn đến quyết định đầu tư xây dựng. Những công việc khác liên quan đến chuẩn bị dự án cũng được thực hiện trong giai đoạn này để đảm bảo dự án được triển khai suôn sẻ.

Giai đoạn thực hiện dự án là giai đoạn chính của quá trình xây dựng, bao gồm nhiều công việc phức tạp như chuẩn bị mặt bằng, rà phá bom mìn (nếu có), khảo sát xây dựng, lập và thẩm định thiết kế cùng dự toán xây dựng. Trong giai đoạn này, các giấy phép xây dựng cần thiết sẽ được cấp, và nhà thầu sẽ được lựa chọn thông qua quá trình đấu thầu, sau đó ký kết hợp đồng xây dựng. Thi công xây dựng công trình, giám sát thi công, tạm ứng và thanh toán các khối lượng hoàn thành cũng nằm trong giai đoạn này, cùng với việc vận hành, chạy thử, và nghiệm thu công trình trước khi bàn giao đưa vào sử dụng.

Giai đoạn kết thúc xây dựng là bước cuối cùng, bao gồm các công việc liên quan đến quyết toán hợp đồng xây dựng, quyết toán dự án hoàn thành, và xác nhận hoàn thành công trình. Bên cạnh đó, công tác bảo hành công trình xây dựng cũng được thực hiện trong giai đoạn này, cùng với việc bàn giao các hồ sơ liên quan và thực hiện các công việc cần thiết khác để đảm bảo công trình hoạt động ổn định sau khi hoàn thành.

Ngoài ba giai đoạn chính nêu trên, đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình khẩn cấp, quá trình thực hiện sẽ được điều chỉnh theo Điều 58 của Nghị định này. Đối với các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), trình tự thực hiện sẽ tuân theo các quy định pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Các dự án khác có thể thực hiện tuần tự hoặc kết hợp đồng thời các hạng mục công việc trong giai đoạn thực hiện và kết thúc dự án, tùy thuộc vào điều kiện cụ thể và yêu cầu kỹ thuật.

Đồng thời, việc bồi thường, hỗ trợ, và tái định cư có thể được thực hiện trong giai đoạn chuẩn bị hoặc thực hiện dự án, tùy theo tính chất và điều kiện cụ thể của từng dự án, đảm bảo phù hợp với trình tự và thủ tục pháp lý về đất đai.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đầu tư xây dựng

Trong quá trình đầu tư xây dựng, có nhiều yếu tố quan trọng tác động đến sự thành công và hiệu quả của dự án. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng công trình mà còn quyết định mức độ tuân thủ pháp lý cũng như khả năng hoàn thành dự án đúng theo kế hoạch ban đầu.

Vốn đầu tư là yếu tố then chốt, đóng vai trò quyết định trong việc xác định quy mô và tiến độ của dự án. Nguồn vốn ổn định và đầy đủ sẽ giúp các giai đoạn triển khai được thực hiện thuận lợi, giảm thiểu rủi ro về mặt tài chính. Ngược lại, thiếu hụt vốn hoặc quản lý vốn không hiệu quả có thể dẫn đến việc kéo dài thời gian thi công, thậm chí làm dừng hẳn dự án. Quy mô vốn cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sự lựa chọn vật liệu, công nghệ xây dựng và quy mô của công trình.

Thời gian là một yếu tố khác có tác động lớn đến quá trình đầu tư xây dựng. Thời gian thực hiện dự án không chỉ phụ thuộc vào quy mô và độ phức tạp của công trình mà còn bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài như điều kiện thời tiết, mùa vụ, và sự thay đổi trong môi trường kinh tế. Những dự án lớn, đòi hỏi kỹ thuật cao thường mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành, trong khi những công trình có điều kiện thời tiết bất lợi hoặc gặp khó khăn trong việc huy động nhân lực và vật liệu sẽ bị kéo dài thời gian thi công.

Pháp lý là một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ đến quá trình thực hiện dự án đầu tư xây dựng. Các quy định pháp luật liên quan đến xây dựng, đầu tư, quy hoạch, và bảo vệ môi trường có thể làm tăng thêm độ phức tạp trong việc xin giấy phép, thực hiện các thủ tục pháp lý, và tuân thủ các yêu cầu của cơ quan chức năng. Sự thay đổi trong chính sách, quy định cũng có thể gây ra những tác động không nhỏ, làm tăng chi phí và thời gian hoàn thành dự án.

Nhà thầu đóng vai trò quyết định đến chất lượng và tiến độ của công trình. Một nhà thầu có kinh nghiệm, năng lực và uy tín sẽ giúp dự án được triển khai một cách chuyên nghiệp, đảm bảo chất lượng xây dựng và hoàn thành đúng tiến độ. Ngược lại, nếu chọn nhà thầu không đủ năng lực, rủi ro về việc công trình không đạt tiêu chuẩn, chậm tiến độ hoặc phát sinh nhiều vấn đề kỹ thuật là rất lớn.

Giám sát là yếu tố cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng trong quá trình đầu tư xây dựng. Việc giám sát chặt chẽ và liên tục các giai đoạn thi công giúp đảm bảo công trình được thực hiện đúng thiết kế, tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu an toàn. Sự giám sát cẩn trọng cũng giúp phát hiện kịp thời những sai sót hoặc vi phạm, từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục hiệu quả, đảm bảo chất lượng và tiến độ của công trình.

Nhìn chung, các yếu tố như vốn đầu tư, thời gian, pháp lý, nhà thầu và giám sát đều đóng vai trò quan trọng và tương tác lẫn nhau trong quá trình đầu tư xây dựng. Việc quản lý tốt các yếu tố này sẽ giúp dự án được triển khai một cách hiệu quả, đạt được các mục tiêu đề ra về cả chất lượng, tiến độ và chi phí.

3. Các rủi ro trong quá trình đầu tư xây dựng

Trong quá trình đầu tư xây dựng, các rủi ro có thể xuất hiện ở nhiều giai đoạn khác nhau và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả, tiến độ và chất lượng của dự án. Hiểu và quản lý tốt các rủi ro này là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thành công của công trình.

Rủi ro về vốn là một trong những rủi ro phổ biến và nghiêm trọng nhất trong quá trình đầu tư xây dựng. Thiếu hụt vốn hoặc việc quản lý vốn không hiệu quả có thể dẫn đến việc tăng chi phí, kéo dài thời gian thi công hoặc thậm chí làm gián đoạn toàn bộ dự án. Khi ngân sách ban đầu không đủ để trang trải cho toàn bộ các hạng mục công việc, chủ đầu tư có thể phải tìm kiếm thêm nguồn vốn, điều này có thể dẫn đến việc vay nợ, tăng lãi suất, và tăng gánh nặng tài chính. Ngoài ra, các chi phí phát sinh do biến động giá cả nguyên vật liệu, thay đổi thiết kế hay yêu cầu kỹ thuật cũng có thể làm tăng chi phí so với dự toán ban đầu.

Rủi ro về tiến độ là rủi ro thứ hai có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dự án. Chậm tiến độ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm thiếu vốn, khó khăn trong việc huy động nhân lực, sự chậm trễ trong cung cấp nguyên vật liệu, hoặc do các yếu tố khách quan như điều kiện thời tiết bất lợi, thiên tai, dịch bệnh. Khi dự án bị kéo dài, không chỉ làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn mà còn gây ra những hệ lụy khác như mất cơ hội kinh doanh, giảm uy tín của chủ đầu tư, và có thể phải đối mặt với các chế tài pháp lý nếu không hoàn thành đúng thời hạn.

Rủi ro về chất lượng là rủi ro tiếp theo mà các nhà đầu tư cần đặc biệt chú ý. Công trình không đảm bảo chất lượng có thể dẫn đến việc phải sửa chữa, bảo trì thường xuyên, làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến sự an toàn của người sử dụng. Nguyên nhân của việc không đảm bảo chất lượng có thể đến từ nhiều yếu tố như việc sử dụng vật liệu không đạt tiêu chuẩn, quy trình thi công không đúng kỹ thuật, hay sự giám sát thi công không chặt chẽ. Những sai sót này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, bao gồm cả việc phải phá bỏ và xây dựng lại công trình, làm tốn kém thời gian và tiền bạc.

Rủi ro pháp lý là một rủi ro không thể bỏ qua trong quá trình đầu tư xây dựng. Các tranh chấp pháp lý có thể phát sinh từ nhiều vấn đề, như vi phạm hợp đồng, tranh chấp quyền sử dụng đất, hoặc không tuân thủ các quy định về xây dựng và môi trường. Việc đối mặt với các tranh chấp này không chỉ tiêu tốn thời gian và chi phí mà còn có thể gây đình trệ dự án, làm mất cơ hội kinh doanh và ảnh hưởng đến uy tín của chủ đầu tư. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, rủi ro pháp lý có thể dẫn đến việc đình chỉ hoặc hủy bỏ dự án, gây tổn thất lớn về tài chính.

Xem thêm: Trình tự quy đổi vốn đầu tư xây dựng sẽ bao gồm những bước nào?

Quý khách còn vướng mắc về vấn đề trên hoặc mọi vấn đề pháp lý khác, quý khách hãy vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến theo số điện thoại 1900.6162 để được Luật sư tư vấn pháp luật trực tiếp qua tổng đài kịp thời hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Nếu quý khách cần báo giá dịch vụ pháp lý thì quý khách có thể gửi yêu cầu báo phí dịch vụ đến địa chỉ email: lienhe@luatminhkhue.vn để nhận được thông tin sớm nhất!